پرشین پت > > نوروز در شعر و اندیشه خیام

نوروز در شعر و اندیشه خیام

تاریخ ایجاد 1389/01/03
مشاهده 4680
بازگشت

نوروز در شعر و اندیشه خیام

نوروز در فرهنگ مکتوب ما نیز جایگاه ویژه ای دارد و شاید یکی از بارزترین کارها در این باره نوروزنامه حکیم عمرخیام باشد. البته نوروزنامه منسوب به خیام است؛ در عین حال باید به خاطر داشت که...
تقویم جلالی دقیق‌ترین تقویم جهان است که خیام تنظیم کرد
نوروز جشنی باشکوه برای دل‌هاست. جشنی برای شادمانی و برای زنده شدن دل‌ها؛ در این هنگام، موجی از شادی برمی‌خیزد و همه جا را فرامی‌گیرد. نمی‌توان گفت سرچشمه این موج کجاست؛ همین هست که مردم به تکاپو می‌افتند و شهرها و روستاها تکان می‌خورند و بیدار می‌شوند.
گویی جان تازه ای در کالبد زندگی دمیده می‌شود، کودکان شادتر از همیشه اند و مادران در اندیشه شادی بخشی بیشتر؛ پدران هم اگر شرمنده نباشند، بسیار سرخوش اند.

نوروز پیوند دوباره با طبیعت، زندگی، تاریخ و با آن کسانی است که قرن‌ها و قرن‌ها در این سرزمین زیسته اند. در نوروز حسی انسانی وجود دارد، حسی به شدت انسانی و همین خصلت است که آن را، تا به این اندازه از دیگر مراسم متمایز می‌کند؛ در نوروز «تفاوت‌ها» از میان می‌روند و «همه با هر رنگ و نشان» (فارس، ترک، کرد، بلوچ، ترکمن و...) فارغ از قومیت، زبان و گرایش‌های فرقه ای به یک ویژگی مشترک می‌رسند و هویتی یگانه پیدا می‌کنند. این عید را همه ایرانیان گرامی‌می‌دارند و کم هستند آن‌هایی که آن را دوست نداشته باشند.
نوروز ساز و کاری است برای ارج نهادن به زندگی، برای اجتماعی شدن و برای احراز هویت. از این رو نوروز مایه مباهات و باعث افتخار است. می‌توان پرسید که کدام آیین و رسم است که این گونه بتواند در افراد پویایی و تحرک ایجاد کند و به آن‌ها امید بدهد.

نوروز همیشه پیروز، نمودی از فرهنگ کهن ماست و اگر از ما بپرسند که شما با این سابقه دیرینه و با این پیشینه تاریخی، چه دارید ما به طور مشخص می‌توانیم به نوروز اشاره کنیم. به نوروزی که در دل خود آیین‌های دیگری دارد و هر یک از دیگری زیباتر است. گذشته از این‌ها نوروز زبانی جهانی دارد. به این معنا که اگر درباره آن سخن بگوییم، همه مردم جهان می‌توانند آن را بفهمند. یک سرخ پوست یا یک تبتی احساس ما را درک می‌کند و می‌تواند با ما هم دلی داشته باشد.

نوروزنامه
نوروز در فرهنگ مکتوب ما نیز جایگاه ویژه ای دارد و شاید یکی از بارزترین کارها در این باره نوروزنامه حکیم عمرخیام باشد. البته نوروزنامه منسوب به خیام است؛ در عین حال باید به خاطر داشت که این کتاب در هر صورت به دست کسی نوشته شده که دانش فراوان داشته است، «مجتبی مینوی» پژوهشگر نام آشنای ادبیات، که به سخت گیری مشهور است این رساله را از خیام می‌داند و در معرفی آن می‌نویسد: «نوروزنامه رساله ای است، در بیان سبب وضع جشن نوروز و کشف حقیقت آن و این که کدام پادشاه آن را نهاده و چرا آن را بزرگ داشته اند.»
مینوی سپس می‌نویسد: «نویسنده جشن نوروز را که یکی از رسوم ملی ایران است، موضوع رساله خویش قرار داده و بنابراین، باید گفت به ملیت ایران علاقه مند بوده است؛ خاصه وقتی می‌بینیم به اصرار زیاد مراعات و حفظ این جشن را حتی بر اقوام ترک و روم نیز واجب می‌شمارد.»

