صفحه-نخست » اقتصادی

 

فاصله طبقاتی بیداد می‌کند. این را می‌توان در جای جای خیابان‌های کلان شهرهای کشور و حتی شهرهای کوچک دید. دخترک گل گفروش کنار ماشین آخرین مدل میلیونی، پیرمرد باربری که خرید‌های میلیونی دیگری را به دوش می‌کشد، خانه‌های ویلایی در کنار خانه‌های کوچک ۴۰ یا ۵۰ متری، دستفروش ژنده پوش در کنار بوتیک شیک با اجناس لوکس و آنتیک، همه و همه نشانه‌های روشنی از وجود اختلاف طبقاتی شدید در جامعه ماست. اختلاف طبقاتی که انتظار می‌رفت روند کاهشی داشته باشد، نه افزایشی. اختلاف طبقاتی که انتظار می‌رفت ریشه کن شود و نه انکار!

پر واضح است با سیاست‌های دولت در دوره ریاست جمهوری دکتر احمدی‌نژاد، فاصله طبقاتی در جامعه امروز ایران نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده و برخلاف شعارهای مکرر، اقدامات دولت در جهت تامین منافع کلان سرمایه داران بویژه لایه‌های انگلی سرمایه داری ایران عمل کرده است.

اخبار منتشر شده از اختلاس‌ها و تخلفات کلان اقتصادی که بیش از پیش در دولت دهم نمود پیدا کرده است، شاهد خوبی بر این ماجراست؛ دولتی که با شعار عدالت اقتصادی و اجتماعی به میدان آمد، دولتی که آمد با فساد اداری مبارزه کند و آن را ریشه کن کند، دولتی که آمد تا شکاف طبقاتی را پر کند، منبع بیشترین اخبار تخلفات اقتصادی است و از سویی مدعی کم کردن اختلاف طبقاتی است.

لوسترهای وارداتی ۱۰۰ میلیون تومانی، فرش شش‌متری صد رج تبریز ۲۰ میلیون تومانی، ساعت رولکس وارداتی ۵۰ میلیون تومنی، اتومبیل وارداتی آخرین مدل ۳۰۰ میلیون تومانی، سرویس‌های طلا و جواهر ۲۰۰ میلیون تومانی، مبلمان ایتالیایی وارداتی ۳۰۰میلیون تومانی و حتی سیگارهای برگی وارداتی که هر نخ آن ۳۰۰ هزار تومان قیمت دارد، در جایی که خانواده‌ای لنگ یک میلیون تومان است تا سقف کوچک بالای سر را از دست ندهد، درجایی که کودکی با حسرت به نانوایی محل خیره می‌شود، در جایی که نو عروس برای جهزیه‌اش لنگ یک فرش ۱۰۰ هزار تومانی ماشینی است، اگر نشانه‌های اختلاف طبقاتی نیست، پس نشانه چیست؟

از طرفی آمارهای موجود نشان دهنده رشد بزهکاری و جرم و جنایت است که به گفته کار‌شناسان، افزایش این آماربه موازات رشد اختلاف طبقاتی است. افزایش جنایت و قتل در ملا عام نیز درسال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است به طوری که نمونه‌های آن در ماجرای میدان کاج و قتل روح الله داداشی دیده شد.

در ایران آمار و ارقام معتبری در مورد بزهکاری وجود ندارد اما آمارهای موجود از سازمان زندان‌ها رشد فزایندهٔ آن را در سالهای اخیر نشان می‌دهد. آمار زندانیان نسبت به دهه‌های گذشته رشدی ۱۷ برابری داشته است. کار‌شناسان علت افزایش زندانیان را مواد مخدر، فقر و چالشهای قانونی جرمهای کوچک می‌دانند.

واضح است که می‌توان بین فقر و جرم رابطه مستقیمی ایجاد کرد، وقتی افراد فقیر در مقابل ثروتمندان قرار دارند، این تفاوت فاحش باعث می‌شود که برخی افراد کم درآمد برای اینکه بتوانند مانند افراد ثروتمند از زندگی خوبی برخوردار شوند دست به جرم و جنایت بزنند. در مواردی هم دیده شده که جرایم بزرگی مثل قتل عمد به خاطر به دست آوردن مال باشد که این به دست آوردن مال ناشی از فقر اقتصادی است و بنا به گفته افلاطون این‌‌ همان حسد است که در فرد تشدید شده و مرتکب چنین عملی می‌شود.

بنابراین می‌توان گفت، اختلاف طبقاتی که بین افراد یک جامعه وجود دارد و تفاوتی که بین فقیر و غنی است خود از عمده عامل‌هایی است که اشخاص طبقه پایین را بر می‌انگیزاند تا مرتکب جرم شوند.

آنچه مسلم است، با مبارزه با اختلاف طبقاتی و پر کردن فاصله بین فقیر و غنی، می‌توان گام‌های مهمی در راستای توسعه و پیشرفت کشور برداشت. این اقدام امکان شایسته سالاری را در کشور تقویت می‌کند و راه را برای استفاده از نیروهای با استعداد باز کرد. نکته مهم اینجاست که اگر در ۵۰ سال گذشته اختلاف طبقاتی بیش از امروز وجود داشت اما به دلیل نبود وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌ها مانند رادیو، تلویزیون، سینما، ماهواره و اینترنت، بسیاری از افراد جامعه از فقر و اختلاف سبک زندگی خود با گروهی از همشهریانشان آگاه نبودند اما امروز به لطف پیشرفت فن آوری، پنهان کردن این امر امکان پذیر نیست و همین امر انتظارات را افزایش داده است.

از سوی دیگر اقداماتی که برای کاهش اختلاف طبقاتی روی کاغذ، بسیار کارآمد به نظر می‌رسیدند با اجرایی شدن، نه تنها دردی از ملت دوا نکرد بلکه در بعضی موارد باعث افزایش روند اختلاف طبقاتی شد و شعارهای دولت نیز در باره این مساله هرگز به عمل تبدیل نشد تا این شکاف همچنان عمیق و عمیق‌تر شود.

 

درهر حال، راه حل این معضل، انکار نیست، نفی ثروتمندی و تقبیح ثروتمندان هم نیست بلکه باید منابع ثروت در جامعه عادلانه توزیع شود و بازتوزیع ثروت نیز در این راه موثر خواهد بود.