ATS مخفف Algae Turf Scrubber هست كه معني لغوي اون ميشه حذف كننده چمن جلبكي كه چون خيلي فارسي بيريختي داره من شخصا ترجيح ميدم همون ATS صداش كنم و اما روش كاركرد اين سيستم در واقع ضرب المثل مشهور دفع فاسد به افسد هستش و از اين لحاظ با رفيوجيوم هم عقيده هستن
در اين سيستم شما از يه محيط براي پرورش جلبكه استفاده ميكنيد ( مثل رفيوجيوم ) ولي با اين تفاوت كه در رفيوجيوم شما مجبوريد از جلبكهاي بزرگ ( Macro algae ) استفاده كنيد ولي اينجا همه جور جلبكي رو داريد و بعد از يه مدت يه مدل جلبك كه از همه گردن كلفت تره پيدا ميشه و با مصرف مواد غذائي مورد نياز جلبكها از رشد اونا جلوگيري ميكنه و چون شما اين مدل جلبك رو در يك فضاي بسته و تحت كنترل نگهداري ميكنيد در نتيجه تانك اصلي شما بدون جلبك ميمونه
براي راه اندازي اين سيستم كافيه كه يه سطح مناسب پرورش جلبك و نور مناسب و جريان آب مناسب داشته باشيد سطح مناسب شامل يه صفحه مشبك براي گير كردن پايه هاي جلبك در خونه هاي صفحه ميشه كه البته اگر بتونيد سطح رو خشن و زبر انتخاب كنيد به نتيجه بهتري دست پيدا ميكنيد و مقدار اونم 1.5 سانتيمتر مربع براي هر ليتر آب در نظر گرفته ميشه نور مناسب براي اين سيستم يه لامپ كم مصرف سفيد رنگه
جريان آب مناسب هم در حدود 4 ليتر بر ساعت براي هر سانتيمتر مربع از صفحه هستش مواد غذائي موجود در آب آكواريوم كه تحت عنوان Nutrient ناميده ميشن بر دو نوع آلي و غير آلي هستند و موجودات داخل آكواريوم از اين مواد براي تغذيه استفاده مي كنند اين مواد شامل نيترات و فسفات و ساير مواد معدني مي شوند منتها اينجا صحبت از نيترات و فسفات هست كه به عنوان متهم اصلي توليد جلبك داريم راجع به اونا صحبت ميكنيم و قصد همه بيرون كردن اونا از تانكه فسفات و نيترات هردو به شكل آلي و غير آلي در تانك موجود هستند NO3 و PO4 و در تانك همه ماها موجوداتي جهت مصرف اين مواد مغذي وجود دارند اما موجوداتي كه اين مواد مغذي آلي رو مصرف ميكنن با اونائي كه مواد مغذي غير آلي رو مصرف ميكنن فرق دارن
به زبان ساده تر نيترات و فسفات آلي در تانكها رو ميشه به عنوان غذا ناميد انواع غذاهائي كه شما به موجودات داخل تانكتون ميديد ( اعم از ماهيان يا نرم تنان ) ( شامل پولكي و غذاي فريز شده و زنده ) حاوي مقاديري از نيترات و فسفات آلي هستند مواد دفعي ماهي ها و نرم تنان و حتي مرجانها هم حاوي نيترات و فسفات آلي هستند و جالب اينه كه اونها هم نوعي غذا به حساب ميان كه بيشتر اونا توسط به قول يكي از دوستان بچه هاي شهرداري آكواريوم ( مثلا هرميت و حلزون و خيار دريائي و ... ) مصرف ميشن و مقداري هم كه باقي مي مونه باز هم اسمش غذاست.
