ترشحات موکوسی غدد مری حرکت مواد غذایی را آسان می کنند. در ماکیان اهلی امواج دودی در ناحیه گردنی مری در فواصل 15 ثانیه و در ناحیه سینه ای مری در فواصل 50 تا 55 ثانیه ایجاد می شود. در برخی از گونه ها مانند پنگوئن ها و کبوتران امواج حرکات دودی معکوس در مری مواد غذایی ذخیره در مری و یا چینه دان برای تغذیه جوجه ها را بر می گرداند. در نوعی طوطی استرالیایی که تنها در قفس نگهداری می شود چنین برگشت مواد غذایی ممکن است به صورت بخشی از تغذیه معاشقه ای باشد که پرندگان در برابر آینه برای خود اجرا می کنند.


زمانی که سنگدان پر از مواد غذایی است غذا ممکن است در مری در ناحیه چینه دان مانند ماکیان اهلی و یا در سر تا سر طول مری مانند گونه هایی که چینه دان ندارند (مانند پنگوئن ها و کاکائی ها) ذخیره می شود.
در نوع کاملا تکامل یافته چینه دان مانند آنچه در ماکیان اهلی دیده می شود مواد غذایی ذخیره شده نرم و باد می کنند. ورود غذا به چینه دان برای مدت کوتاهی از انقباض آن پیشگیری می کند کمی پس از آن غذا از چینه دان با انقباضات محکم دیواره چینه دان به دیواره بخش اولیه مری به سوی خلفی حرکت می کند. زمانی که سنگدان خالی است غذای موجود در مری مستقیما به سمت معده می رود و ناحیه ورودی به چینه دان با انقباض لایه عضلانی طولی مری بسته نگه داشته می شود.
در هوتزین چینه دان کاملا عضلانی محل هضم مکانیکی برگهایی است که پرنده تغذیه کرده و سنگدان (ارگان اصلی هضم فیزیکی در دیگر پرندگان) کاملا از نظر اندازه کاهش یافته است.


در بیشتر پرندگان بنظر نمی رسد که مری در هضم شیمیایی مواد عذایی هیچگونه نقشی داشته باشد.


شیر چینه دان بوسیله کبوتر ها و فاخته ها به جوجه ها خورانده می شود. شیر چینه دان با جدا شدن سلولهای چربی دار از سلولهای سنگفرشی مطبق افزایش یافته آستر چینه دان بخوبی رشد کرده در هر دو جنس تولید می شود. تولید شیر به وسیله هورمون پرولاکتین غده هیپوفیز کنترل می شود. افزایش سلولهای بافت پوششی چینه دان نزدیک به 6 روز پس از خوابیدن روی تخم آغاز می شود و ترشح سلولی نزدیک به روز شانزدهم این دوره آغاز و تا دو هفته پس از خزوج جوجه از تخم ادامه می یابد.
پاسخ چینه دان به تزریق داخل عضلانی و یا داخل پوستی پرولاکتین رایجترین روشی است که برای بررسی فعالیت این هورمون بکار می رود. ترکیب شیر چینه دان همانند ترکیب شیر پستانداران است و مقدار زیادی چربی و پروتئین دارد برای مثال چربی نزدیک به 7/12 - 9/6 در صد پروتئین 6/18 - 3/13 در صد مواد زائد 5/1 در صد و اب 81 - 65 در صد.
در هر صورت بر خلاف شیر پستانداران مواد قتدی و کلسیم ندارد. جوجه ها در طول چند روز اول پس از خروج از تخم از شیر چینه دان استفاده می کنند اما پس از آن مقدار زیادی مواد غذایی دیگر مصرف می کنند.
در فلامیگو غدد مروکرین مری در هر دو جنس به طور فصلی شیره قرمز رنگی تولید می کنند که برای تغذیه جوجه ها داده می شود. پنگوئن امپراطور نر نیز مایع غذایی تولید و به جوجه ها می دهد اما این مایع به وسیله جدا شدن سلولهای پوششی مری تولید می شود.




گرد آوری : کوشا
منابع : تحقیقات dr E.S.KING و dr J. MAK LALANDE