صفحه نخست » بخش تخصصی » مقالات تخصصی » علمی

استفاده از کودهاي شيميائي به اندازه زياد و به کارگيري بي رويه آفت کش هاي شيميائي باعث آلودگي آب، هوا و خاک مي شود. طي اين فرآيند آفت هاي موجود نسبت به سموم شيميائي مقاوم شده و آفت هاي جديدي نيز ظاهر مي شوند. سلامتي خاک نيز در اين روند تحت تأثير قرار مي گيرد و مقدار قابل جذب بعضي از ريزمغذي ها مانند روي، مس و آهن پس از مدتي در خاک کاهش مي يابد. در اثر اين عوامل توليد کشاورزان هر ساله کمتر مي شود. چگونه ممکن است که بتوانيم بدون آلوده کردن آب، خاک و هوا هميشه عملکرد زيادي از محصولات کشاورزي به دست بياوريم؟ پاسخ اين سؤال احتمالاً در کشاورزي ارگانيک نهفته است.

● کشاورزي ارگانيک چيست؟

هدف کشاورزي ارگانيک، ضمن حفاظت از حاصلخيزي خاک، افزايش توليد محصول با کمترين تکيه بر استفاده از مواد شيميائي است. در واقع هدف اين سيستم کشت، حفظ و نگهداري منابع مي باشد. به بيان ديگر کشاورزي ارگانيک نگرشي علمي و نوين به آن چيزي است که اجداد ما به آن عمل مي کردند.

در اين روش کشت، کاربرد موادشيميائي به حداقل موردنياز خود کاهش يافته است. در عوض توليد محصول به نگهداري و استفاده از منابع موجود در مزرعه اصولي (عملکرد زياد) و بدون آلوده سازي آب، خاک و هوا مي باشد. دستيابي به اين هدف به يک نگرش چندجانبه و به کارگيري چندين روش مختلف توليد نياز دارد.

● مديريت تلفيقي عناصر غذائي

براي حفظ مواد آلي و زندگي موجودات زنده از جمله کرم خاکي از روش هاي شخم حفاظتي استفاده کنيد. به جاي اينکه بقاياي محصولات زراعي را بسوزانيد و يا دور بريزيد آنها را به کمپوست تبديل کنيد. هر سال حداقل ۲ تا ۳ تن کمپوست در هر هکتار به دست مي آيد. هر دو تا سه سال يک بار به مزرعه کود سبز بدهيد. براي مثال مي توانيد شاخ و برگ نازک گياه Glirieida و يا ساير درختان خانواده پروانه آسا را هنگام شخم زمين زراعي به خاک اضافه کنيد. اين عمل مي تواند نياز به کودهاي شيميائي را کاهش داده و يا از بين ببرد. از شاخ و برگ گياهان خانواده پروانه آسا به عنوان کود سبز استفاده کنيد.

کمبودهاي غذائي خاک را (براساس آزمايش شيميائي خاک) با اضافه کردن مواد معدني نظير سنگ هاي فسفره، گچ و پيريت ترميم کنيد. به جاي سعي در نابودي علف هاي هرز، جمعيت آنها را بدون به کارگيري روش هاي شيميائي کنترل کنيد.

● مديريت تلفيقي آفت ها و بيماري هاي گياهي

در کشاورزي ارگانيک به جاي استفاده از سموم شيميائي براي نابودي کامل آفت ها، با استفاده از روش هاي مختلف و عمليات گوناگون، جمعيت آنها را کنترل مي نمايند (به نحوي که خسارت آنها به زير سطح زيان اقتصادي کاهش يابد).

اين عمليات عبارتند از:

بعد از برداشت محصول خاک را زير و رو کنيد تا آفت ها آشکار شوند.

جوي ها و علف هائي را که پناهگاه آفت ها مي باشند، تميز کنيد.

از رقم هاي محصولات مقاوم به آفت ها استفاده کنيد.

گياهان زراعي را در زمان مناسب کشت کنيد.

از بذرهاي سالم استفاده کنيد.

تراکم بوته در هکتار را افزايش دهيد تا چنانچه تعدادي از گياهان به وسيله آفت ها و بيماري هاي خاکزي از بين رفتند به جمعيت ايده آل گياهان لطمه اي وارد نشود

توده هاي تخم آفت ها و لارو کرم برگخوار و سوسک هاي بالغ را با دست جمع آوري و نابود کنيد.

