ایران جزو كشورهای چاق دنیاست، یعنی چاقی دغدغه خیلی‌ها در زمانه ما محسوب می‌شود. خیلی از كسانی كه دارای اضافه وزن زیاد هستند، به دنبال روش‌های آسان، سریع و موثر برای كاهش وزنشان میگردند.
غافل از آن‌كه هر شیوه لاغری غیر از رژیم غذایی اصولی و ورزش نرم و مداوم، خالی از عارضه نیست و حتی گاهی عوارض ناشی از كاهش وزن شدید در كوتاه‌مدت از طریق روش‌های متعدد لاغری می‌تواند سلامت شخص را به طور جدی به خطر بیندازد.
یكی از این روش‌های پر عارضه كه خیلی از افراد چاق هم علاقه‌مندند آن را انجام دهند، عمل جراحی معده با هدف محدود‌كردن حجم معده یا جذب كمتر مواد غذایی است.
متخصصان گوارش تاكید می‌كنند این روش در لاغر شدن افرادی كه بالای 120 كیلوگرم وزن دارند موثر است، اما به دلیل تاثیرات منفی در كاهش جذب ویتامین‌ها و املاح ضروری بدن و بروز كم‌خونی و اسهال خالی از خطر نیست.
دكتر ستار جعفری، متخصص بیماری‌های گوارشی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: عمل جراحی معده می‌تواند در كاهش وزن افرادی كه بسیار چاق هستند تا 70 درصد طی یك‌سال مفید باشد. اما مسأله اینجاست كه این كاهش وزن اگر همراه با رژیم غذایی مناسب نباشد، برگشت‌پذیر خواهد بود.
عمل جراحی معده با دو هدف اصلی یعنی كوچك‌كردن حجم معده و كاهش جذب مواد غذایی صورت می‌گیرد.
به گفته دكتر جعفری، وقتی حجم معده كوچك می‌شود، فرد غذای كمتری میل می‌كند و به سیری می‌رسد. در روش دیگر این نوع جراحی‌ها هم بخشی از روده كه مسوول جذب بسیاری از مواد غذایی، ویتامین‌ها و املاح است برداشته می‌شود تا مواد غذایی كمتری جذب شود.
این متخصص گوارش اضافه می‌كند: در روش اول جراحی ها، معده را با دوختن به دو ناحیه تقسیم می‌كنند و قسمت كوچك‌تر كه معمولا حجمی معادل پنج تا 10 درصد كل معده را دارد، مسوولیت نگهداری غذا را به عهده می‌گیرد و قسمت بزرگ‌تر معده به ترشح آنزیم‌های معمول می‌پردازد، اما غذا وارد آن نمی‌شود. در روش دیگر قسمتی از روده كه در جذب مواد غذایی نقش مهمی دارد، از مسیر خارج می‌شود. به این ترتیب فرد خیلی سریع‌تر از قبل احساس پرشدن معده و سیری خواهد داشت و مواد غذایی كمتری نیز توسط سیستم گوارش او جذب می‌شود.
متخصصان گوارش تاكید می‌كنند عمل جراحی بای‌پس معده یك عمل جراحی سنگین و طولانی است كه طی پنج ساعت بیهوشی انجام می‌شود. چنین عملی به طور قطع خالی از عوارض حین عمل از جمله بیهوشی و احتمال وارد شدن آسیب به ارگان‌های داخل شكم مانند طحال، مری و روده‌ها نیست.
لاغری زیر تیغ جراحی
لاغری از طریق عمل بای‌پس معده درافرادی كه نسبت شاخص توده بدنی نسبت به قدشان (BMI ) بالای 40 است، یعنی دچار چاقی مفرط هستند، توصیه می‌شود.
دكتر جعفری در این باره توضیح می‌دهد: این دسته از افراد بارها رژیم‌های غذایی مختلف را تجربه كرده، اما قادر به كاهش وزن در حد وزن ایده‌آل خود نشده‌اند و پس از پایان دوره رژیم درمانی به وزنی به مراتب بیشتر از وزن اولیه خود بازگشته‌اند. اكثر این افراد كه در واقع بیمار محسوب می‌شوند، در یك دوره بحران روحی شدید به سر می‌برند و در چنین شرایطی عمل جراحی معده به آنها توصیه می‌شود. البته گروه دیگری از افراد با شاخص توده بدنی 35 تا 40 كه در اثر چاقی دچار عوارضی چون فشار خون، دیابت، كلسترول و بیماری‌های قلبی ـ عروقی شده‌اند و لاغری در آنها به امری ضروری برای حفظ سلامت‌شان تبدیل شده است هم می‌توانند از این روش برای كاهش وزن بهره ببرند.
بای‌پس معده فقط برای چاقی مفرط
بجز افرادی كه دارای اضافه وزن ریاد نیستند، دسته دیگری از افراد نیز هستند كه هرگز نباید عمل بای‌پس معده انجام دهند. دكتر جعفری درباره این افراد می‌گوید: كسانی كه باردارند، دچار كم‌كاری تیروئید هستند یا سابقه زخم‌معده، زخم مری یا بیماری‌های التهابی لوله گوارش دارند، هرگز نباید عمل بای‌پس معده انجام دهند. همچنین كسانی كه مشكلات انعقادی دارند یا به الكل و مواد مخدر معتاد هستند، گزینه مناسبی برای این نوع عمل جراحی محسوب نمی‌شوند.
زندگی پس از بای‌پس چندان شیرین نیست
گرچه متخصصان گوارش بر این باورند كه عمل بای‌پس معده برای افراد بسیار چاق قابل توصیه است، اما تاكید می‌كنند كاهش وزن ناشی از این روش بدون رعایت رژیم لاغری پس از یك‌سال برگشت‌پذیر خواهد بود.
دكتر جعفری نیز می‌گوید: این افراد باید بدانند این نوع عمل جراحی به كاهش جذب املاح ویتامین‌های گروه B، D، كلسیم و آهن منجر می‌شود و فرد را دچار سوءتغذیه جدی می‌كند، در نتیجه مصرف دائم مولتی‌ویتامین‌ها در این افراد ضروری است. همچنین احتمال بروز كم خونی، اسهال، بوی بد دهان و مدفوع چرب نیز در افراد پس از عمل بای‌پس معده وجود دارد. همچنین كسانی كه روده‌شان را دستكاری می‌كنند در معرض خطر ابتلا به سنگ كیسه صفرا، بر افروختگی، تپش قلب و ناراحتی‌های بالای شكم هستند.