ورود سگهای روباتی
کلمۀ ربات بعد از به صحنه درآمدن یک نمایش در سال ۱۹۲۰ میلادی در فرانسه متداول و مشهور گردید. در این نمایش که اثر«کارل کپک» بود، موجودات مصنوعی شبیه انسان، وابستگی شدیدی‌نسبت به اربابان خویش از خود نشان می‌دادند. این موجودات مصنوعی‌شبیه انسان در آن نمایش، ربات نام داشتند. ریشۀ این کلمه، از کلمه چک اسلواکی (robotnic) به معنی کارگر میباشد. در نمایشنامه وی این ماشین، بعد از انسان بدون دارا بودن نقاط ضعف معمولی او، بیشترین قدرت را داشت و در پایان نمایش از این ربات برای مبارزه علیه سازندگان خود استفاده می شود. البته پیش از آن یونانیان مجسمۀ متحرکی ساخته بودند که نمونه اولیه چیزی بوده که ما امروزه ربات می‌نامیم. امروزه معمولا کلمه ربات به معنی هر ماشین ساخت بشر است که بتواند کار یا عملی که به‌طور طبیعی توسط انسان انجام می‌شود را انجام دهد، استفاده می‌گردد.
مزایای کار ربات ها کاملا آشکار است. معمولاً یک ربات می‌تواند کارهایی که ما انسانها می‌خواهیم انجام دهیم را ارزان‌تر انجام دهد. علاوه بر این رباتها می‌توانند کارهای خطرناک مانند نظارت بر تأسیسات انرژی هسته‌ای یا کاوش یک آتش‌فشان را انجام دهند. رباتها می‌توانند کارها را دقیقتر از انسانها انجام دهند و روند پیشرفت در علم پزشکی و سایر علوم کاربردی را سرعت بخشند. رباتها به ویژه در امور تکراری و خسته کننده مانند ساختن صفحه مدار، ریختن چسب روی قطعات یدکی و… سودمند هستند.
موسسۀ صنعتی آمریکایی RAI یا Robotic Industrial Association که شرکتی با سابقه در صنعت رباتیک می باشد و در تولید بازوهای ربات های صنعتی (Manipulators) است، این گونه ربات را تعریف می کند:
یک ربات، یک جابجا کننده چند وظیفه ای برنامه پذیر است که برای حرکت دادن مواد، قطعات، ابزار ها یا وسایل خاص، با استفاده از حرکات برنامه ریزی شده قابل تغییر برای تحقق فرامین مختلف، طراحی شده است.
ربات در معنای عام تر و کلی تر یک ماشین الکترومکانیکی هوشمند است. هدف رباتیک اتصال هوش از ادراک به رفتار می باشد. رباتیک در اکثر مواقع در حوزۀ مهندسی برق، مهندسی مکانیک و مهندسی رایانه کاربرد دارد. کنترل کننده ها، اولین هدایت کننده های رباتیک بوده اند. استفاده از تئوری کنترل در هدایت سامانه های پیچیده، موضوع علم سیبرنیتیک است.
در حال حاضر رباتهایی را که در شاخه‌های مختلف صنایع مورد استفاده می‌باشند را می‌توان به عنوان ماشین‌های مدرن، خودکار، قابل‌هدایت و برنامه‌ریزی، تعریف کرد. این رباتها قادرند در محل‌های‌متفاوت خطوط تولید، به طور خودکار، وظایف گوناگون تولیدی را تحت یک برنامه از پیش نوشته شده انجام دهند.
در قرن ۲۱ هرچه جامعۀ بشری بیشتر به سمت تکنولوژی حرکت کرد، حضور رباتها نقش واضح تری در زندگی روزمرۀ انسانها پیدا نمود. از آنجا که ذهن خلاق آدمی همیشه به دنبال زندگی جاودان و شبیه سازی بوده است، رباتهایی با ظاهر انسان، نمایان شدند. در این میان رسانه های جمعی برای ایجاد جذابیت در برنامه های خود، رباتها را از حالت دستگاه های پیچیدۀ صنعتی به همدمی کارآمد و انسان نما بدل کردند. هرچه تخیلات سازندگان این برنامه ها قوی تر بود، رباتها نیز شکلهای جدیدتری به خود می گرفتند.