اين چرخه خوردن غذا توسط جانداران و نرمتنان و بر و بچه هاي شهرداري تانك ادامه پيدا ميكنه تا يه مقدارش ميمونه كه توسط باكتريها خورده ميشه ( باكتري ها و قارچها و ...) مواد دفعي باكتريها هم حاوي نيترات و فسفات هست ولي اين دفعه نيترات و فسفات غيرآلي خب تا حالا نتيجه گرفتيم كه:
ماهي ها غذاي آلي مي خورن
مرجانها غذاي آلي مي خورن
نرم تنان غذاي آلي مي خورن
برخي باكتريها هم غذاي آلي مي خورند
و
برخي باكتريها غذاي غير آلي مي خورن
جلبكها هم معرف حضور همه هستند از مواد غذائي غير آلي استفاده مي كنند خب رسيديم به اونجائي كه چي چه چيزي رو ميخوره و معلوم ميشه كه تفاوت بين اين دو گروه فقط در آلي و يا غير آلي بودن مواد مصرفي اونهاست
خب حالا ميبينيم كه نيترات و فسفات آلي توسط موجودات تانك مصرف ميشن و يك سري از اونا بازم فسفات و نيترات آلي دفع مي كنن كه ما بهشون ميگيم Feeder و هرچي كه اين نيترات و فسفات آلي بيشتر باشه اين موجودات غذاي بيشتري دارند تمام تلاش ما بر اينه كه نيترات و فسفات رو كم كنيم ولي اگه تفاوتي بين دو نوع آلي و غير آلي اونا قائل نشيم يك اشتباه بزرگ مرتكب شديم
چون فسفات و نيترات آلي رو به عنوان غذا در نظر گرفتيم كم كردن اونا باعث از بين رفتن و يا كم شدن موجودات ريز و مفيدي كه در تانك هستند ميشه اين موجودات شامل باكتريها و پادها هستند كه طبقات اول و دوم زنجيره غذائي تانك رو تشكيل ميدن و اين باعث ميشه كه مثلا ريفها و يا مرجانها كه از اين مواد مغذي آلي غير محلول در آب و اين موجودات ريز تغذيه ميكنند دچار قحطي بشن و مواد غذائي لازم گيرشون نياد
سيستم ats دقيقا بر فلسفه رفيوجيوم بنا شده ولي به دليل نوع سيستمش مزاياي بيشتري داره كه بعضي از اونا به شرح ذيل مي باشند:
1- مصرف نيترات و فسفات غير آلي موجود در تانك با حفظ مواد مغذي ( نيترات و فسفات ) آلي كه مورد مصرف غذائيش رو قبلا گفتم
2- مصرف آهن موجود در آب بعلاوه اكثر فلزات سنگين كه در آب ميتونن وجود داشته باشند
3- افزايش سطح تماس آب با هوا و در نتيجه افزايش هوا ( اكسيژن ) محلول در آب
4- عدم وجود حبابهاي ريز در آب كه خودش يه مشكله
5- به دليل مصرف دي اكسيد كربن آب توسط جلبك سطح PH آب هميشه بالا ميمونه
6- ايجاد فضائي براي رشد و تكثير پادها ( بعضي ها حال كنن)
7- عدم نياز به فضا و هزينه
8- نگهداري سطح باكتري هاي آب تانك و جلوگيري از قحطي ريف و مرجان هاي شما ( در مورد بند 6 هم صدق ميكنه
9- نگهداري آسان و بي دردسر فقط كافيه هفته اي يكبار پاكش كني
10- ميشه اين جلبك رو خشك كرد و به عنوان غذا داد به ماهي هاي گياه خوار
11- مصرف آمونياك ( جلبك از آمونياك هم به عنوان ماده غذائي استفاده ميكنه
12- و هزاران مزيت ديگه كه من نميدونم
خب اينبار شروع ميكنيم به تشريح عملي ats :
ATSدر واقع مخفف (Algae Turf Scrubber) هست و Turf يه نوع جلبكه كه از خانواده چمن محسوب ميشه و يك جلبك تهاجمي محسوب ميشه، در واقع از اين خاصيت اين جلبكه كه براي فيلترينگ استفاده ميكنن
اين جلبك وقتي شروع به رشد ميكنه به قدري سريع رشد ميكنه و مصرف مواد مورد نيازش بالاست كه ساير جلبك ها فرصتي براي رشد پيدا نمي كنند و شما با محدود كردن محل رشد جلبك در نقطه اي خاص كه خودتون براش تعريف ميكنيد قادر هستيد به راحتي اون رو از سيستم حذف كنيد.
اين جلبك هم در آب شور رشد ميكنه و هم در آب شيرين ( البته جنسشون فرق ميكنه ولي باز از يك خانواده هستند ) و دوستان ميتونن اين سيستم رو براي هر دو نوع آكواريوم به كار ببرن.
