صفحه-نخست » پزشکی

هورمون ها از زنان محافظت می‌کنند؛ البته فقط تا قبل از یائسگی
اگر از حملات قلبی عروقی مانند آنفاکتوس گاهی اوقات فقط به عنوان مشکلات مردانه یاد می‌شود، تا حدی غلط است. در واقع، مردان از سن 55 سالگی به بعد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری ها قرار دارند، خصوصاً وقتی که تغذیۀ سالم و تحرک جسمانی کافی نداشته باشند. اما زنان از 60 سالگی به بعد در معرض این خطر قرار دارند. قبل از این سن، آنها توسط هورمون‌ها محافظت می‌شوند.

هورمون‌های زنانه که از ابتدای بلوغ تا یائسگی ترشح می‌شوند، زنان را از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی محافظت می‌کنند. ترشح استروژن میزان LDL کلسترول (کلسترول بد) را کاهش داده و همچنین میزان HDL (کلسترول خوب) را افزایش می‌دهد. در نتیجه: عروق خونی کمتر در معرض پلاک‌های ورم وریدی هستند و بهتر محافظت می‌شوند.

دکتر دروو برای ما با جزئیات بیان می‌کند که: "این درست است که هورمون‌ها طی سیکل‌های زنان (دوران قاعدگی) به نحوی طبیعی ترشح می‌شوند، ولی با انجام اقدامات هورمونی ِ جلوگیری از بارداری، این ترشح دیگر طبیعی نیست: در نتیجه محافظت کمتر خواهد شد. این پروژسترون است که علت اصلی است: این هورمون، هورمون ذخیره سازی مواد چرب از جمله کلسترول است."

به علت همین ترشح پروژسترون در طی دوران بارداری است که زنان باردار مبتلا به کلسترول خون بالا، بیشتر در معرض حملات قلبی و عروقی قرار دارند. این دوره (بارداری) به طور طبیعی میزان کلسترول را برای رشد جنین، بالا می‌برد. اگر کلسترول مادر پیش از بارداری بالا باشد، خطر بازهم بیشتر می‌شود. به همین عت است که طی دوران بارداری، میزان کلسترول خون باید مرتب کنترل شود. 

اگر بعد از بلوغ، زنان توسط استروژن که کلسترول خوب را افزایش و کلسترول بد را کاهش می‌دهد، تا حدی محافظت می‌شوند، این حفاظت بعد از یائسگی دوام چندانی ندارد.

یائسگی ارتباط مستقیم دارد با توقف ترشح هورمون‌ها توسط اعضای تناسلی. در این دوره بدن کم کم شروع به "غیر زنانه شدن" می‌کند، و به تدریج تولید هورمون‌ها متوقف می‌شود. بنابر اظهارات زنان، این سقوط هورمونی برای زندگی کردن، کمابیش آسان است.

مشکل اینجاست که بدون استروژن، زنان بیشتر از مردان در مقابل خطر کلسترول آسیب پذیر می‌شوند. 
دکتر دروو توضیح می‌دهد که: "درمان‌های جایگزینی برای کمک به تدریجی شدن این سقوط هورمونی وجود دارند تا آثار ناخوشایند را کاهش دهند. البته در صورتی که این درمان‌ها موقتی باشند و با احتیاط اعمال شوند." فیتواستروژن‌ها (خصوصاً در سویا) نیز برای کمک به زنانی که به روش طبیعی تغییرات یائسگی را تحمل می‌کنند، مفید است؛ اگر زنان نیاز داشته باشند، فیتواستروژن‌ها را می‌توان برای طولانی مدت هم مورد استفاده قرار داد.
به هر حال، از آغاز دوره یائسگی، تولید هورمون‌های زنانه متوقف می‌شود. خطر و تعداد دفعات حملات قلبی، خصوصاً بعد از 65 سالگی یعنی 10 سال بعد از مردان، جدی تر می‌شود.

همان طور که می‌دانیم، کلسترول خون بالا برای سلامتی خوب نیست. اما دقیقاً چرا؟
اعضای اصلی که تحت تأثیر کلسترول قرار می‌گیرند، عبارتند از: مغز، قلب، کلیه‌ها و البته اعضای تحتانی. در تمامی این اعضا، کلسترول به همان شیوه عمل می‌کند و اثر می‌گذارد: هنگامی که کلسترول بیش از حد زیاد می‌شود، مسیر عبور خون را به مرور تنگ و نهایتاً مسدود می‌کند. این جریان باعث بروز حملۀ عروقی شده و به آن عضو دیگر به خوبی خونرسانی نمی‌شود.

دکتر دروو توضیح می‌دهد: "زمانی که عضو مورد بحث مغز باشد، نشانه های کوچکی هشدار می‌دهند، از جمله: سرگیجه، دیدن تصاویر مبهم که چندان طول نمی‌کشد، احساس رژه رفتن مورچه در بعضی از اعضا و... . خصوصاً اگر تکرار شوند." با گذشت زمان، خطر، تبدیل به حمله‌های عروقی مغزی می‌شود. در موارد از کار افتادگی و فلج ناگهانی دهان (فلج نیمه بدن) که مشکلاتی را برای حرف زدن به همراه دارد، بدون معطلی نیروهای امدادی را خبر کنید.

دکتر دروو در خصوص علئم هشدار می‌دهد: "در صورت وجود کوچترین شکی حتماً به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً این که علائم در زنان مخفی تر از مردان هستند."

عضو دیگری که به طور ویژه در مقابل بالا بودن کلسترول حساس است، قلب است. سیاهرگ‌ها و سرخرگ‌ها مکان‌های بسیار مهمی هستند که کلسترول می‌تواند به راحتی در آنها استقرار یابد و مانع عبور خون شود. به علاوه، قلب یک ماهیچه است، که ممکن است انعطاف و نرمی اش را از دست بدهد.

رایج ترین نشانه‌، درد در ناحیۀ سینه است. این درد، همان دردی است که آنژین سینه هم نامیده می‌شود. دکتر دروو با تأکید بر این نکته می‌گوید: "این نشانۀ گرفتگی کُرنر است. خطر موجود این است که حمله‌ها طول بکشند و در مقابل داروها مقاوم شوند، بنابراین از ظهور اولین علائم، باید اقدامات را شروع کرد." زیرا خطری که افراد را تهدید می‌کند این است که این حملات نه تنها در زمان انجام فعالیت بلکه در زمان خواب هم ممکن است، به وقوع پیوندند. اگر هیچ اقدامی برای کم کردن کلسترول خون انجام نشود، خطر آنفاکتوس، که نشانه ای از مسدود شدن کامل عروق توسط کلسترول است، وجود دارد. 

اما دکتر ژان لوپ دروو تصریح می‌کند: " بین زنانی که یائسه نشده اند، و هنوز توسط هورمون‌های زنانه محافظت می‌شوند، نشانه‌های کمتری از این حملات نسبت به مردان دیده می‌شود. ضمناً، تنگی نفس‌های ساده یا کسالت و خستگی در بین این زنان، نه تنها هشدار محسوب نمی‌شود که غیر قابل توجه نیز هست."

دکتر دروو اضافه می‌کند: " حملات قلبی در بین زنان یائسه شبیه و قابل مقایسه با همین حملات در بین مردان نیست. باید به خاطر داشت که این حملات عموماً در بین زنان شدیدتر از مردان هستند، زیرا بدن آنها که در تمام طول عمر توسط هورمون‌های جنسی محافظت شده، آمادگی مقابله با این حملات را ندارد."