این پژوهشگر در معرفی بیشتر نوروزنامه می‌نویسد: «مولف از شاهان اساطیری و تاریخی ایران تا زمان یزدگرد شهریار بسیار یاد می‌کند و پیشه‌ها و رسوم و فنونی را که ایشان نهاده اند مطابق با روایاتی که در شهنامه‌ها آورده اند، نقل می‌کند؛ چنان که گویی به خواندن شاهنامه فردوسی مداومت داشته است.»
مینوی سپس دلایل خود را مبنی بر این که نوروزنامه متعلق به خیام است بیان می‌کند. اما اگر باوجود همه دلایل و شواهد ما نوروزنامه را از خیام ندانیم، باز هم چیزی از سهم خیام در زمینه نوروز کم نمی‌شود؛ چون تقویم جلالی را که او و همکارانش پدید آوردند، دقیق ترین تقویم جهان بوده و هست و از این نظر کاری فوق العاده است.

دقیق ترین تقویم جهان
تا پیش از تنظیم تقویم جلالی، «کبیسه»ها یا حساب نمی‌شدند و یا این که به شکلی در تقویم جای می‌گرفتند که باز خود مشکلاتی را پدید می‌آورد.
بنابراین آن چه که تقویم جلالی را برجسته کرده است شیوه محاسبه کبیسه‌هاست. چنان که می‌دانیم هر سال ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۹ ثانیه است و منظور از کبیسه همین ۵ ساعت و اندی است که منجمان از قدیم در این فکر بوده اند که با آن چه کنند. در دوره ساسانی، پس از هر ۱۲۰ سال، یک سال را به صورت چرخشی ۱۳ ماهه حساب می‌کردند. به این معنا که پس از ۱۲۰ سال اول، فروردین دو ماه و بعد از ۱۲۰ سال دوم، اردیبهشت دو ماه و به همین ترتیب تا اسفندماه در نظر گرفته می‌شد تا کبیسه محاسبه شود. پس از اسلام این کار به فراموشی سپرده شد و در نتیجه، بین سال عرفی و سال حقیقی اختلاف به وجود آمد؛ به طوری که دیگر نوروز یعنی اول فروردین با اول بهار مطابقت نداشت. این بود که جلال الدین ملکشاه از گروهی از اخترشناسان که خیام جوان در راس آن‌ها بود خواست که این مشکل را برطرف کنند. آن‌ها وقتی که رصد کردند دیدند که ۲۱ روز از سال طبیعی جلو افتاده اند یعنی متوجه شدند که روز عید آن‌ها در ۲۱ فروردین واقع شده است و به همین دلیل آن‌ها در سال ۴۵۸ هجری؛ سال خود را ۲۰ روز عقب کشیدند.

دکتر ایرج ملک پور، استاد نجوم، در این باره می‌گوید: در تقویم میلادی هر چهار سال یا هر هشت سال یک بار کبیسه دارند؛ من در کتابی با عنوان «تقویم ۵ هزار ساله هجری شمسی» همه کبیسه‌ها را برای ۵ هزار سال حساب کرده ام که ببینم دقت تقویم جلالی چقدر است، پس از محاسبه متوجه شدم که ما در سال ۴۵۸ با طبیعت هیچ اختلافی نداشتیم. یعنی دانشمندان ایرانی در آن زمان بسیار دقیق کار کرده اند.
ملک پور هم چنین تصریح می‌کند: براساس محاسبات من، تقویم ایرانی هر ده میلیون سال یک روز با طبیعت خطا پیدا می‌کند، برای این که دقت این تقویم را بدانید باید بگویم که تقویم اروپایی‌ها هر ۲۵۰۰ سال یک روز خطا دارد و تقویم ایرانی بین ۴۰ تقویم موجود در جهان امروز دقیق ترین است. به گفته این منجم یکی دیگر از امتیازات تقویم ما این است که آغاز فصل‌ها و آغاز ماه‌ها یکی است یعنی آغاز تابستان همان اول تیر ماه است و این نشان می‌دهد که ایرانی‌ها چه مطالعات عمیقی در زمینه تقویم داشته اند، در حالی که در اروپا آغاز بهار با بیستم مارس مطابقت دارد.

نوروز در شعر خیام
چنان که انتظار می‌رود، باتوجه به این که خیام یک دانشمند و یک فیلسوف بود در شعر او گردش روزگار نمود زیادی یافته است.
در واقع او کسی است که این گردش را می‌بیند و حس می‌کند. او آمدن سال و ماه را پیر شدن انسان، گذر زمان و فانی بودن را به طور کامل و تمام درک می‌کند؛ از این رو شعرش ویژگی خاصی پیدا کرده است.

