آنتی بیوتیک ها دسته ای از داروها هستند که به منظور از بین بردن باکتری ها و یا جلوگیری از تکثیر آن ها تجویز می شوند. این دسته از داروها برای درمان عفونت های باکتریایی در هر قسمتی از بدن به کار می روند. پنی سیلین ها و سولفونامید ها جزء اولین آنتی بیوتیک هایی هستند که به طور وسیعی بعد از جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفتند و تا کنون نیز انواع مختلفی از آن ها مورد استفاده قرار گرفته و می گیرند.
اثرات سودمند آنتی بیوتیک ها طیف گسترده ای را در بر می گیرند. این طیف اثرات از داروهای کمکی ملایم تا داروهای نجات بخش و ضروری گسترش دارد. در صورتی که عفونت های باکتریایی به وسیله دفاع طبیعی بدن کنترل نشوند، از راه گردش خون و یا تهاجم موضعی به سایر بافت ها گسترش می یابند.
با استفاده صحیح و به موقع از آنتی بیوتیک ها بسیاری از عفونت های باکتریایی قابل کنترل می باشند. این در حالی است که عدم استفاده از این داروها منجر به تهدید جدی حیات می شود. تجویز این داروها بر اساس این فرض است که بدون مصرف آنتی بیوتیک، عفونت باکتریایی به طور پیشرونده ای تشدید می شود.
در صورتی که روند پیشرفت بیماری به اندازه ای باشد که تلاش و هزینه و عوارض جانبی بالقوه آنتی بیوتیک درمانی را توجیه نماید.از این داروها استفاده می شود. ارزیابی لزوم استفاده از آنتی بیوتیک تنها بر عهده دامپزشک است.
آنتی بیوتیک ها برای مقابله با ویروس ها و یا ارگانیسم های غیر باکتریایی مثل عفونت های قارچی بی تاثیر است. آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های اولیه باکتریایی ( عفونت هایی که منحصرا توسط باکتری ها ایجاد می شوند) و یا عفونت های ثانویه (برای ایجاد عفونت ها، باکتری ها در قسمت هایی از بدن که در ابتدا زخم شده و یا آسیب پذیر گشته جایگزین می گردد) تجویز می شوند. مانع اصلی در استفاده از آنتی بیوتیک ها ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی است. بسیاری از باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند. بدین معنا که باکتری ها توانایی لازم را به منظور مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها کسب کرده اند که منجر به ادامه تکثیر باکتری ها در بافت ها و در نتیجه گسترش عفونت می گردد.
اگر مصرف آنتی بیوتیک ها قبل از موعد مقرر قطع شود، باکتری هایی که نسبتا در مقابل آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند زنده مانده و تکثیر پیدا می کنند، این در حالی است که این بار باکتری ها نسبت به آن آنتی بیوتیک مقاومت بالایی پیدا کرده اند و در نتیجه از بین بردن آن ها نیز دشوارتر می گردد. انتخاب صحیح آنتی بیوتیک از مهم ترین تصمیم گیری های دامپزشک است. باوجود اینکه شمار زیادی از انواع آنتی بیوتیک وجود دارد اما هر کدام برای رسیدن به بافت های اختصاصی در بدن و سپس حذف انواع مشخصی از باکتری ها روش ویژه و متفاوتی را دارا می باشد. آنتی بیوتیک ها از طریق مکانیسمی هوشمندانه عمل می کنند. بدین معنا که به سلولهای باکتریایی آسیب رسانده، یا آن ها را از بین می برند، حال آنکه در مجاورت این سلول های باکتریایی شمار زیادی از سلول های طبیعی حیوان مبتلا نیز حضور دارد. این مکانیسم ها شامل مهار ساخت دیواره سلولی باکتری ها (مثل پنی سیلین ها)، مهار سنتز پروتئین های باکتریایی (مثل تتراسایکلین ها و کلرامفنیکل) و مهار سنتز DNA باکتری ها (مثل فلوروکینولون ها)است. ایده آل آن است که انتخاب نوع آنتی بیوتیک بر اساس نتایج آزمایشگاهی که شامل کشت باکتریایی و آزمایش حساسیت آنتی بیوتیکی است انجام گیرد.نتایج آزمایشگاهی دقیقا مشخص می کند که چه نوع باکتری در یک عفونت دخیل است و همچنین چه آنتی بیوتیکی بیشترین اثر را علیه این باکتری خاص دارا است. نوع آنتی بیوتیک می تواند بر اساس تجربه دامپزشک نیز انتخاب شده و در صورت عدم بهبود عفونت تغییر داده شود. در این شرایط دامپزشک آنتی بیوتیکی را انتخاب می کند که به خوبی علیه انواع مشخصی از عفونت خا به کار آید.
چنانکه بعد از طی شدن کامل دوره درمان آنتی بیوتیکی، عفونت همچنان پایدار بماند، انجام آزمایش های بیشتر ضروری است تا دقیقا مشخص شود که آیا باید نوع آنتی بیوتیک تغییر داده شود یا اساسا مشکلی زمینه ای و متفاوت وجود دارد که احتمالا با تظاهر عفونت های باکتریایی خود را نشان می دهد. از آنجایی که باکتری ها به صورت منفرد کوچک تر از آن هستند که بتوان آن ها را با چشم غیر مسلح تشخیص داد، لذا تجمع شمار زیادی از باکتری ها به همراه بافت های عفونی تشکیل کیسه محتوی مایعات چرکی را می دهند که آبسه نامیده می شود. در زمانی که عفونت به صورت آبسه شکل پیدا می کند، به دلیل آنکه آنتی بیوتیک ها قادر به از بین بردن جمعیت بسیار زیادی از باکتری ها نمی باشند، لذا آبسه به ندرت به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ می دهد. در این شرایط آبسه باید به وسیله جراحی تخلیه (درناژ) گردد. پس از آن آنتی بیوتیک می تواند برای از بین بردن کامل عفونت وارد عمل شود. همانند سایر داروها آنتی بیوتیک ها نیز عوارض جانبی خاص خود را دارند. شایع ترین عارضه آنتی بیوتیک ها بروز اختلال در دستگاه گوارش می باشد که به صورت تهوع و یا اسهال بروز پیدا می کند. با قطع کردن مصرف آنتی بیوتیک این علائم نیز از بین می روند. در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی از مصرف آنتی بیوتیک ها باید به دامپزشک معالج حیوان اطلاع داد.