استفاده از اين روش از حدود 12 سال پيش شروع شده ولي از اونجائي تجهيزاتش بزرگ و گرون بوده و هيچ كس به فكرش نرسيده كه اين سيستم رو جمع و جور كنه تا ماها هم بتونيم استفاده كنيم چون در نهايت سيستم كارشون يكيه
در حال حاضر توي همين ايران خودمون توي زمين هاي شالي كاري شمال وقتي كه يه مدت ميگذره و به خاطر استفاده از كودهاي شيميايي نيترات و فسفات ، مقادير نيترات و فسفات آب بالا ميره يه سري چهارچوب هاي پلاستيكي كه وسطش تور كشيدن رو روي سطح آب قرار ميدن بعد از يه مدت اين جلبك روش تشكبل ميشه و شروع ميكنه به كشيد نيترات و فسفات از خاك ، هر از گاهي هم اين جلبك رو از روي توري ها پاك ميكنن و ميدن گاو ميخوره در نتيجه بعد از حدود يك ماه يك زمين به چه بزرگي نيترات و فسفاتش مياد در حد مورد نياز
توي سيستم آكواريوم هم ما بايد همين كار رو انجام بديم يعني بيايم يه مكان براي پرورش جلبكي كه نياز به هوا و آب و نور داره درست كنيم ( توي رفيوجيوم شما از هوا استفاده نمي كنيد اصول كار خيلي ساده است شما يك صفحه داريد كه نور رو بر روي اون متمركز مي كنيد و آب رو از روي صفحه عبور ميديد پس از مدتي جلبكي روي صفحه رشد ميكنه كه از خانواده چمنه و بهش ميگن Turf و خيلي شبيه چمن مصنوعي هستش براي اين كار اولين فدم انتخاب مكان مناسب رشد جلبك هست براي اين كار شما بايد يك صفحه انتخاب كنيد كه جلبك بتونه خودشو توي اون فيكس كنه و رشد كنه و چون آب داره روي صفحه حركت ميكنه اين نكته خيلي مهمه به عنوان مثال تقسيم كننده هاي تانك كه براي جدا سازي ماهي ها از هم و يا از بچه هاشون استفاده ميشه مناسب هستن چون يك صفحه پلاستيكي ايمن با سوراخاي ريزه كه جلبك ميتونه خودشو توي اون سوراخا فيكس كنه مثل جلبك هاي سبز كه بيشتر روي سنگهاي داخل آكواريوم رشد ميكنن و خودشونو به سنگ مي چسبونن
تنها نكته مهم توي انتخاب صفحه علاوه بر امكان چسبندگي ابعاد صفحه هست كه يه فرمول ساده داره : 6.25 سانتيمتر مربع به ازاي هر 4 ليتر ( تقريبا 1 اينچ مربع به ازاي هر گالن آب ) اين يعني اين كه يه تانك 400 ليتري يا يه صفحه اندازه كاغذ A4 ميشه به همين سادگي و همين يه برگ كاغذ شما رو از داشتن اسكيمر و رفيوجيوم و دنيتراتور و فسفات رآكتور و كربن و ... و حتي تعويض آب ( در صورت تعويض به خاطر كاهش غلظت نيترات و فسفات ) بي نياز ميكنه
خوبي اين سيستم اينه كه شما هر وقت هوس كرديد مي تونيد بزرگترش كنيد يا يكي ديگه كنارش بذاريد خب قدم بعدي انتخاب فضاي قرار گيري اين صفحه هستش شما بايد فضائي داشته باشيد تا بتونيد آب رو روي صفحه جريان بديد بهترين حالت اينه كه آب از بالا روي صفحه جريان پيدا كنه و بريزه پائين نكته مهم اينه كه انتهاي صفحه رو توي آب نذارين و يك فاصله اي بين ته صفحه و سطح آب باقي بذارين عموما من ديدم كه براي اين كار آب رو وارد يك لوله ميكنن و در طول لوله يك شار ايجاد ميكنن و صفحه رو از اون شيار به پائين ميكشن و ته لوله رو ميبندن خب آب از شيار رو صفحه شره ميكنه پائين
قدم بعدي اينه كه يه لامپ هم براي اين سيستم جور كنيد به قول خودشون هر لامپ رشدي جواب ميده (Grow Light) ولي تا اينجا كه من ديدم همه جور لامپ استفاده ميكنن هم لامپ كم مصرف هم لامپ مهتابي هم لامپ اكتنيك هم لامپ هاي PL و هم لامپ متال ( ظاهرا بيشتر به مايه داري برميگرده ) فقط اين نكته مهمه كه لامپ هر جائي كه بيشتر نور بده همونجا جلبك بيشتر رشد ميكنه پس اگه دو طرف صفحه رو لامپ بذاريد هر دو طرف صفحه جلبك رشد ميكنه و قدرتش دو برابر ميشه
