روده باریک
دوازدهه. در بیشتر گونه ها دوازدهه به صورت حلقه ای U شکل در سمت راست سنگدان قرار دارد با بخش نزولی پروگسیمال و بخش صعودی دیستال که به وسیله یک چین مزانتر
باریک به یکدیگر متصل هستند. در تعدادی از گونه ها ( مانند عقاب دم سفید دریایی و پنگوئن ناوان) حلقه دوازدهه از چین های ثانویه بسیاری تشکیل شده است. گاهی مانند لک لک سیاه حلقه دوازدهه به صورت پیچ خورده است. در تعداد کمی از گونه ها (مانند فولمار قطب شمال و غاز دریای شمال) دوازدهه ساختار پیچیده و بیش از یک حلقه دارد. از آنجا که دوازدهه همیشه شکمی ترین ناحیه
روده ای است در کالبد گشایی عموما به آسانی قابل تشخیص است. غدد دوازدهه ای (برونرز) وجود ندارد اما ترشحات موکوسی به وسیله سلول های جامی ایجاد می شود.
مجاری صفراوی و لوزالمعده ای. این مجاری اغلب در نزدیکی یکدیگر به درون انتهای دیستال بخش صعودی دوازدهه در برابر ناحیه قدامی سنگدان باز می شوند. در ماکیان اهلی دو مجرای اصلی کبدی ( مجرای مشترک کبدی
روده ای و صفراوی
روده ای) و سه مجرای اصلی لوزالمعده ای وجود دارند. در اردک و غاز اهلی معمولا فقط دو مجرای لوزالمعده ای دیده می شود. در این
پرندگان اهلی مجاری لوزالمعده و صفراوی همراه با یکدیگر در پاپیلای موجود در ناحیه متسع ابتدایی دوازدهه باز می شوند. گاهی مانند کاکایی نقره ای مجاری خروجی لوزالمعده کاملا جدا از هم هستند.
روده صائم و روده تهی. در بیشتر گونه ها
روده صائم و
روده تهی به صورت حلقه های U شکل
باریک بسیاری در لبه مزانتر پشتی طویل در ناحیه راست حفره شکمی قرار گرفته اند. طرح این حلقه های
روده ای در طبقه بندی
پرندگان اهمیت دارد.
ویتلین (دیورتیکول مکل) باقیمانده مسدود کوتاه کیسه زرده و مجرای زرده استکه در برابر شاخه های دیستال سرخرگ مزانتر قدامی قرار گرقته است و برای جدا سازی
روده صائم از
روده تهی بکار می رود. در ماکیان اهلی کیسه زرده هنگام خروج جوجه از تخم نزدیک به 5/5 گرم وزن دارد اما پس از ده روز با از بین رفتن کیسه زرده کیسه به صورت باقیمانده بافتی تغییر شکل می دهد. در ماکیان اهلی مجرای کیسه زرده به درون
روده در پاپیلای کوچکی باز می شود.
حلقه محوری روده دیورتیکول مکل دارد در نتیجه این حلقه هر دو بخش
روده ای صائم و تهی را در بر می گیرد.
حلقه فوق دوازدهه روده ای معمولا انتهایی ترین
روده تهی است و بلافاصله در ناحیه پشتی دوازدهه قرار گرفته است. در تعداد نسبتا کمی از گونه ها مانند پلیکان ها پنگوئن ها و بازها بخش انتهایی ترین ناحیه تهی
روده به صورت حلقه کوچک
فوق روده کور در آمده است.
در گروه کوچکی از گونه های دیگر بویژه ماکیان اهلی و بوقلمون (بجز اردک و غاز)
روده صائم و
روده تهی به صورت حلقه شکل نمیگیرند بلکه در عوض به شکل تاج گل کوتاه دیده می شوند.
گرد آوری : کوشا
منابع : تحقیقات Dr.E.S.KING و Dr.J. MAK LALANDE