از تله هاي نوري استفاده کنيد.

از چسب هاي مخصوص روي تنه درختان ميوه استفاده کنيد تا آفت ها نتوانند از آنها بالا روند.

از حشرات شکارچي و پارازيت و همچنين عوامل کنترل کننده بيولوژيکي مانند Bacillus thurigensis استفاده کنيد.

در صورت نياز سعي کنيد فقط از آفت کش هاي گياهي نظير چريش، محصولات Karanj معروف به (rotenone) به پيتروم استفاده کنيد.

● مديريت تلفيقي آب و خاک

آبياري را به گونه اي انجام دهيد که از اتلاف آب، فرسايش خاک و آبشوئي مواد غذائي جلوگيري شود.

● براي نيل به اين مقصود:

آبياري محصول را فقط وقتي که لازم است انجام دهيد و فقط به مقدار نياز گياه آبياري کنيد. براي اين کار مي توان مزرعه را به چند قسمت تقسيم کرد و هر قسمت را جداگانه آبياري کرد.

از آب دادن اضافي اجتناب کنيد تا از آبشوئي موادغذائي به خارج از منطقه ريشه جلوگيري شود.

سطح مزرعه را هموار و مسطح کنيد.

جداره کانال هاي آبرساني را سيماني کنيد تا از نشت آب و اتلاف موادغذائي جلوگيري شود.

به وسيله ساختن کانال و آب انبار نسبت به ذخيره سازي آب براي استفاده در آينده اقدام کنيد.

با زدن شخم در امتداد خطوط تراز و استفاده از کاه و کلش به همراه سله شکني مي توان تبخير از سطح خاک را کاهش داده و آب را در داخل خاک ذخيره کرد.

●روش هاي تهيه کمپوست

تهيه کمپوست يعني چه؟

تهيه کمپوست يک سلسله فرآيندهاي بيوشيميائي است که طي آن ميکروارگانيسم ها، مواد آلي زايد، بقاياي گياهي، ضايعات آشپزخانه، فضولات دامي و ادرار را به کمپوست که يک ماده اصلاح کننده خاک است، تبديل مي کند. محصول نهائي اين فرآيند يک کود آلي پوسيده و يکنواخت است که سرشار از موادغذائي و سياه رنگ است.

● مزاياي استفاده از کمپوست

موادغذائي را تأمين مي کند.

فعاليت هاي ميکروبي را تشديد مي کند که موجب مي شود موادغذائي خاک آزاد شوند و مورد استفاده گياه قرار گيرند.

نياز به کودهاي شيميائي را که گرانقيمت و بالقوه براي محيط زيست زيانبار مي باشند، کاهش مي دهد.

مقدار کربن آلي و ازت خاک را افزايش مي دهد و باعث مي شود که خصوصيات فيزيکي اصلاح شود. اين پديده عکس العمل خاک نسبت به کودهاي شيميائي را بهتر مي کند و عملکرد محصول را افزايش مي دهد.

ساختمان خاک را اصلاح مي کند و باعث بهبود زهکشي خاک و انجام عمليات شخم در آن مي شود.

ظرفيت ذخيره سازي رطوبت خاک را افزايش مي دهد.

با اصلاح ساختمان خاک به کاهش فرسايش بادي کمک مي کند.

● انتخاب محل مناسب براي تهيه کمپوست

محل تهيه کمپوست شما بايد داراي خصوصيات زير باشد:









کمپوست و کودهاي دامي منابع اصلي بذر علف هاي هرز مي باشند بذر علف هاي هرز مي توانند تا حدودي در مقابل تجزيه ميکروبي مقاومت کنند. بنابراين فقط از کمپوست و کودهاي دامي کاملاً پوسيده و مزرعه خود استفاده کنيد.

روش هاي ساخت کمپوست

روش اول (روش خانگي)

موادخام موردنياز براي تهيه کمپوست


بقاياي گياهي: بقاياي گياهي، علف هاي هرز، شاخ و برگ نيشکر، برگ ها، گياهان چمني، خاکستر چوب و سبوس را با هم مخلوط کنيد. مواد چوبي و سخت را خرد کنيد.