موضوع این است که دانستن یک چیز کافی نیست؛ بلکه درک و احساس آن است که اهمیت دارد. به همین دلیل است که خیام وقتی درباره زندگی شعر می‌سراید، زبانش تا این اندازه تاثیرگذار است:
چون ابر به نوروز رخ لاله بشست
برخیز و به جام باده کن عزم درست
کین سبزه که امروز تماشاگه توست
فردا همه از خاک تو برخواهد رست

خیام در شعرش بسیار به مرگ می‌اندیشد؛ ولی از مرگ اندیشی است که به زندگی می‌رسد و می‌گوید که باید قدر زندگی را دانست؛ از این رو او پند می‌دهد که باید از لحظه لحظه زندگی لذت برد:
این قافله عمر عجب می‌گذرد
دریاب دمی‌که با طرب می‌گذرد
ساقی غم فردای حریفان چه خوری
پیش آر پیاله را که شب می‌گذرد

هم چنین خیام به رویش و به زندگی دوباره و به طور کلی به طبیعت توجه زیادی دارد و کمتر شاعری است که مثل او به رویش و طبیعت اهمیت بدهد.
البته شاعران و نویسندگان زیادی در این باره سروده اند و نوشته اند؛ ولی اصالتی در شعر خیام هست که در آثار آنان دیده نمی‌شود:
ساقی گل و سبزه بس طربناک شده است
دریاب که هفته دگر خاک شده است
خیزیم و دمی‌زنیم پیش از دم صبح
کین صبح بسی دمد که ما دم نزنیم
رباعیات خیام نمونه بارز تاثیر دانش و فرهنگ بر بینش است.

اگر خیام منجم نبود و اگر به کار تقویم نمی‌پرداخت، شعرش این گونه زبانزد عام و خاص نمی‌شد و به دورترین نقاط جهان راه نمی‌برد. آن چه را که او می‌گوید به ویژه درباره گردش ایام، از عمق جان بیان می‌کند و امری وصف ناپذیر را با شیوایی بر زبان می‌آورد.
پس این که خیام دقیق ترین تقویم جهان را نوشته است در خوانش شعرش اهمیت زیادی دارد.
به عبارت دیگر باید گفت، سرودن این رباعیات فلسفی و عمیق درباره مرگ و زندگی تنها از عهده کسی برمی‌آید که بسیار دقیق به هستی نگریسته باشد. این است که باید با آمدن هر سال یادی هم از خیام کرد. از کسی که یادگاری بزرگ بر جای گذاشته و دقیق ترین تقویم جهان و عمیق ترین اشعار فلسفی را به ما هدیه داده است.

__________________

The underlying connection was closed: Could not establish trust relationship for the SSL/TLS secure channel.

نظرات کاربران

ارسال به دوستان

نام شما

ایمیل شما

ایمیل گیرنده

توضیحات

کد امنیتی

کدی که در زیر نمایش داده شده است را وارد نمایید

کاربران با این تگها این مقاله را پیدا کرده اند :

◄ خانه گربه جنگ ستارگان
◄ مبلمان مدولار برای گربه های خانگی
◄ اسباب‌بازی‌های گهواره‌ای به شکل هیولا
◄ خانه گربه مدرن
◄ مبلی برای انها که گربه دارند
◄ مبل برای گربه ها
◄ بسته بندی عسل غیرمعمول
◄ مبلمان مدرن گربه‌پسند
◄ حیوانات خوردنی
◄ خانه گربه مدرن
◄ بسته بندی عسل
◄ گهواره ای برای گربه
◄ مبلمان مدرن گربه‌پسند
◄ دستگیره هایی شبیه به اختاپوس
◄ وشیدنی ساده به دم گربه‌ای
◄ کیف دستی خلاقانه ای که شبیه یک گربه
◄ Homer Simpson Backs Into Bushes
◄ خلال دندان جوجه تیغی
◄ جعبه گوسفندی برای گاموا
◄ جوجه تیغی جلیقه ای
◄ شامپو بچه لاستیکی اردک
◄ کفش‌های خلاقانه طراحی‌شده برای شبیه به دو موش
◄ ظرف کره ای جذاب با طرح نهنگ بازیگوش
◄ خرگوش های خرگوش واقعی
◄ کیف منحصر به فرد و جسورانه ای به شکل موش
◄ حیوان وحشی درونی خود را رها کنید
◄ قیچی آشپزخانه خلاقانه با دسته خفاشی
◄ کیف منحصر به فرد و جسورانه ای به شکل موش
◄ بلوک چاقوی خلاقانه
◄ کیف مدرسه مینیاتوری ژاپنی که برای سگ شما
بعدی 1 قبلی

