والدینی که کودکشان قرار است ختنه شود، سوال‌های زیادی دارند مثلا اینکه آیا واقعا این عمل لازم است، بهترین زمان آن چه موقع است و در کجا بهتر است انجام شود؟ آیا خطری برای کودک دارد؟ اگر شما هم در این مورد نگرانی دارید، پاسخ سوال‌های خود را از زبان دکتر جهان اوجی، فوق‌تخصص بیماری‌های نوزادان، بخوانید...
سلامت: لطفا از تاریخچه ختنه برایمان بگویید.
ختنه، عمل جراحی کوچکی است که سابقه 5 هزار ساله دارد. تاریخچه ختنه به مدت‌ها پیش و به مصر باستان برمی‌گردد. انجام ختنه فقط جنبه بهداشتی داشت اما امروزه مسلمانان، مسیحیان، زرتشتیان، یهودیان و بسیاری از مناطق دنیا پسران را ختنه می‌کنند. مسلمانان علاوه بر دلیل پزشکی، به دلایل اسلامی و مذهبی فرزند خود را ختنه می‌کنند اما سایر مذاهب و ادیان برای پیشگیری از بسیاری از مشکلات پزشکی کودکان خود را ختنه می‌کنند.
سلامت: چرا باید کودک را ختنه کنیم؟
دلایل مختلفی برای ختنه نوزاد وجود دارد؛ به‌طور طبیعی زیر پوستی که آلت‌تناسلی کودک را می‌پوشاند، ماده سفید رنگ و پنیری شکلی که حاوی سلول‌های مرده است، تولید و جمع می‌شود. این ماده به دلیل نرم‌بودن، مانع چسبیدن پوست به سر آلت می‌شود. گاهی این ترشحات عفونی می‌شود و پوست سرآلت را نیز دچار عفونت می‌کند. در موارد نادر این عفونت مخصوصا در نوزادان و شیرخواران به عفونت کلیه‌ها می‌انجامد. پزشکان به‌طور خلاصه فواید ختنه را 5 مورد زیر میدانند:
1) شانس ابتلا به عفونت ادراری در اولین سال زندگی در یک نوزاد پسر ختنه‌شده حدود 1 در 1000 و در نوزادانی که ختنه نشده‌اند، 1 در 100 است.
2) ختنه خطر سرطان آلت تناسلی را که در مردان شایع هم نیست، کاهش می‌دهد.
3) خطر ابتلا به عفونت‌های قابل انتقال جنسی مانند ایدز کاهش می‌یابد و از عفونت پوست آلت پیشگیری می‌شود.
4) می‌توان از فیموزیس، بیماری‌ای که مردان ختنه نشده به آن مبتلا می‌شوند، پیشگیری کرد.
5) از سرطان دهانه رحم در همسر مردان پیشگیری می‌کند.
سلامت: بهترین زمان برای ختنه چه زمانی است؟
زمان دقیقی برای انجام ختنه وجود ندارد اما می‌گویند اگر ختنه بعد از تولد یا در ماه‌های اول تولد انجام شود، به بیهوشی عمومی نیاز نیست و با بی‌حسی موضعی انجام می‌گیرد. اگر ختنه در ماه‌های اول تولد انجام نشود، علاوه بر اینکه باید کودک را بیهوش کرد، هزینه‌ای اضافه‌ای به خانواده تحمیل می‌شود و اثر بد روانی نیز روی کودک می‌گذارد. کودک (به‌خصوص از 2 تا 3 سالگی)، به حفظ آلت‌تناسلی خود حساسیت دارد و چه بسا ختنه را تنبیه پدر و مادر تصور کند و این تصور او را آزرده می‌کند.
این عمل می‌تواند در بیمارستان قبل از اینکه مادر و کودک ترخیص شوند انجام شود. باید توجه داشت که نوزاد هنگام ختنه سلامت کامل داشته و حداقل یک بار بعد از تولد ادرار کرده باشد و 1ساعت قبل از ختنه چیزی نخورده باشد.
سلامت: درمورد نوزادانی که دچار مشکل هستند، چه توصیه‌ای دارید؟
نوازدانی که با نقایص جنینی آلت متولد می‌شوند (مثلا هیپوسپادیاس که در آن مجرای ادراری در جایی به غیر از جای طبیعی قرار دارد) بهتر است دیرتر ختنه شوند، اگر سابقه خونریزی در خانواده وجود داشته باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که تا کشف دلیل خونریزی صبر کنند.
سلامت: آیا ختنه خطری هم دارد؟
عوارض ناشی از ختنه معمولا نادر است. به‌هرحال هر جراحی‌ای کمی خطر دارد و عوارضی که ممکن است رخ دهد عبارتند از: خونریزی، عفونت، آسیب به آلت یا مجرای ادراری و زخم و در موارد نادر، ممکن است نیاز باشد ختنه تکرار شود.
سلامت: چه مراقبت‌هایی بعد از ختنه لازم است و چه توصیه‌هایی به والدین کودک دارید؟
بعد از انجام ختنه باندی آغشته به ژل وازلین یا کرم تتراسیکلین روی سر آلت قرار داده می‌شود. در بسیاری موارد، پوست در مدت 7 تا 10 روز بهبود می‌یابد. قبل از ختنه، باید به والدین اطلاعاتی در مورد مراقبت‌های بعد از ختنه داد. آنها باید بدانند که اندکی تورم و قرمزی طبیعی است. باید انتظار مشاهده کمی خون هم در پوشک داشت اما اگر بیش از یک‌چهارم پوشک نوزاد خونی بود، حتما باید پزشک را مطلع کرد.
12 ساعت اول بعد از این عمل پماد وازلین یا کرم تتراسیکلین باید در اطراف زخم حداقل برای 5 روز مالیده شود تا از چسبندگی آلت به پنیس جلوگیری شود. پوشک را بعد از هر بار ادرار و مدفوع تعویض کنید تا از عفونت پیشگیری شود.