علی رغم تفاوت های زیادی که بین ما و خزندگان وجود دارد انواع مختلفی از بیماری ها از طریق این حیوانات به انسان قابل انتقال است بنابراین باید برای جلوگیری از انتقال بیماری، در زمان لمس کردن خزندگان به این مسئله توجه کامل داشته باشید.
در حالت کلی، با رعایت اصول کلی بهداشتی – مانند دور نگه داشتن خزندگان از محل طبخ و آماده سازی غذا – میزان خطر انتقال بسیار کم خواهد بود. البته معمولا فقط نوزادان، افراد مسن و افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف تر حد معمول هستند میتوانند در برابر این بیماری ها آسیب پذیرند. علاوه بر این شما باید هر خزنده خانگی جدیدی را در ابتدا نزد دامپزشک متخصص برده و از سلامت آن در خصوص نداشتن انگل و بیماری های ویروسی مطمئن شوید. این کار را حتما پیش از وارد کردن حیوان به منزل خود انجام دهید.
سالمونلا
بدنام ترین بیماری که امکان انتقال آن توسط خزندگان وجود دارد «سالمونلوسیس» (Salmonellosis) است که به وسیله باکتری سالمونلا ایجاد میشود. این بیماری – بخصوص در کودکان – در صورتی که به موقع درمان نشود میتواند مرگبار باشد. علاوه بر این، باکتری سالمونلا به سادگی و با دوره ۱۰ روزه آنتی بیوتیک قابل نابود سازی نیست و در مقابل، میتواند بدون کمترین علامتی در حیوان خانگی شما وجود داشته و در طی دوره های استرس، با هر پوست اندازی ادامه داشته و انتقال یابد.
یکی از مشکلات اساسی در خصوص این بیماری این است که تشخیص آن دشوار است. آزمایش نمونه مدفوع نمیتواند جواب قطعی باشد. حتی در صورتی که آزمایش کشت میکروب در آزمایشگاه نیز دارای جواب منفی باشد همچنان نمیتوان از عدم وجود این ارگانیزم در حیوان خانگی خود مطمئن شوید. در موارد زیادی، آزمایش های پی در پی و متوالی برای گرفتن جواب قطعی و تشخیص نهایی، مورد نیاز خواهد بود.
با توجه به موارد فوق و جدی بودن این بیماری، بهترین روش، پیشگیری است. در همین راستا باید با هر خزنده به عنوان یک حامل بالقوه بیماری رفتار کرده و پیشگیری های لازم را در این زمینه به عمل آورید. به عنوان مثال، هر عضو خانواده باید پس از لمس کردن خزندگان، دست خود را شسته و در هنگام تمیز کردن قفس خزندگان، از دستکش استفاده کند. ضمنا هرگز لوازم خزنده خود را در داخل سینک ظرفشویی و یا وان حمام نشویید و فقط از ضد عفونی کننده هایی که توسط دامپزشک حیوان تان توصیه میشود استفاده کنید. هرگز بچه های کوچک خود (و حتی حیوانات خانگی دیگر شما نظیر سگ یا گربه) را با خزندگان خانگی تنها نگذارید و در هنگام تعامل بین آنها، به طور دقیق، نظارت داشته باشید. مهم ترین نکته این است که هرگز و به هیچ عنوان خزنده خانگی خود را نبوسید! اگر فردی به وسیله خزندگان خراشیده یا گاز گرفته شد با این موضوع به شکل جدی برخورد کرده و با پزشک خود در خصوص روش جلوگیری از هر نوع عفونت، مشورت کنید.
سایر بیماری ها
باکتری دیگری که خزندگان میتوانند ناقل آن باشند و موجب بیماری در انسان میشود «کمپیلوباکتر» (Campylobacter) است که موجب مشکلات معده و روده، اسهال، درد در ناحیه شکم، تهوع، استفراغ و تب میشود. عفونت های دیگر نظیر قارچ ها و ویروس ها قابل انتقال به انسان هستند اما خطر این گونه بیماری ها معمولا فقط متوجه نوزادان و افراد بسیار مسن است.
همچنین خزندگان میتوانند حامل انگل های خارجی باشند و به راحتی دچار کنه و شپش میشوند اما انواع انگل های خارجی خزندگان قابل انتقال به انسان نیستند.
در نهایت خزندگان میتوانند حاوی کرم باشند که خطرناک ترین آنها برای انسان، کرم هایpentastomid هستند. میلیون تخم این کرمها در هر دور پوست اندازی میکنند و میتواند از طریق سیستم تنفس یا مدفوع منتقل شوند و به قدری کوچک هستند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. بنابراین تخم این کرم ها میتواند به راحتی در هنگام لمس خزنده یا تمیز کردن قفس آن قورت دهند که منجر به نفوذ لارو ها به دستگاه گوارش و ورود به غدد لنفاوی، کبد، ریه و سایر ارگان ها شود. در نهایت، آنها میتوانند وارد بدن انسان شده و منجر به التهاب و تاثیر بر سلامت شود. گاهی اوقات در این مرحله نیاز به جراحی برای خارج کردن کیست های لارو خواهد بود.
شروع مناسب
در کنار رعایت بهداشت مناسب و پیشگیری های لازم در هنگام لمس خزندگان و لوازم آنها، خرید خزنده از یک منبع معتبر و تکثیر شده در اسارت شانس ابتلا به اکثر بیماری های نام برده شده را به حداقل میرساند. حیوانات تکثیر شده در اسارت، در محیطی بسیار تمیز تر و همراه با سلامت بیشتر نسبت به همنوعان وحشی خود زندگی میکنند.
مترجم : محمد مسعود کشوری