صفحه-نخست » روزانه های پرشین پت

خبر های روز حیوانات خانگی

معرفي نژاد گربه

اخبار ومقالات - گالری

نمایش متن مقالات

نوروز در شعر و اندیشه خیام

شعر

گربه

دامپزشکی

نوروزی

اندیشه

کلینیک

اندیشه 5

نوروز 70

شعر 11

خیام 3

حيوانات

وجود

خرگوش

زندگی

قیمت روز تبلت

قبل

درد

خواص

تولید

تنها

10 خبر اخر سایت

جدیدترین مقالات

◄ خانه گربه جنگ ستارگان خانه گربه جنگ ستارگان خانه گربه AT-AT خانه گربه حمل و نقل زرهی تمام زمین خانه گربه ATAT ویتنی فابر AT-AT Walker Cat House خانه گربه جنگ ستارگان AT-AT Star Wars AT-AT Walker Cat House ◄ مبلمان مدولار برای گربه های خانگی خانه گربه ممتاز ساخته شده از چوب با کیفیت بالا و پوست گوسفند مجلل از طرحی از بالا به پایین استفاده می کند تا پناهگاهی راحت برای گربه شما فراهم کند. مبلمان مدولار برای گربه های خانگی طراحی شده توسط Catissa از Haapsalu، استونی. صرفه جویی در فضا و طراحی قابل نصب بر روی دیوار، فضای کف را به حداکثر می رساند و آن را برای خانه هایی با هر اندازه ای ایده آل می کند. سطوح رنگ شده در برابر تجمع گرد و غبار مقاوم هستند و تمیز کردن آنها بسیار آسان است و ظاهری بکر را همیشه تضمین می کند. خانه گربه مدولار معلق مکانی سرگرم کننده و امن برای آرامش است. با استفاده از نردبان همراه، حیوان خانگی شما به راحتی به خانه درخت گربه دسترسی خواهد داشت ◄ اسباب‌بازی‌های گهواره‌ای به شکل هیولا اسباب‌بازی‌های گهواره‌ای به شکل هیولا طراحی شده‌اند تا تعادل کامل را حفظ کنند و بدون خطر واژگونی، ریتم تاب خوردن بهینه را امکان‌پذیر می‌سازند. Rocking Monsters ساخته کنستانتین بولیموند شبیه کوسه ها و دیگر موجودات دریایی است. آنها یک سواری راحت را برای بچه ها در هر اندازه ای فراهم می کنند. ایمنی اولویت اول است. هر هیولای گهواره ای به طرز ماهرانه ای از نظر وزن و نسبت های فیزیکی متعادل است. طراحی شده و ارگونومیک برای کودکان با قد 3 فوت و بالاتر. این اسباب‌بازی‌های چوبی سرگرم‌کننده با گوشه‌های گرد، سطوح صاف، و پرداخت صیقلی، ساعت‌ها بازی بدون نگرانی را برای کودکان فراهم می‌کنند. ◄ خانه گربه مدرن خانه گربه مدرن با گوشه های گرد و رنگ سیاه سرد به عنوان فضایی عالی برای استراحت، بازی و پنهان شدن گربه شما عمل می کند. خانه گربه "Retro Box Black" ساخته شده توسط PurrFur از تخته سه لا با کیفیت بالا. تخت گربه دارای یک بالشتک نرم است تا یک مکان خواب راحت و یک مخفیگاه بازیگوش برای گربه های خجالتی فراهم کند. طراحی لبه های گرد به آن اجازه می دهد تا به طور یکپارچه با دکوراسیون منزل شما ترکیب شود. PurrFur Cat House کاملاً مونتاژ شده وارد می‌شود، در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که گربه شما می‌تواند فوراً در مکان دنج جدید خود شیرجه بزند. ◄ مبلی برای انها که گربه دارند مبل مدولار ساخته شده از بخش های مختلف دارای محفظه های ذخیره سازی و قسمت های اختصاصی برای کاوش یا استراحت گربه شما است. مبل توری مفهومی طراحی شده توسط استودیو مبلمان SUNRIU مستقر در تایوان. خطوط تمیز و طراحی متفکرانه مبل توری را به انتخابی هوشمندانه برای کسانی تبدیل می کند که به دنبال سادگی هستند بدون اینکه سبک یا کارایی را به خطر بیندازند. قاب چوبی پوشیده شده با روکش پارچه ای نرم و ظریف به این مبل کمک می کند تا به راحتی