فضولات دامي

کودهاي دامي و مواد بستر دام را که حاوي لجن اشباع از ادرار مي باشد، جمع آوري کنيد.

خاکستر چوب

خاکستر چوب، اسيديته کمپوست را مي کاهد و پتاسيم آن را افزايش مي دهد.

آب و هوا

باکتري ها و قارچ ها به هر دوي اين عوامل براي فعاليت خود نياز دارند.

● اندازه حفره مورد نياز براي ساخت کمپوست

عرض ۲ تا ۷/۲ متر

عمق ۷۵/۰ تا ۱ متر (بيشتر از يک متر نباشد)

طول ۳ متر يا بيشتر بر حسب نياز

● روش پر کردن گودال تهيه کمپوست











● زير و رو کردن

براي اينکه تجزيه مواد به خوبي صورت گيرد به هم زدن و مخلوط کردن مواد و جريان مناسب آب وهوا در آن مورد نياز است. مي توانيد براي اين کار توده کمپوست را سه بار زير و رو کنيد.

اولين زير و رو کردن ۱۰ تا ۱۵ روز بعد از پر کردن حفره

دومين زير و رو کردن ۱۵ روز بعد از پر کردن حفره

سومين زير و رو کردن بعد از ۲ ماه

در سومين مرتبه از زير و رو کردن مي توانيد کليه محتويات حفره را خارج کرده و دوباره به داخل آن برگردانيد. اين عمل به باکتري ها کمک مي کند که ازت لازم را از هوا جذب کنند.

در مناطقي که داراي بارندگي زياد مي باشند حفره کمپوست بايد به وسيله سرپوش از باران حفظ شود. در ماه هاي تابستان نبايد اقدام به ساخت و تهيه کمپوست شود.

● روش بنگلر

مواد خام مورد نياز

همان مواد يکه در روش خانگي مصرف مي شد.

● اندازه حفر

پهنه ۲ متر عمق ۱ متر طول ۶ متر

● روش پر کردن گودال









● روش Nadep (روي زميني)

موادخام اوليه

موادآلي زايد در حدود ۱۵۰۰ کيلوگرم

کود دامي ۹۰ تا ۱۰۰ کيلوگرم (۸ تا ۱۰ سبد)

خاک خشک الک شده ۱۷۵۰ کيلوگرم (۱۲۰ سبد)

خاک اشباع از ادرار دام (خاک کف بستر دام) بسيار مؤثر است. ابتدا کليه مواد خارجي غيرقابل پوسيدن مانند شيشه، سنگ و پلاستيک را از آن خارج کنيد. به اندازه کافي آب روي توده بريزيد تا هميشه مرطوب بماند.

● ساخت انبار

يک انبار به شکل مکعب مستطيل و به ابعاد ۳ متر طول در ۱ متر ارتفاع با ديوارهاي آجري و کف ساروج بسازيد. روي ديوارهاي طرفين انبار در حدود چهار سوراخ و روي ديوارهاي انتهائي هرکدام دو سوراخ براي تهويه تعبيه کنيد.

سطوح داخلي و کف انبار را با مخلوطي از گل و کود دامي اندود کنيد.

● روش پر کردن انبار

لايه اول يک لايه فشرده از مواد زايد مزرعه به قطر ۱۵ سانتي متر

لايه دوم محلول کود دامي حاوي ۴ کيلوگرم کود دامي مخلوط با ۱۰ سطل آب که به خوبي همزده شده است.

لايه سوم يک لايه ۲ سانتي متري از خاک نرم الک شده (۶۰ تا ۶۵ کيلوگرم) اين مواد را آنقدر لايه لايه روي هم بريزيد تا ارتفاع توده در حدود ۱۵ سانتي متر از لبه لايه لايه ديوار انبار بالاتر برود. يک لايه ۱۵ سانتي متري ديگر از خاک نرم روي توده اضافه کنيد. سپس روي توده را با يک لايه کود دامي به طور کامل بپوشانيد.

منابع :
ماهنامه سرزمین سبز

Original thread: کشاورزي ارگانيک, Author: varona, Site: تالار گفتگوی پرشین پت(مای پت)