به طور کلی معده پرندگان در نواحی پشتی و شکمی سمت چپ از حفره سینه ای شکمی قرار گرفته است. به هر صورت از آنجا که بجز کبد ارگانهای محوطه شکمی به طور گسترده ای به وسیله دیواره چربی دار پشت کبدی پوشیده می شوند در نتیجه هنگام باز شدن ناحیه شکمی پرنده مقدار بسیار کمی از معده دیده می شود.
معده یک پیش معده قدامی و یا ناحیه غددی و یک سنگدان خلفی و یا ناحیه عضلانی را در بر می گیرد. بین پیش معده و سنگ دان ناحیه بینابینی است. ناحیه باب المعده سنگدان را به دوازدهه متصل می کند. پیش معده شیر معده را ترشح میکند.
سنگدان محل تجزیه پروتئین ها به وسیله آنزیم های معدی است و در بیشتر گونه ها ارگان مسئول هضم مکانیکی نیز است. در برخی از گونه ها پیش معده و سنگدان در ذخیره غذا نقش مهمی دارند.
نسبت به نوع رژیم غذایی دو نوع معده وجود دارد. یک نوع ویژه پرندگانی مانند گوشتخواران و ماهیخواران است که نسبتا از غذای نرم و حجیم تغذیه می کنند بنابر این به معده ای سازگار برای ذخیره نیاز دارند تا هضم فیزیکی. به طور مشخص در این پرندگان معده کیسه ای و دیواره ای نازک دارد و محل اتصال بین پیش معده و سنگدان اغلب از بیرون به سختی قابل تشخیص است. نوع دیگر معده از مشخصات پرندگانی مانند حشره خواران گیاهخواران و دانه خواران (بویژه پرندگان اهلی) است که نسبتا از غذای هضم ناپذیری تغذیه می کنند. بنابراین به معده ای سازگار برای هضم فیزیکی نیاز دارند. در این پرندگان به طور مشخص سنگدان از نظر دیواره عضلانی ضخیم و گسترش یافته است و پیش معده و سنگ دان به آسانی از بیرون قابل تشخیص هستند.
انواع دیگر معده که بین دو نوع بالا قرار دارند از مشخصات گروه فراوانی از پرندگان میوه خوار و صدف خوارند. کاهش سنگدان که به نامشخص شدن ساختار آن منجر شده معمولا در پرندگان میوه خوار مانند پرندگان خواننده جنگلی آمریکایی دیده می شود.


گرد آوری : کوشا
منابع : تحقیقات dr E.S.KING و dr J. MAK LALANDE