زمانیکه غده اشکی پلک سوم از محل خود جابجا شود و متورم شود، اصطلاحاً بیرون زدگی پلک سوم نامیده می شود، هر چند این مساله آنچنان که بنظر میرسد، جدی نیست.
سگها دارای پلک سوم هستند که وظیفه حفاظت بیشتر از چشمها را بعهده دارد. این پرده را می توان در گوشه داخل چشم برخی از حیوانات مشاهده کرد. غده پلک سوم، یک سوم از میزان اشک چشم را تولید کرده و رطوبت چشم را حفظ می نماید. زمانیکه این غده از سطح پلک سوم متورم شده و بیرون میزند، ظاهری شبیه گیلاس کوچک پیدا میکند. بیرون زدگی پلک سوم توام با ترشح و قرمزی چشم است. در صورت پنجه کشیدن سگ به چشم مصدوم، آسیب بیشتری به این نقطه وارد خواهد شد.
دلایل بیرون زدگی پلک سوم
علت بیرون زدگی پلک سوم چندان مشخص نیست، اما بنظر میرسد که ضعف عضلات نگهدارنده غده در محل خود، باعث این اتفاق می گردد و عاملی است ارثی. گاهی اوقات بیرون زدگی پلک سوم پس از تورم و التهاب چشمی بروز می کند و گاهی اوقات نیز هیچ دلیل شناخته شده ای مشاهده نمی شود. نژادهایی که بیشتر دچار بیرون زدگی پلک سوم می شوند عبارتند از: کوکر اسپانیل آمریکایی، بولداگ آمریکایی، بول تریر، بوستون تریر، بیگل، شارپی، سنت برنارد، نیوفاندلند، بلادهوند، لهاسا پو، پودل مینیاتور و شیتزو.
بیرون زدگی پلک سوم در یک چشم یا هر دو چشم اتفاق می افتد و معمولاً در سگهای بالای دو سال مشاهده می شود. بیرون زدگی پلک سوم در سگهای بزرگتر ممکن است نشانه تومور باشد.
درمان بیرون زدگی پلک سوم
گاهی اوقات، دامپزشک تلاش میکند بدون جراحی، بیرون زدگی پلک سوم را با استفاده از کورتون و پماد آنتی بیوتیک را درمان نماید اما اینگونه درمان بندرت موفقیت آمیز است.
رایجترین روش درمانی، عمل جراحی است به نحوی که غده به کمک بخیه در محل اصلی خود بازگردانده و ثابت می شود. این نوع جراحی ضمن سریع بودن، غالباً موفقیت آمیز است. بندرت اتفاق می افتد که غده در محل خود بخوبی ثابت نمی شود و در نتیجه می بایست جراحی تکرار گردد.
در موارد نادری، خود غده اشکی بایستی برداشته شود، اما از آنجائیکه این غده یک سوم رطوبت چشمی را تولید می کند، احتمال خشکی چشم در آینده بسیار زیاد خواهد بود. اشک چشم حاوی پادتن و لیزوزیم (نوعی آنزیم موجود در اشک که بعضی باکتریهای گرم مثبت و بعضی کربوهیدراتهای مولکول درشت را هضم میکند) می باشد که مانع از عفونت می شود.
طبق نظریه دکتر اریکا تولر، چشم پزشک دامپزشک از دانشگاه ایلیونیز، برخی از دامپزشکان در صورتیکه عمل جراحی بازگرداندن غده برای بار دوم نتیجه بخش نبود، غده را به حال خود رها میکنند. گرچه بیرون زدگی پلک سوم بدون درمان، ممکن است عفونی شود اما این غده همچنان کاربرد داشته و همیشه موجب آزار سگ نخواهد شد.
گاهی اوقات به مرور اندازه پلک سوم معالجه نشده، کاهش یافته و خود بخود التیام می یابد، اما هر گونه نابهنجاری چشمی می بایست حتما جهت بررسی احتمال تومور توسط دامپزشک معاینه شود تا تشخیص داده شود آیا این نابهنجاری یک تومور که می بایست به بهترین نحو درمان شود هست یا خیر.