خب شما كه اين همه كار كرديد يه فن كوچولو يا بزرگ بسته به ابعاد صفحه بذاريد بالا سرش تا خوب هوا هم بهش برسونه خب اين كارا رو كرديد پاشيد همه جا رو مرتب كنيد و پمپ رو راه بندازيد تا آب رو روي صفحه بريزه وقتي مطمئن شديد كه ايرادي از نطر نشتي و اتصالي و اينجورچيزا نداره و آب از اطراف صفحه بيرون نميزنه و از پائين صفحه فقط جريان داره و نمي پاشه ولش كنيد بريد تا سه روز بعد اگه ديديد كه آب از پهلوها ميزنه بيرون يا اون شياري كه توي لوله درست كرديد خيلي تنگه يا پمپتون زيادي زور داره پس اول با يه شير كنترل كنيد يا پمپ ضعيف تر بذاريد يا صفحه رو بزرگتر كنيد يا بر عكس اگه ديديد كه آب تا ته لوله نمي رسه يا شيارتون خيلي گشاده و يا اين كه پمپتون خيلي كم جونه خب يه كاريش بكنيد ديگه البته ميتونيد چند لايه ديگه از صفحه اضافه كنيد حالا اگه به هر دليلي تمام صفحه رو آب نگرفت مهم نيست وهر قسمتي رو كه آب بگيره جلبك ميبنده و كارتون راه مي افته و وقتي جلبك رشد كرد توي اون نقاط بقيه نقاط هم آب ميرسه جلبك ميزنه بعد از سه روز كه بهش سر بزنيد ميبينيد كه جلبك هائي موئي كوچولو روش در اومده همونائي كه تا توي تانكتون ميبينيد فوري مي افتيد به جونشون و پاكشون ميكنيد ولي اين نشونه كاركردن درست سيستمه و بعد چند ماه يا يكمي زودتر ميتونيد جلبك هاي قهوه اي تيره مايل به قرمز Turf اصلي رو ببينيد كه دارن رشد ميكنن و تنها كاري كه بايد بكنيد اينه كه هفته اي يكبار نصف اين جلبكها رو پاك كنيد اين نصفه مهمه چون بايد به اندازه كافي براي فيلتراسيون جلبك بذاريد بمونه
يه نكته ديگه اينه كه حتما از روز اول نيترات و فسفات تانك رو اندازه گيري كنيد تا روند كاهش اونا رو ببينيد
چند نکته:
1- پايه كار
ats بر پرورش جلبكه و جلبك در نوري با كلوين كم و جريان آب و تماس با هوا ايجاد ميشه اين جلبك يك جلبك مهاجم هست كه براي مصرف نيرات و فسفات با بقيه مقابله ميكنه و حجم عمده اونا رو مصرف ميكنه و به بقيه چيزي نميرسه سرعت رشدش هم بالاست به دليل نياز به هوا در داخل تانك نمي شود استفاده كرد و مسئله ديگه نور مورد نياز هست كه موبيد گفت و مسئله بعدي اينه كه اگه داخل تانك بذاريش حتما توسط دوستان خورده ميشه براي بالابردن كيفيت جلبك مورد مورد نظر از لحاظ رشد و بالطبع اون از لحاظ مصرف نيترات و فسفات پيشنهاد ميشه كه حالت كناره ساحلي براي اون درست بشه يعني جائي كه موج به ساحل ميخوره و بر ميگرده براي اين كار ميتونيد از يه تايمر On Off استفاده كنيد و مثلا 30 ثانبه جريان آب برقرار باشه و 30 ثانيه ديگه قطع باشه تا جلبك هوا بخوره من صفحه پشت پارچم رو تميز نكردم و گذاشتم تا جلبك ببنده خودش نيترات مصرف كنه ولي فقط در محل خط آب اين جلبك تشكيل شد.
2- در ساخت
ats نياز به جريان قوي وجود داره تا همه آب از روي صفحه عبور كنه و مواد غذائي و تركيبات نيتروژني محلول در آب از روي جلبك عبور كنه الزاما ساخت اين سيستم به صورت عمودي نيست و ميشه به صورت مايل و حتي افقي هم باشه مهم جريان آبه تا بتونه جلبك رو تغذيه كنه.
