Click this bar to view the full image.

تعریف کلی

افعی حفره دار مژه ای نام ماری است که بر روی چشمان خود دارای فلس های سخت و محکمی است. این فلس ها همانند یک محافظ یا پلک بر بالای چشمان این مار به نظر میرسند. این حیوان را میتوان به راحتی از روی رنگ خاص و فرم مثلثی سر تشخیص داد. این مارها را میتوان در رنگ های مختلفی مانند زرد، سبز و صورتی مشاهده کرد. رنگ های متنوع و عجیب معمولا بسته به محل دقیق زندگی این مارها متفاوت است. آنها یکی از کوچکترین مارهای سمی در آمریکای شمالی به شمار میروند که در حدود 76 سانتی متر طول دارند و حداقل و حداکثر میزان رشد آنها بین 56 تا 81 سانتی متر است.

معمولا افعی های مژه ای اقدام به گزیدن انسان ها نمیکنند مگر اینکه فردی مزاحم آنها شده و یا آنها را لگدمال کند. آنها دارای دندان های نیش بلندی هستند و میتوانند گازهای دردناک و یا حتی کشنده داشته باشند. آنها غالبا با سرعت طعمه خود را گاز گرفته و سم «خون گرا» (hemotoxic) خود را به آن تزریق کرده و منتظر مرگ آن میشوند. این افعی ها پس از مرگ طعمه، آن را میبلعند.

این مارها غالبا شب فعال هستند و بر روی درختان، برگ های گیاهان بزرگ و دیگر گیاهانی که بر روی زمین باشند زندگی میکنند. فلس های آنان به حالت واژگون است و به همین دلیل در لمس، کاملا سخت، زبر و خشن به نظر میرسد که این خصوصیت آنها برخلاف بسیاری از مارهای دیگر است که فلس هایی نرم و ملایم دارند. این فلس های زبر به آنان در برخورد با شاخ و برگ درختان کمک زیادی میکند. آنها همچنین دو عدد حفره حس گر، بین چشم و سوراخ بینی خود دارند. ضمنا مردمک چشم آنها به شکل حفره عمودی است.

Click this bar to view the full image.

تکثیر

افعی ها از حس بویایی خود برای یافتن جفت استفاده میکنند. زمانی که دو افعی نر بر سر یک ماده به رقابت میپردازند به شکلی خاص که به نام «رقص افعی» (the dance of the adders) شناخته میشود به یکدیگر نزدیک میشوند. آنها به یکدیگر نزدیک شده و سر و قسمت های جلویی بدن شان را بلند کرده و در مقابل یکدیگر قرار میدهند و سعی در زمین انداختن حریف خواهند داشت. این حرکات ممکن است ساعت ها به طول بیانجامد. جالب اینجاست که در این مبارزه، هیچ یک از طرفین اقدام به گاز گرفتن رقیب خود نمیکند.

افعی های مژه ای، تخمگذار زنده زا (ovoviviparous) هستند. افعی ماده تخم های بارور را در شکم خود نگاه داشته و بچه افعی ها در این مدت از محتویات نطفه که درون غشایی قرار دارد تغذیه میکنند. زمانی که بچه مارها به اندازه کافی رشد کردند از داخل تخم و بعد از شکم مادر خارج شده و یا گاهی به محض خروج از شکم مادر، از غشای تخم خارج میشوند. معمولا تعداد تخم ها در هر بار بارداری افعی ماده بین 6 الی 12 عدد است، گرچه مواردی گزارش شده که این تعداد به 25 عدد رسیده است. بچه افعی ها معمولا بین 15 تا 18 سانتی متر طول دارند.




طول عمر

طول عمر این مارها در اسارت تا بیش از 16 سال گزارش شده است.

Click this bar to view the full image.

پراکندگی و محل سکونت

افعی های مژه ای از جنوب مکزیک تا آمریکای مرکزی در کلمبیا، اکوادور و غزل ونزوئلا زندگی میکنند.


محل زندگی آنها از جنگل های پر درخت، جنگل های همسطح دریا تا جنگل های کوچک کنار رودخانه ها و کوه های جنگلی را شامل میشود. آنها اساسا در بوته زارها، تاکستان ها، میان درختان کوتاه و نخل ها زندگی میکنند.



رژیم غذایی در طبیعت

افعی های مژه ای بالغ از پستانداران کوچک، پرندگان، سوسمارها، قورباغه ها و جوجه پرندگان تغذیه میکنند. در حالی که مارهای جوان تر غالبا قورباغه های کوچک را شکار میکنند.




رژیم غذایی در باغ وحش

در محیط باغ وحش، این مارها را به وسیله موش ها و موش های صحرایی کوچک تغذیه میکنند.

Click this bar to view the full image.

وضعیت

افعی های مژه ای در تاریخ 12 دسامبر سال 2002 از اندیس شماره 3 فهرست سایتز (CITES Appendix III) خارج شدند و تا به امروز هم مجددا به این فهرست افزوده نشده اند. آنها توسط پستانداران بزرگ، انسان ها، جوجه تیغی ها (hedgehogs)، «روباه ها» (foxes)، «گورکن ها» (badgers)، مارهای دیگر و ماهی ها شکار میشوند. آنها همچنین طعمه پرندگانی نظیر شاهین های هستند.




حقایق جالب

این افعی ها به خاطر ظاهر منحصر به فرد و جالب خود به این نام معروف شده اند. 2 یا 3 عدد فلس در قسمت بالای چشم این مار وجود دارد که کشیده و تیغ دار است و ظاهری شبیه به مژه چشم به این حیوان میدهد.

افعی های مژه ای گاهی به صورت سهوی در داخل بسته های صادراتی موز به نقاط مختلف جهان منتقل میشوند.

مترجم : محمد مسعود کشوری
منبع : nationalzoo.si.edu