با توجه به این که سگ ها از جمله حیوانات همه چیز خوار به شمار آمده و از تنوع غذایی گسترده ای برخوردار بوده و از مواد قندی، کربوهیدرات و پروتئینی مختلفی برای تغذیه استفاده می کنند هر کدام از این مواد غذایی در صورتی که در بین دندان ها گیر کرده و مدت زیادی در محیط گرم و مرطوب دهان باقی بمانند، محل مناسبی برای تجمع، رشد و تکثیر انواع میکروارگانیسم ها می شود. از سویی خود این اجرام بیماری زا و از سوی دیگر ترشحات و مواد دفعی آن ها باعث فساد و خرابی دندان ها و عفونت ها و التهاب بافت های نرم دهان و لثه ها خواهند شد. از طرف دیگر سگ ها قادر به نظافت و تمیز کردن دندان های خود نبوده و همانند ما انسان ها نمی توانند از مسواک ، خمیر دندان و نخ دندان استفاده کنند. در صورت شروع یک فساد دندانی نیز توانایی بیان درد خود را نداشته و ممکن است مدت زیادی را در درد و رنج سپری کرده و در اثر نا توانی در غذا خوردن، لاغر و ضعیف شوند. بنابراین ما به عنوان صاحب و حامی حیوان خود وظیفه داریم با رعایت اصول و برنامه های بهداشتی دهان و دندان، از به وجود آمدن مشکلات دندانی و رنج و درد ناشی از آن در حیوان خود جلوگیری کنیم.
 |
Click this bar to view the full image. |
یکی از نکته هایی که در این رابطه باید رعایت کنیم و شرح آن در قسمت مربوط به تغذیه نیز عنوان شد، ندادن شیرینی، شکلات و کلا چیزهای شیرین به حیوان است. مواد قندی، محیط مناسبی را برای تغذیه باکتری های موجود در دهان فراهم کرده و با تغییر ph محوطه دهانی شرایط را برای فساد دندان ها فراهم می آورد. ندادن این مواد قندی به حیوان تاثیر زیادی در پیشگیری از بروز این قبیل مشکلات دارد. در سگ ها و به خصوص در نژاد های کوچک به دلیل آن که غذای آن ها عمدتا از مواد غذایی نرم تشکیل شده و با توجه به منع دادن استخوان در این گروه از سگ ها، به مرور زمان لایه های زرد و کدری به نام پلاک های دندانی درقسمت میانی دندان ها شکل گرفته و به تدریج به بخش تحتانی دندان ها و قسمت های زیرین لثه نفوذ می کند. در این شرایط حفراتی در داخل بافت لثه و در میان این پلاک ها به وجود می آید که محل تجمع، فعالیت و ازدیاد میکروب هایی می شود که به طور طبیعی و به مقدار کم در دهان سگ ها وجود دارند. در اثر گذشت زمان، هر چه به ضخامت این پلاک های دندانی اضافه شود، فعالیت باکتری ها و تعداد آن ها افزایش یافته و بافت های نرم لثه را دچار التهاب و عفونت می کند. این امر باعث ایجاد بوی زننده ای در دهان شده و رنگ لثه ها کم کم از صورتی مایل به قرمز کم رنگ و شفاف به قرمز تیره و کدر و حتی قهوه ای تغییر می کند. در این حالت دندان ها به تدریج از قسمت ریشه سست شده و لق می شوند. این وضعیت نا بسامان پیوره یا عفونت و التهاب نسوج پریودنتال نامیده می شود به زودی باعث درد شدید و احساس ناراحتی زیاد در حیوان در هنگام خوردن غذاهای سفت، تب، ضعف عمومی و پراکندگی عفونت در بدن را در پی خواهد داشت. در این وضعیت کیست های چرکی در نزدیکی ریشه دندان ها تشکیل شده و بافت لثه شکننده و آسیب پذیر می شود.
|
Click this bar to view the full image. |
در صورت پیشرفت عفونت درمان های آنتی بیوتیکی دیگر پاسخ گوس وسعت ضایعه نبوده و چاره ای جز کشیدن دندان وجود ندارد. یکی از راه های عملی و ساده برای جلوگیری از این حالت استفاده از استخوان قلم گوساله یا گاو است. هر چند وقت یک بار یکی از این استخوان ها را به صورت خام در اختیار سگ خود قرار دهید تا آن را گاز بزند و علاوه بر ارضاء شدن حس علاقه به استخوان و افزایش ترشح بزاق در او، جرم دندان ها تا حدودی زودوده شود. بد نیست این کار را هر چند وقت یک بار انجام دهید. اندازه ی این استخوان قلم باید در حدی باشد که حیوان نتواند آن را خرد کرده و ببلعد و از سوی دیگر برای او آنقدر بزرگ نباشد که نتواند آن را گاز بزند.
برای این منظور از استخوان های مصنوعی هم می توانید استفاده کنید. انواعی از این استخوان های مصنوعی از موادی تهیه شده که پس از مدتی توسط حیوان خورده می شود. این مواد معمولا دارای طعم و رنگ های مختلف بوده و از عصاره فشرده شده ی مواد غذایی مثل پودر استخوان و عصاره گوشت، مرغ، جگر، ماهی و سبزیجات خشک شده و فشرده شده هستند و با وجود این که دندان حیوان کمی در آن فرو می رود ولی از استحکام خوبی برخوردار می باشند.
وسایل بازی گوناگون دیگری از جنس پلاستیک وجود دارد که علاوه بر سرگرم کردن حیوان، به برطرف کردن پلاک های دندانی نیز کمک می کند.
با تمام این شرایط، شما باید به طور مرتب و از سنین بعد از 2 سالگی، دندان های سگ خود را بررسی کنید و در صورت مشاهده لایه زرد مایل به قهوه ای روی آن ها، حیوان را برای جرم گیری دندان ها به کلینیک دامپزشکی ببرید. بسته به نژاد سگ، فرم فک، حالت قرار گرفتن دندان ها و نوع تغذیه معمولا هر 3 ماه تا یک سال یک بار نیاز به جرم گیری وجود دارد. استفاده از مسواک و خمیر دندان مخصوص سگ ها معمولا عملی نبوده و کمتر سگی به راحتی اجازه ی انجام این کار را به صاحبش می دهد. در صورتی که این عمل برای شما مقدور باشد، انجام مرتب آن مرتب آن به میزان یک تا دو بار در هفته مفید و سودمند خواهد بود.
استفاده از خمیر دندان هایی که برای انسان ساخته شده برای سگ ها مناسب نیستند و علاوه بر این که بافت دهان حیوان را آزرده می کند به دستگاه گوارش او نیز آسیب می زنند. اگر خمیر دندان مخصوص سگ در اختیار ندارید برای این منظور می توانید از جوش شیرین حل شده در آب استفاده کرده و پس از مسواک زدن، اضافه ی آن را با یک تکه پارچه زبر از روی دندان ها پاک کنید. استفاده از پارچه های زبر مثل پارچه تنظیف یا گاز استریل به عنوان مسواک نیز امکان پذیر است.
قرص ها و محلول های نظافت دهان و ضد پلاک های دندانی نیز در بازار وجود دارد که در مواردی استفاده از آن ها می تواند سودمند باشد، درمورد سگ های بزرگ تر که از غذاهای سفت تری تغذیه می کنند و گهگاه از استخوان نیز در غذای آن ها استفاده می شود، معمولا نیاز کمتری به جرم گیری وجود دارد.