3- ميزان نيترات و فسفات در آب هيچ وقت صفر نميشه ولي باكم شدن اون ميزان رشد جلبك هم كاهش پيدا ميكنه البته به اين نكته فكر نكرده بودم ولي ميرم دنبالش و پيگيري ميكنم كه رفيوجيوم ميتونه با
ats سالم بمونه يا نه چروك ميشه.
پس اصولش بطور خلاصه شد:
1. مساحت متناسب با حجم تانک
2. نور دهي مناسب
3. جريان آب مناسب
4. هوادهي مناسب
تفاوت هاي رفيوجيوم و ats: (البته منظورم برتري هاي atsهستش)
1- در هنگام استفاده از atsمقدار كمي آب در مقابل نور قرار ميگيرد همچنين نور بايد با فاصله حداكثر 15 سانتيمتري از صفحه قرار گيرد. ميزان قدرت نور مورد نياز به اندازه صفحه بستگي دارد به همين دليل جابجائي نور از فاصله 12 سانتيمتري به 6 سانتيمتري قدرت آن را به جاي دو برابر چهار برابر ميكند و همانگونه كه ميدانيد توان جذب تركيبات نيروژني در جلبك ها با مقدار نور دريافتي رابطه مستقيم دارد به دليل عمل فتوسنتز و با اين كار توان
ats 4 برابر و توان رفيوجيوم 2 برابر ميشود.
2- شدت جريان بالاي موجود در
ats باعث ميشود كه تركيبات نيتروگني بيشتري به جلبك برسد و اين در مقايسه با سرعت پائين حركت آب در رفيوجيوم قابل تامل است.
3- گردش آب در لا بلاي جلبكه باعث از بين رفتن لايه مخاطي سطح آنها مي شود. اين لايه باعث كاهش متابوليسم و فتوسنتز جلبك ميشود. در atsبه دليل سرعت بالاي گردش آب اين لايه از بين مي رود در حالي كه در رفيوجيوم اين گردش و چرخش آب به دليل سرعت پائين وجود ندارد و در صورت ايجاد چرخش در آب در رفيوجيوم حباب ايجاد مي شود.
4- در
ats شما هيچ مكاني براي جمع شدن آشغال يا خرده هاي غذا نداريد در حالي كه رفيوجيوم براي اين مشكل مكاني ايده آل است.
5- مانند برخي از گياهان و جلبك هاي مورد استفاده در رفيوجيوم شاخه هاي خود را به تانك اصلي نمي رساند.
6- در صورت داشتن توان حذف تركيبات نيتروژني مساوي حجم مورد استفاده براي ats از 4/1 تا 10/1 حجم رفيوجيوم تغيير مي كند.
7- چون در آن آبي ذخيره نمي شود وزني ندارد بنابراين ميشود در يك جعبه آن را ساخت و در كمد تانك استفاده كرد.
8- آب را خنك ميكند و اگر يك فن بالاي آن كار بگذاريد واقعا به خوبي آب را خنك ميكند.
9- در صورتي كه در رفيوجيوم از بستر عميق شني استفاده كنيد گاز سولفيد هيدروژن آزاد مي شود ( هموني كه دنيتراتور هم داره و بوي تخم مرغ گنديده ميده ) در حالي كه
ats اصلا بو نداره.
10- ميتوان آن را بدون پمپ بالاي تانك قرار داد و آب را مستقيما داخل تانك ريخت در اين صورت پادها مستقيما و به صورت زنده وارد تانك مي شوند
11- تقريبا مجاني تمام مي شود ( البته در مقايسه با شن مخصوص كه بماند).
12- در صورت ساخت آن درون جعبه قابل حمل و نقل مي باشد.
13- در فضائي كه يك رفيوجيوم اشغال ميكند ميتوان چند atsرا راه اندازي كرد حالا يا براي قدرت بيشتر يا براي مواقع اضطراري.
ولي رفيوجيوم خيلي خاصيت داره كه ats نداره که يکيش اينه:
توي رفيوجيوم ميشه يه تعداد از جونورهائي كه نميخواهيد يا نمي تونيد توي تانك اصلي نگهداريد رو ميتونيد نگهداري كنيد مثل اسب دريائي و ... .