از آنجا که سگ در طی تاریخ همیشه بهترین دوست انسان بوده، حضور سگهای رباتیک در کنار ابر قهرمانها همچین دور از باور نیز نبود. با نقش پذیری سگهای رباتی در کتابهای مصور کودکان، کارتونهای تلویزیونی و فیلم های سینمایی بر تعداد علاقمندان به این رباتها افزوده شد آنها برای اکثر سنین بسیار جذاب بود.
استقبال از این حیوانات خانگی رباتی سبب شد تا سازندگان به ساخت سگهای رباتی بپردازند. اگرچه این سگها شور، هیجان و شخصیت نداشتند و به اندازۀ یک سگ واقعی فریبنده نبودند اما به علت نداشتن دردسرهای نگهداری ( تهیه آب و غذا، نیاز به توجه و محبت، پیاده روی روزانه، بیماری و مراجعه به دامپزشک، ایجاد آلرژی، ریزش مو، نیاز به آموزش و نامرتب کردن منزل) تبدیل به هدیۀ مناسبی برای کودکان و حتی سالمندان گردیدند. مهمترین حسن این سگهای روباتی این بود که صاحبان آنها دیگر نگران طول عمر آنها نبودند و در صورت خراب شدن یا به اصطلاح مریض شدنشان بدون کوچکترین عذاب وجدانی می توانستند آنها را دور بیندازند.
شرکت های سازنده روز به روز بر توانایی های این سگهای رباتی افزودند و مدل های مختلفی از آنها را وارد بازار جهانی کردند. از قدیمی ترین نوع مکانیکی تا پیچیده ترین آنها از تکنولوژی بالایی برخوردار هستند و قادر به راه رفتن، پرش، غلت زدن، اجرای فرمان و نشان دادن حالاتی مثل خوشحالی، ناراحتی و عصبانیت می باشند. محققان تایوانی به شدت در تلاشند تا تکنولوژیی را ویژه سیستم بینایی سگهای روباتیک خلق کنند که بتواند حالات روحی صاحب خود را با کمک حرکات چهره وی شناسایی کرده و متناسب با آنها از خود واکنش نشان دهد. سگهای روباتیک در هر شکل و رنگی که باشند همچنان جای خود را در میان قلب انسانهای سراسر جهان باز می کنند. با وجود هوش ظاهری که برخی از این سگهای رباتیک از خود نشان می دهند، رفتار و عملکرد آنها معمولا چیزی به جز واکنشهای از پیش برنامه ریزی شده برای شبیه سازی رفتار حیوانات نیست.
سگهای واقعی رفتارها و فعالیتهای پیچیده تری از خود بروز می دهد تا حدی که می توانند حالات روحی انسانها را درک کرده و نسبت به آن واکنش نشان دهند. از این رو می توان مسیر تولید سگهای رباتیک را به این سمت و سو متمایل کرد که دانشمندان تایوانی با استفاده از شبکه ای عصبی تلاش کرده اند چرخه رفتارهای تکرار شونده را در رباتها شکسته و برای برقراری تعامل بهتر، توانایی ایجاد واکنشهای احساسی را در آنها به وجود آورند.ساخت موجودات کاملا مصنوعی و خودکار با هوشی برابر هوش انسان یکی از اهداف بلند مدت علوم طراحی رباتها و رایانه ها به شمار می رود.
(TamaGotchi)
در راستای دستیابی به چنین ماشینهایی تا کنون تجهیزات خانگی مانند حیوانات خانگی دیجیتال “تاماگوچی” (TamaGotchi) و روباتهای اسباب بازی خانگی مانند سگ روباتیک Aibo و حتی جاروبرقی روباتیک “رومبا” (Roomba) تولید شده اند و به صورت همزمان، فرهنگ محبوب و فراگیر علمی تخیلی انتظارات مردم را از چنین تجهیزاتی بالاتر برده است.
(Aibo)
(Roomba)
به گفته “وی-پو لی” از دانشگاه ملی (سان یات سن) با وجود فناوریهای کنونی در زمینه رایانه ها و الکترونیکها و وجود دانش کافی دربارۀ رفتار شناسی، علوم شناختی و علوم عصبی، امکان خلق نمونه هایی از اسباب بازیهایی با هوش و حیات مصنوعی در جهان واقعی وجود خواهد داشت.
با افزایش مهارت در ساخت سگهای رباتی آنها از حالت یک اسباب بازی کودکانه خارج گردیدند و همچون سگهای واقعی با توانایی بسیار بالاتر و عملکردی دقیق تر در عملیاتهای نظامی و امداد و نجات مورد استفاده قرار می گیرند.