گفتگو با دكتر محمدحسين عزيزي متخصص صنايع غذايي

برخي از ما بزرگ‌ترها فكر مي‌كنيم كه بعضي از خوراكي‌ها فقط براي بچه‌ها توليد مي‌شود اما وقتي پايش مي‌افتد، خودمان از هر بچه‌اي بچه‌تر مي‌شويم و تا دخل آن را نياوريم، راحت نمي‌نشينيم. پاستيل‌ هم يكي از همين خوراكي‌هاست كه ظاهر جذاب و طعم خوبش بزرگ و كوچك را به سمت خود مي‌كشد....
به همين دليل در اين شماره با دكتر محمدحسين عزيزي، متخصص صنايع غذايي و عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس به گفت‌وگو نشستيم تا با خوب و بد اين محصول ژله‌اي بيشتر آشنا شويم.



سلامت:آقاي دكتر! ژلاتين پاستيل از چه چيزي تهيه مي‌شود؟

ژلاتين پاستيل از پوست يا استخوان حيوانات مختلفي مانند گاو، خوك يا حتي ماهي درست مي‌شود اما در كشور ما به دليل مساله حلال بودن، تنها پوست و استخوان گاو و به ندرت ماهي کاربرد دارند.

سلامت: اين ژلاتين‌ها در كشور خودمان توليد نمي‌شوند؟

خير. ما در ايران فرآيند توليد ژلاتين نداريم و به همين خاطر ژلاتين‌هاي وارداتي بايد حتما مورد تاييد مقامات بهداشتي و دامپزشكي‌مان باشند تا مطمئن باشيم ژلاتيني كه وارد مي‌كنيم، حتما از حيوان حلال‌گوشت تهيه شده و آن حيوان هم به روش اسلامي ذبح شده است.

سلامت: آيا مصرف ژلاتين مفيد است؟

البته. مصرف ژلاتين خالص به همه افراد حتي آنهايي كه در رژيم غذايي به سر مي‌برند هم توصيه مي‌شود چون اين ماده غذايي سرشار از پروتئين است و كالري زيادي ندارد اما وقتي كه با انواع رنگ‌ها و اسانس‌هاي طبيعي و مصنوعي و حتي شكر مخلوط مي‌شود ديگر بايد در مصرف آنها حد اعتدال را رعايت كرد.

سلامت: يعني خوردن پاستيل به اندازه خوردن ژلاتين خالص مفيد نيست؟

نه. همان‌طور كه گفتم در فرآيند توليد پاستيل، مقدار زيادي شكر، رنگ و اسانس خوراكي استفاده مي‌شود كه اين موضوع باعث مي‌شود مصرف پاستيل را به افراد چاق و آنهايي كه در حال لاغر شدن هستند، توصيه نكنيم. كودكان زير 2 سال نيز سيستم گوارش حساسي دارند و بهتر است خوراكي‌هايي كه افزودني دارند را كمتر ميل كنند.

سلامت: آقاي دكتر! چرا پاستيل سفت‌تر از ژله است؟ مگر فرآيند توليد آنها يكسان نيست؟

ژلاتين با 3 درجه قدرت مختلف توليد مي‌شود، كم، متوسط و زياد. پاستيل از ژلاتين‌هاي با قدرت بيشتر تهيه مي‌شود و به همين دليل حالت جويدني و سفت دارد اما ژلاتين موجود در ژله‌ها و پودر آنها، ژلاتيني با درجه متوسط و كم است و به همين خاطر ژله از پاستيل، شل‌تر است.

سلامت: ژلاتين بو و مزه زننده‌اي ندارد؟

خير. ژلاتين خالص، بدون مزه، رنگ و بو است و به همين دليل در بازار توليد به آن انواع رنگ‌ها و اسانس‌هاي مجاز خوراكي و شكر اضافه مي‌كنند تا اين ماده خوراكي مشتري‌پسند شود.

سلامت:پس چون اين افزودني‌ها مجاز هستند مي‌توان بدون دغدغه پاستيل خورد؟

خير. هر چقدر هم كه افزودني‌هاي پاستيل مجاز باشند اما به هر حال طبيعي نيستند و مصرف زيادشان به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود. به علاوه پاستيل مقدار زيادي شكر دارد كه مصرف مداومش براي دندان‌ها و به طور كلي براي بدن مفيد نيست و كالري بالايش مي‌تواند باعث بالارفتن وزن شود.

سلامت:بعضي از توليدكنندگان، ادعا مي‌كنند كه از كنسانتره ميوه به جاي اسانس آن در توليد پاستيل استفاده مي‌كنند. چه تفاوتي بين اسانس و كنسانتره وجود دارد؟

اسانس، به صورت مصنوعي و شيميايي تهيه مي‌شود اما كنسانتره از ميوه طبيعي درست مي‌شود. بعيد به نظر مي‌رسد كه در فرآيند توليد پاستيل از كنسانتره ميوه‌ها استفاده شود چون اين كار باعث شل‌شدن ژلاتين و مشكل شدن قالب‌گيري آن مي‌شود.

سلامت: آيا پاستيل‌هاي ميوه‌اي مزيتي بر ساير پاستيل‌ها مثلا انواع نوشابه‌اي آنها دارند؟

خير. همان‌طور كه عنوان شد اين طعم‌ها و بوها فقط اسانس هستند و بين اسانس‌هاي ميوه‌اي و نوشابه‌اي تفاوتي از نظر ارزش غذايي وجود ندارد. بنابراين نمي‌توان گفت كه يكي از آنها از ديگري بهتر است. برخي تصور مي‌كنند كه پاستيل‌ها منبع كلسيم هستند در حالي كه اين طور نيست و نمي‌توان عادت به خوردن آن را عاملي براي پيشگيري از بروز پوكي استخوان در نظر گرفت.

سلامت:روغني كه به سطح پاستيل‌ها مي‌زنند چيست؟ ضرري براي مصرف‌كننده ندارد؟

اين روغن كه روغن خوراكي است بيشتر براي براق شدن پاستيل‌ها و جلوگيري از چسبيدن آنها به يكديگر به سطحشان افزوده مي‌شود و ميزان آن بسيار كم است و نمي‌تواند از نظر اضافه كالري دريافتي برايمان مشكلي ايجاد كند.

سلامت:آيا منع مصرف پاستيل براي بعضي افراد وجود دارد؟

خير. همه مي‌توانند به مقدار محدود پاستيل بخورند. فقط به خاطر شكر موجود در آن، كساني كه اضافه وزن يا ديابت دارند بايد در مصرف اين خوراكي خوشمزه حداقل‌ها را رعايت كرده و حتما در اين مورد با پزشك خود مشورت كنند. البته آنهايي كه ديابت نوع 1 دارند و انسولين تزريق مي‌كنند مشكل چنداني در اين زمينه‌ ندارند اما ديابتي‌هاي نوع 2 بايد در خوردن انواع تنقلات شيرين مراقب باشند.

سلامت: آقاي دكتر! برخي از والدين و به خصوص مادران به شيرخواران در حال دندان درآوردن‌شان پاستيل مي‌دهند تا آنها به دندانشان بكشند. به نظر شما اين كار درست است؟

به هيچ عنوان. چون ممكن است شيرخواران تكه‌اي از پاستيل را با دندان خود جدا كنند و اين تكه داخل ناي آنها برود و باعث خفگي‌شان بشود. ضمن اينكه شيرخواران سيستم ايمني و گوارش ضعيف‌ و حساسي دارند و خوردن خوراكي‌هايي مانند پاستيل مي‌تواند بسيار خطرناك باشد.