صفحه نخست » بخش تخصصی » مقالات تخصصی » روزانه های پرشین پت

 

خبر آنلاین: روز جمعه 27 کشور عضو اتحادیه اروپا در نشستی اضطراری گرد هم آمدند تا راهکاری برای حل بحران لیبی بیابند اما به نظر رسید این بار نیز اختلافات موجود میان رهبران اروپا مثل همیشه جدی تر از آن بود که بتواند رهبران قاره سبز را به اجماعی مثبت رهنمون سازد.در نشست مذکور به رغم آنکه "دولت مقاومت لیبی" به طور غیرمستقیم از سوی رهبران به رسمیت شناخته شد اما با این حال چنددستگی موجود میان اعضاء حاضر مانع اتخاذ موضعی مشترک در قبال این کشور بحران زده شد.

فرانسه و انگلیس تمایل خود را به مداخله نظامی در قالب حمله به اهدافی مشخص و ایجاد منطقه ممنوعه پرواز بر فراز لیبی و به رسمیت شناختن دولت مقاومت لیبی متشکل از مخالفان قذافی اعلام کردند در حالی که سایر کشورها از جمله آلمان، ایتالیا و و اسپانیا در این زمینه احتیاط بیشتری به خرج داده و با حمله نظامی و به رسمیت شناختن دولت موقت شدیدا مخالفت کردند.

به نظر میرسد این بار به جای آمریکا،فرانسه پیشگام مدیریت بحران بوده و صف مخالفان قذافی را رهبری می کند و در این راه آنچنان مصمم است که حتی احتمال استفاده از گزینه نظامی را چندان دور از ذهن نمی داند.

این مسئله چند دلیل دارد:

*یکی از دلایل این امر نقش سنتی فرانسه در حوزه شمال آفریقا و مدیترانه است.الیزه از دیرباز این قلمرو را حوزه نفوذ خود دانسته و تمایل دارد که این بار کاخ سفید مداخله کمتری در مدیریت بحران داشته باشد.

*دوم آنکه مدت زمان زیادی از استعفای خانم میشل آلیوماری، وزیر خارجه سابق فرانسه نمی گذرد.وزیری که با حضور کوتاه و چند ماهه در پست وزارت خارجه ، در نهایت به دلیل رسوایی هایی از جمله ارتباط با نزدیکان بن علی دیکتاتور سابق تونس و سفر به این کشور و همچنین ارائه راهکارهایی به بن علی در خصوص سرکوب مخالفین تونسی ،عملا اعتبار فرانسه را زیر سوال برد.

آن هم در حالی که فرانسه از دیرباز داعی حقوق بشر و دمکراسی بوده و این مسئله بدون شک ضربه ای بزرگ به اعتبار دیرینه این کشور بود.بر همین اساس سارکوزی قصد دارد با در دست گرفتن ابتکار و رهبری کشورها در مبارزه با دیکتاتور لیبی به نوعی رسوایی های خانم وزیر را پوشش و از فرانسه اعاده حیثیت کند.مجموع این عوامل سبب شده تا این بار فرانسه ابتکار عمل را از کف کاخ سفید برباید.ابتکاری که می تواند با قرار دادن آمریکا در پشت صحنه مدیریت بحران، به نوعی انگشت اتهام را از کاخ سفید دور کرده و از سویی با پررنگ تر نقش اروپا در حل منازعات بین المللی، مشارکت بیشتر اروپا در قالب ناتو را نیز به همراه داشته باشد.

با این حال چالشهای زیادی بر سر تحقق این اهداف وجود دارد:

*از جمله آنکه فرانسویها پیش از به راه انداختن جنگ به دنبال کسب مجوز بین المللی ترجیحا از سوی سازمان ملل و اتحادیه عرب هستند تا اقدام نظامی خود را مشروع جلوه دهند.

*دوم آنکه برخی از کشورهای اروپایی از جمله آلمان و ایتالیا با توجه به شرایط نامساعد اقتصاد جهانی از عواقب جنگی جدید هراسان بوده و بیم آن دارند که این مسئله آنها را وارد درگیریهای بیشتری کند.

*سوم اینکه این احتمال وجود دارد که با توجه به نقش سنتی اروپا و به خصوص فرانسه در جهان عرب ،مداخله آنها از سوی بسیاری از کشورهای عرب با واکنش منفی روبرو شده و دخالت اروپا،سوء استفاده و دست اندازی بر منابع نفتی و گازی لیبی تلقی شود.

مجموع این عوامل سبب شده تا بسیاری از کشورهای اروپایی تمایل چندانی به دخالت نظامی در لیبی نداشته باشند و بدون شک همین مسائل از دلایل اصلی اختلاف نظرات در نشست سران اتحادیه اروپا بود.
افکار عمومی جهان هنوز تجربه جنگ عراق و افغانستان، عواقب و خسارات جانی و مالی این دو جنگ را از یاد نبرده و این دو کشور هنوز درگیر تبعات حمله نظامی قدرتهای بزرگ هستند.تبعاتی که نه تنها دامن کشورهای جنگ زده بلکه غرب را نیز درگیر کرده است.

از سویی اروپا این مسئله را نیز در نظر دارد که دولت مقاومت لیبی ممکن است سخنگو و یا نماینده همه مردم لیبی نباشد و به رسمیت شناختن آن چه بسا تکرار تجربه ساحل عاج یعنی بروز درگیری های بیشتر بین دو جناح و جنگ داخلی با ابعاد گسترده تر را سبب شود.

در مجموع باید گفت که دولتهای اروپایی به دنبال آنند که با توجه به اوضاع نابسامان اقتصادی و بحران یورو هزینه های زیادی را به بار نیاورند و لذا با احتیاط بیشتری در این مسیر حرکت می کنند.

هرچند اروپا بر احتمال استفاده از گزینه نظامی علیه لیبی تأکید دارد اما تلویحا بر این باور است که اگر قرار باشد مداخله ای علیه دیکتاتور لیبی صورت گیرد ترجیح بر آنست که این اقدام با مشارکت کشورهای عربی نیز همراه باشد.
اروپا از هزینه نظامی گریزان است اما در صورت تشدید اوضاع، این احتمال وجود دارد که فرانسه با همراهی انگلستان به اقدامی نظامی علیه لیبی دست بزند.حتی این احتمال نیز وجود دارد که با تلاش های اروپا برخی از کشورهای عربی به ویژه مصر به دلیل توانایی های هوایی وارد میدان شوند تا اروپا پایگاهی برای مشروعیت بخشیدن به این اقدام را داشته باشد.هر قدر طیف موافقین مداخله نظامی به خصوص در میان کشورهای عربی- آفریقایی بیشتر باشد احتمال مداخله نظامی نیز بیشتر است.