خوراك هاى متراكم يا انرژى زا

ميزان پروتئين خام خوراكهاىمتراكم يا انرژيزا پايين است.اين خوراك بطور متوسط حاوى 12%پروتئين خام با قابليت هضم 75تا80% هستنداز طرفى كيفيت پروتئين آنها پايين است.
مقدار اسيد آمينه ى لايزين دراين خوراك ها كم ووالين اسيد آمينه محدود كننده است،بنابراين به هنگام انتخاب مكمل پروتئينى بايد به تعادل اسيد هاى آمينه در جيره توجه شود.خوراك انرژيزا از نظر كلسيم فقيرنداما گاهى مقدار فسفر موجود در اين خوراك ها براى گاو وگوسفند كافى است ونيازى به افزودن مكمل فسفر به جيره نيست كه البته اين خود بستگى به نوع ومقدارعلوفه ى خشبى مورد استفاده در آن جيره ى آنها دارد.قسمت اعظم فسفرغلات به شكل اسيد فتيك است كه در طيور مورد استفاده قرار نميگيرد ،بنابر اين لازم است از مكمل فسفر در اين دسته از حيوانات استفاده شود،ولى نشخوار كنندگان قادرند ازاسيد فتيك استفاده كنند.
تقريبا دو سوم وزن دانه ى غلات را نشاسته تشكيل ميدهد كه معمولا قابليت هضم آن حدود 95% است .غلات كه متعلق به گروه خوراكهاى انرژيزا است معمولا حاوى 2تا5% عصارهى اترى هستند اما برخى از فراورده هاى فرعى غلات مانند فراوردههاى فرعى برنج كوبى،حاوى حدود 13% چربى است .يولاف پوست كنده نيز مانند خوراكهومينى ذرت ،حاوى 7تا8% چربى است.
حداكثر مقدار الياف خام خوراك انرژيزا 18%است.خوراكهايى كه الياف خام آنها بيش از 18%است ، به عنوان مواد خشبى طبقه بندى ميشوند.متوسط الياف خام خوراكهاى انرژيزا 6%است.
به استثناى ذرت زرد،بقيه ى غلات از نظر پيش مولكول ويتامين a فقيرند.ويتامين dنيز در غلات كم است.غلات از نظر ويتامين b1 (تيامين)غنى بوده ولى از نظر ويتامين b2(ريبوفلاوين)، b12(كوبالامين)واسيد پنتوتنيك فقيرند.اگرچه غلات حاوى نياسين زياد هستند،اما نياسين بصورت پيوند است وبراى تك معده اى ها(خوك وطيور)قابل استفاده نيست،مقدار ويتامين eغلات متوسط است.
دانه ى ذرت؛
ذرت در مقايسه با ساير غلات حاوى انرژى متابوليسمى بيشتر وپروتئين كمتر است.ذرت حاوى تقريبا 70% نشاسته بر اساس ماده خشك است.ارزش بيولوژيكى پروتئين ذرت پايين است.
پروتئين ذرت از نظر اسيدهاى آمينه ىضرورى لايزين ، ترپتوفان ومتيونين كمبود دارد.مقدار الياف خام آن كمتر از دانه ى جو،يولاف وگندم است.مقدار چربى ذرت دو برابرگندم وجو است.مغز دانه ى ذرت حاوىدو نوع پروتئين است:پروتئين زئين،كه در آندوسپرم دانه وجود داردو بخش عمده ى پروتئين ذرت را تشكيل ميدهدوارز نظر اسيد هاى آمينه ى ضرورى لايزين وبه ويژه ترپتوفان كمبود دارد وپروتئين گلوتن كه به مقدار كمتر ى در آنودوسپرم وگياهك دانه يافت ميشود واز نظر اين دو اسيد امينه غنى است.روغن ذرت حاوى مقدار زيادى اسيدهاى چرب غير اشباع ومنبع عالى اسيد لينولئيك است ؛اما استفاده از دانه ذرت بايد در جيره ى حيوانات تك معده اى محدود شود؛زيرا موجب چربى نرم درلاشه ميشود.به همين جهت بهتر است در مخلوط با جو استفاده شود.مقدار زياد چربى (4%)در ذرت،عامل فساد ذرت آسياب شده به هنگام نگهدارى در انبار است. ذرت ازنظر كلسيم فقير بوده ولى از نظر فسفرنسبتا بالااست.هنگامى كه از ذرت در جيره به مقدار زياد استفاده شود ،استفاده از يك مكمل كلسيم مانند سنگ آهك براى پيش گيرى از سنگهاى ادرارى ضرورى ميباشد.
ذرت داراى جورهاى مختلفى است .دانه ى ذرت ممكن است به رنگ زرد،سفيد يا قرمز باشد.عمدتا از ذرت زرزد در تغذيه حيوانات استفاده ميشود.ذرت زرد حاوى كاروتنوئيد كريپتوگزانتين،پيش ماده a است.ذرت زرد حاوى حاوى مقدار زيادى لوتئين وزئاگزانتين است،كه در جيره طيور با اهميت است بطورى كه رنگ مطلوب به پوست وچربى ميدهد ودر جيره غذايى مرغ تخمگذار سبب پررنگ شدن زرده ى تخم مرغ ميشود.به هنگام استفاده از ذرت در جيره طيور براى جبران كمبود پروتئين واسيدهاى آمينه ميتوان از خوراكهاى حاوى پروتئين زياد مانند كنجاله سويا و مكمل هاى تجارى اسيد هاى آمينه ى لايزين ومتيونين ،براى تنظيم ومتعادل كردن جيره استفاده كرد.
يكى ديگر از ويژگيهاى ذرت ،مقدار رطوبت آن است كه در مقايسه با ساير غلات تفاوت بيشرى دارد.بلال ذرت حاوى بيش از 25%ودانه ىذرت بيش از 15% رطوبت دارد.بالا بودن رطوبت در ذرت علاوه بر تاثير منفى در نگهدارى،سبب كاهش ارزش غذايى آن ميشود.
ذرت حاوى مقدار زيادى انرژى است ،اما از نظر پروتئين نسبتا فقير است كه تاثير منفى در استفاده از علوفه آن دارد.از ذرت ميتوتم به عنوان تنها منبع غله در جيره رشد وپايانى استفاده كرد.معمولا از ذرت در جيره رشد 40%ودر جيره پايانى تا 50% بخش كنسانتره استفاده ميشودواز آن در جيره طيور تا 65% استفاده ميشود.هنگامى كه در جيره ى گاوهاى شيرى از دانه ى كامل ذرت استفاده ميشود؛18تا35%آن از دستگاه گوارش حيوان عبور كرده ودر مدفوع ظاهر ميشود.براى استفاده موثر از ذرت درگاوهاى بالغ بايد دانه هاى ذرت به اندازه ى متوسط خرد شود.تحقيقات نشان ميدهد ذرت خرد شده 98%وبه صورت دهنه ى كامل 70% هضو ميشود.دانه ى ذرت در تغذيه دام وطيور به استثناى گوسفند بايد خرد شود.با فرايند دانه ى ذرت برشه كردن ،غلتك زدن خشك ،پولكى كردن وغيره ،قابليت هضم وخوش خوراكى آن افزايش ميابد،كه اين افزايش خوش خوراكى تا 5 تا10% ميباشد.