در هر فضایی قرار گیرد. صاحبان آینده قادر خواهند بود بخش‌ها و ماژول‌های مبل را جابه‌جا کنند تا چیدمان صندلی‌های چند منظوره ایجاد کنند. انسان‌ها می‌توانند کتاب‌ها، گیاهان داخل خانه و اقلام کوچک را در قفسه‌های مختلف که توسط طراحی SUNRIU در کناره‌های مبل توری ادغام شده‌اند، ذخیره کنند. ◄ مبل برای گربه ها مبل مدولار پوشیده از بافت پارچه زرد که شبیه خز نرم گربه است دارای یک تکیه گاه راحت با تونل گرد یکپارچه برای عبور گربه است. مبل راهرو طراحی شده توسط SUNRIU یک مبلمان مدرن برای صاحبان حیوانات خانگی است. اگر حیوانات خانگی کوچکی در خانه دارید، آنها تونل داخلی را که فقط برای آنها طراحی شده است، دوست خواهند داشت. مبل جالبی که هم برای شما و هم برای گربه شما ساخته شده است! چه یک آپارتمان استودیویی یا یک خانه بزرگ داشته باشید، طراحی مدولار کاناپه Aisle به طور یکپارچه با هر اتاق نشیمن سازگار است. پس از یک روز طولانی، وقت خود را با گربه خود روی این مبل بگذرانید و اجازه دهید بافت پارچه ای نرم آن شما را به بهشت آرامش ببرد. ◄ بسته بندی عسل غیرمعمول بسته بندی عسل غیرمعمول شبیه سر چوبی لگوی زنبوردار است که با توری محافظ پوشانده شده است. "عسل زنبوردار" توسط Busy Bee برای Ergastiri Meliou طراحی شده است. عسل آویشن نفیس در بسته بندی هوشمندانه که ضیافتی برای چشم است. در داخل جعبه، 250 میلی لیتر عسل آویشن یونانی خالص را در یک ظرف شیشه ای خواهید دید که با یک برچسب شیک با طراحی مدرن تکمیل شده است. جعبه ساده به چیزی غیرمنتظره و عجیب تبدیل شده است، در حالی که یک هدف عملی در محافظت از شیشه عسل دارد. بسته بندی خلاقانه عسل یک عنصر شگفت انگیز و لذت را به ارائه کلی اضافه می کند و آن را به یاد ماندنی و متمایز می کند. ◄ مبلمان مدرن گربه‌پسند مبلمان مدرن گربه‌پسند به‌طور یکپارچه میز قهوه‌خوری چوبی را با بانوج گربه‌ای که در زیر آن تعبیه شده است، ترکیب می‌کند. میز Kikko که توسط LABBVENN برای لذت انسان و گربه طراحی شده است، یک مکان استراحت راحت برای گربه شما ارائه می دهد. میز قهوه خوری مینیمالیستی، غنی شده با عناصر فلزی و یک بانوج پارچه ای لحافی، فضایی شیک و کاربردی را برای دوست پشمالوی شما فراهم می کند. بانوج گربه که در چهار رنگ موجود است، به راحتی برای شستشو قابل جابجایی است و مکانی تمیز و دلپذیر برای خواب و آرامش گربه را تضمین می کند. ◄ حیوانات خوردنی حیوانات، هیولاها، موجودات عجیب و غریب و آثار هنری خوراکی ساخته شده از غذا. هنر خلاقانه غذایی توسط هنرمند بصری مستعد لندن هلگا استنتزل. ◄ خانه گربه مدرن خانه گربه مدرن با گوشه های گرد و رنگ سیاه سرد به عنوان فضایی عالی برای استراحت، بازی و پنهان شدن گربه شما عمل می کند. خانه گربه "Retro Box Black" ساخته شده توسط PurrFur از تخته سه لا با کیفیت بالا. تخت گربه دارای یک بالشتک نرم است تا یک مکان خواب راحت و یک مخفیگاه بازیگوش برای گربه های خجالتی فراهم کند. طراحی لبه های گرد به آن اجازه می دهد تا به طور یکپارچه با دکوراسیون منزل شما ترکیب شود. PurrFur Cat House کاملاً مونتاژ شده وارد می‌شود، در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که گربه شما می‌تواند فوراً در مکان دنج جدید خود شیرجه بزند.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 بعدی آخرین (1 - 10) / 29322 \| صفحه 1 از 2933