ماهی جنگجو و نگهداری آن
ماهی فایتر یا رزمجوی سیامی ، با نام علمی Betta splendens از ماهیان شهره آکواریومی است . واژه Betta از کلمه محلی waderbetah گرفته شده . گویش درست این کلمه Bet – tah است ولی اشتباها رایج شده که آن را مانند دومین حرف الفبای یونانی , Beta ؛ تلفظ کنند . واژه splendens هم که نام گونه این ماهی است به معنی درخشان و با شکوه (Glittering , Bright) است و البته نام عمومی آن،ماهی جنگجوی سیامی(Siamese fighting fish)یا ماهی جنگنده یا فایتر (Fighter) است.سیام (Siam) نام پیشین تایلند بوده است . همچنین رفتار ویژه پرخاشگرانه این ماهی سبب شده که آن را جنگجو بنامند . به طور کلی می توان از تایلند ، ویتنام و کامبوج (Cambodia) به عنوان خاستگاه این ماهی نام برد .
تجارت آکواریوم سبب گسترش وسیع ماهی جنگجوی سیامی شده و گزارش های مستندی از معرفی این ماهی به برزیل ، فلوریدا ، هاوایی ، کلمبیا ، جمهوری دمنیکن ، سنگاپور و مالزی در دست است .
در تایلند به نوع دم بلند و اصلاح شده ماهی جنگجوی سیامی ،Pla Kat Khmer می گویند . از لحاظ مفهومی واژه Pla به معنی ماهی kat به معنی گاز گیرنده (Biting) و Khmer به معنی کامبوج (Cambodia) است . این عبارت نشانگر این است که نمونه باله بلند و گزینش شده ماهی splendens از کامبوج به سایر نقاط – و دست کم به تایلند – رفته است . این نام همچنین به گاز گرفتن این ماهی اشاره می کند , رفتاری که گاهی در زمان غذا دادن به ماهی فایتر رخ می دهد .
باله پشتی ماهی فایتر دارای ۴ خار و ۶ شعاع نرم و باله مخرجی آن شامل ۵ خار و ۲۵ شعاع نرم است . در باله شکمی یک خار و ۵ شعاع منشعب داشته و باله سینه ای دارای ۱۲ شعاع نرم می باشد . تعداد فلس های خط جانبی در جنگجوی سیامی ۳۰ عدد گزارش شده و این در حالی است که برخی معتقدند که خط جانبی در این ماهی دیده نمی شود! بیشینه درازای این ماهی را ۵/۶ سانتیمتر ذکر می کنند ولی بدون شک این عدد تحت تاثیر به گزینی های صد ساله تغییر کرده است . همچنین طول عمر این ماهی نیز ۲ سال برآورد شده و این در حالی است که یکی از منابع تجربه نگهداری یک ماهی فایتر برای مدت ۵ سال را ذکر می کند و طول عمر این ماهیان را ۷ سال بیان می کند .زیستگاه ماهی جنگجوی سیامی شامل آبهای شیرین راکد ، باتلاقی ، لجن زارها ، آبهای با جریان کند ، زمین های سیلابی ، کانال ها ، مزارع کشت برنج ، رودخانه های کوچک و بزرگ و ... می باشد ولی کمتر کسی است که این ماهیان زیبا را در شیشه ها یا تنگهای کوچک ندیده باشد و در دل به زیبایی آنها آفرین نگفته باشد . نکته مهمی که در مورد ماهی فایتر وجود دارد این است که در محیط زیست طبیعی ، شکل ماهی با آنچه که امروزه در آکواریوم فروشی ها دیده می شود متمایز است . این دگرگونی به ویژه در مورد اندازه و شکل باله ها بسیار چشمگیر است . باله ها در ماهی اصلی کوتاه و فقط نوک عقبی باله مخرجی کمی بلند است .
ماهیان نر این گونه را می توان با توجه به رنگ های دل ربا و درخشان و باله های بلند از ماده ها که بدرنگ( معمولا کرم و خاکستری ) و کوتاه باله هستند تمیز داد . همچنین مجرای تخم ریزی یا Oviposter که مانند لوله ای بیرون می زند , در فصل تخم ریزی فقط در ماهی های ماده و به صورت برآمدگی سفید و کوچک دیده می شود . این برآمدگی در بین باله شکمی و مخرجی جای دارد . گزارش شده که در جلو باله مخرجی ماهیان ماده ، دانه های سفیدی وجود دارد که شبیه تخم است .
سن بلوغ ماهی جنگجوی سیامی کمتر از یک سال و احتمالا ۴ تا ۶ ماهگی است و کم ترین زمان دو برابر شدن جمعیت این ماهی ۱۵ ماه است . البته این اعداد به دما و شرایط زیستی وابسته اند . تکثیر این ماهی در آبی نسبتا اسیدی و سبک مطلوب تر است و بهتر است که آکواریم سر پوشیده و دمای آن ۲۵ درجه سانتی گراد باشد .فایترها ترجیح می دهند یک فضای ساکت و نسبتا محصور برای زیستن داشته باشند چون فایتر ماهی خیلی اجتماعی نیست . نگهداری فایترها نسبتا آسان است چون همه چیزی که آنها برای خانه داشتن نیاز دارند یک جام یا یک مخزن کوچک است ولی از آنجا که فایتر یک ماهی استوایی است احتیاج دارد که گرم نگهداری شود واز چیزهایی که ممکن است آب را سرد کند دوری کنید . اغلب خانه هایی که دارای حرارت مطبوعی در طول سال هستند می توانند مناسب باشند ولی سعی کنید در گرمترین اتاق خانه از فایتر نگهداری کنید . ماهی فایتر در انواع رنگهای درخشان موجود است اما معمولا به رنگ قرمز و آبی هستد . با این وصف نژادهایی به رنگهای سبز روشن ، آبی ، قرمز ، زرد ، زِیتونی ، آبی تیره و سیاه از این ماهِی ، در بازار وجود دارد .
تغذیه:هرچند که ماهی فایتر هر نوع غذایی را می پذیرد و از مگس و دل گوسفند و آرتمیا تا کاهو و پولکی های گیاهی می توان به او داد ولی شاید یکی از بهترین غذاهای پیشنهادی برای این ماهی کرم خونی باشد زیرا در زیستگاه طبیعی نیز بخش زیادی از غذای ماهی را همین لارو حشرات تشکیل می دهد .

منبع:آفتاب.