( Moulting )
پرریزی افتادن و تجدید پرهای بدن است که برای جایگزینی پرهای از بین رفته انجام می شود و همچنین در برخی از گونه ها سبب تشکیل رنگ روشن پرهای بدن برای معاشقه و جفت گیری می شود.
پس از خارج شدن از تخم پرندگان مراحلی از
پرریزی را می گذرانند که سرانجام پرنده بالغ صاحب پوشش پرهای بدنی خواهد شد. پس از این مرحله تمام پرهای پرندگان دست کم سالانه یک بار تعویض می شوند.(معمولا پس از فصل تولید مثل) . در برخی از گونه ها پرها دوبار در سال و در تعدادی از گونه ها سه بار در سال تعویض می شوند. در ماکیان اهلی پس از پایان سال اول معمولا یک
پرریزی کامل در هر پاییز وجود دارد. در ترتیب
پرریزی زیر وازه "پایه" برای پرهای بدنی که فقط یک بار در سال می رویند پایه پرهای بدنی زمستانی ( غیر تولید مثلی) گفته می شود و واژه "جایگزین" به دومین پرها و یا پرهای بدنی بهاری ( تولید مثلی) و واژه "مکمل" برای سومین پر بدنی بکار برده می شود. ترتیب رویش پرهای بدنی به صورت زیر است:
پوشش کرک پر مادرزادی (زمان خروج از تخم)
(پرریزی پس از خروج از تخم)
پوشش پری ابتدایی ( جوان)
(پرریزی اول پیش از جایگزین)
پوشش پری جایگزین اول
(پرریزی دوم پیش از پایه)
پرریزی دوم پایه
(پرریزی دوم پیش از جایگزین)
پوشش پری جایگزین دوم
در زمان بیرون آمدن از تخم تمام سطح بدن جوجه های برخی از گونه های پرندگان به وسیله پوشش کرکی مادرزادی پوشیده شده است ( برای مثال مرغابی ها و ماکیان سانان گونه های پتیلوپدیک ptilopaedic ) در حالی که دیگر گونه ها تقریبا برهنه هستند ( برای مثال گنجشک ها گونه های پسیلوپدیک psilopaedic ) این گون ها پس از چند روز پوشش کرک پری خواهند داشت. برخی از پرندگان ( برای مثال دارکوب ها و ماهی خورک ها) هرگز تولید پوشش کرک پری مادرزادی را نمی کنند. پوشش کرک پری در پنگوئن ها پرندگان غواص و بسیاری از جغد ها دو بار ریزش می کند. در مگاپود ها پوشش کرک پری دارای شاهپرهای پیش ابتدایی و از این رو جوجه ها در زمان خارج شدن از تخم پرواز می کنند. شاهپرهای پیش ابتدایی همانندی در مدت کوتاهی بعد در ماکیان سانان رشد میکنند. در نتیجه این پرندگان نیز به طور زودرس به پرواز در می آیند. پوشش پری ابتدایی دارای پوشش های بالغ ها هستند اما ساختار نرم تری نسبت به پوشش پری بالغ ها و همر کوتاهی دارند.
پرریزی اول پایه از زمستان اول در مقایسه با پوشش بالغ ها پرهای نرسیده و غیر متحرک هستند. در بسیاری از گونه ها شاهپر های ابتدایی و پرهای دم به صورت
پرریزی اول پایه باقی می مانند. پوشش پری جایگزین اول بهار دوم و
پرریزی دوم پایه زمستان دوم بسیار با پوشش بالغ ها همانند است. بیشتر گونه های پرندگان برای پوشش بالغ ها دو سال را سپری می کنند اما در برخی از گونه ها مدت زمان بیشتری بایسته است برای مثال کاکائی های نقره ای ( چهار سال ) و مرغابی های بزرگ دریایی ( هفت تا هشت سال ).
ادامه دارد...
گرد آوری : کوشا
منابع : تحقیقات
پرریزی ( Moulting ) +
قسمت دوم:
الگوی ریزش پر در یک پرنده به ترتیب انجام می شود. در یک ریزش کامل معمولا ترتیب غبارت است از پرهای اولیه درونی پرهای اولیه بیرونی ثانویه ها و پرهای دم و پرهای سطح بدنی.
پرریزی در گروه های گوناگون اغلب با هم انجام می گیرد. ریزش پرهای اولیه درونی (جفت های جور در یک زمان ریزش می کنند بنابر این امکان پرواز هنوز وجود ندارد) به سمت بیرون حرکت کرده در نتیجه هنگامی که پرهای اولیه بیرونی ریزش آغاز می کنند. درونی ها کاملا رشد کرده اند. در مقابل ریزش ثانویه ها اساسا به سمت درونی است. در این زمان جفت درونی پرهای دمی معمولا ریزش کرده و دم سپس به سمت بیرون رشد می کند. مرغان بالا رونده درختی استثنا است که تا زمان جایگزینی تمام پرهای دیگر دمی یک جفت پر دمی مرکزی طویل باقی می ماند. در پرندگانی که
پرریزی پیش از فصل تولید مثل انجام می شود فقط پرهای ناحیه سطح بدنی معمولا تعویض خواهند شد. اختلاف در الگوی
پرریزی گاهی میان جنس نر و ماده در گونه های همانند دیده می شود.
ترتیب
پرریزی در مرغابی ها (بیشتر آنها دو پوشش در سال دارند) غیر عادی است بدین صورت که ریزش پیش از جایگزین در تعداد بسیاری از نرها و برخی از ماده ها نزدیک به هفت تا هشت ماه زودتر از دیگر پرندگان انجام می گیرد. این امر به دلیل این است که فصل رفتار جنسی انها در پاییز و زمستان است در نتیجه مدت زمانی که در ان پرهای پوشش پایه از بین می روند معمولا بسیار کوتاه است. از آنجا که پرهای پوشش پایه از نوع پرهای پوششی غیر متحرک ماده هستند عموما پرهای پوشش کسوفی ( eclipse plumage ) نامیده می شود و شدیدا مغایر با جنس نر با پرهای پوشش پایه مشخص هستند. در طول ریزش پرهای پیش از پایه شاهپرها تماما در طول چند ساعت ریزش می کنند در نتیجه برای مدت چند هفته پرنده توانایی پرواز ندارد و مجبور به پنهان شدن است. تقریبا تمام اردکهای وحشی شمال غربی اروپا که به مدت 25 تا 31 روز توانایی پرواز ندارند در پایان فصل تولید مثل به ساحل هلیگو لند بایت ( heligoland bight ) مهاجرت می کنند جایی که آنها می توانند بدون پرواز در امان و بدون خطر بمانند. گاهی از بین رفتن شاهپرها در فلامینگو ها کشیم ها غواص ها و پرندگان تیزرو نیز دیده می شود. دیگر گونه ها که پرهای پوشش کسوفی دارند زنبور خوارها و فاخته مرغان جولا و شهدخورها را در بر می گیرند.
گرد آوری : کوشا
منابع : تحقیقات dr E.S.KING و dr J. MAK LALANDE