بیهوشی
بهترین وضعیت بیهوشی بستگی به هدف مورد نظر دارد بطوریکه عمل های کوچک نیاز به بیهوشی کوتاه مدت و اعمال جراحی طولانی نیز به زمان بیهوشی طولانی تری نیاز دارد.
بیهوشی استشمامی
مناسب ترین و بی خطر ترین داروی استشمامی به عنوان بیهوشی در هامسترها بنام متوکسی فلوران می باشد که از طریق فضای محصور استشمامی اجرا می گردد و جهت تداوم بیهوشی نیز از روش ماسک روی صورت استفاده می شود. این دارو دارای بی حسی کامل و سریع بوده و حالت برگشت از بیهوشی نیز بدون استرس می باشد. این دارو بعنوان بهترین انتخاب در اعمال کوتاه مدت استفاده می گردد. هالوتان نیز به عنوان ماده موثر دیگری نیز استفاده می گردد ولی در صورت مصرف بایستی مراقبت کامل از حیوان انجام پذیرد زیرا این ماده دارای قابلیت افزایش میزان بالای دارو در حیوان را دارا می باشد. از ماده اتر نیز بدلیل تحریک پذیری بیش از حد حیوان نبایستی استفاده نمود. ماده ایزوفلوران نیز موثر و بدون خطر می باشد.
بیهوشی تزریقی
تعداد مختلفی از داروها به صورت انفرادی و یا ترکیبی مورد استفاده می شود که در جدول زیر به تعدادی از آنها اشاره می گردد.
نام دارو : کتامین
میزان مصرف : ٢٠٠ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن
روش مصرف : تزریق داخل صفاقی
مدت زمان بیهوشی : متغیر
توضیحات : بی دردی و شل کنندگی عضلانی ضعیف
نام دارو : کتامین + زایلوزین
میزان مصرف : ٢٠٠ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن ١٠ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن
روش مصرف : تزریق داخل صفاقی
مدت زمان بیهوشی : -
توضیحات : افزایش زایلوزین باعث می شود برگشت از بی هوشی به آرامی انجام پذیرد
نام دارو : آلفاکسالون / آلفادولون
میزان مصرف : ١٥٠ میلی گرم به ازاز هر کیلوگرم وزن
روش مصرف : تزریق داخل صفاقی
مدت زمان بیهوشی : ٢٠ الی ٦٠ دقیقه
توضیحات : بی حسی عمیق - تسکین متغیر- مصرف محدود
نام دارو : فنتانیل / فلونیزون و میدازولام
میزان مصرف : ٤ میلی لیتر به ازای هر کیلو گرم
روش مصرف : تزریق داخل صفاقی
مدت زمان بیهوشی : ٦٠ دقیقه
توضیحات : بیهوشی مناسب جراحی - گاهی اوقات ایجاد اختلال تنفسی - ساخته شده از دو نوع آب مقطر- نوع اول هیپنرم و نوع دوم هیپوول(5میلیگرم به ازای هر میلیلیتر )
نام دارو : پنتوباربیتون
میزان مصرف :
روش مصرف :
مدت زمان بیهوشی :
توضیحات : توصیه نمی شود. مسکن ضعیف - ایجاد اختلال تنفسی
مناسب ترین دارو جهت بیهوشی در اعمال جراحی فنتانیل / فلونیزون می باشد. جهت کاهش اختلالات تنفسی می توان از طریق ماسک صورت اکسیژن مصرف نمود. در انتهای اعمال جراحی جهت از بین بردن تائیر فنتانیل می توان از داروی نالوکسون (٠١/٠ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن به روش تزریق داخل صفاقی ) استفاده نمود. داروی بوپرنورفین نیز یک ماده تخدیری بوده و در صورتیکه پس از عمل جراحی جهت کاهش درد مصرف گردد ، می تواند اثرات فنتانیل را کاهش داده و حالت برگشت از بیهوشی سریعتر انجام می پذیرد. در صورتیکه اختلال تنفسی در خلال بیهوشی ایجاد گردد می توان با مصرف داروی دوکساپرام به صورت تزریقی ( ١٠ - ١٥ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به روش تزریق زیر جلدی یا داخل عضلانی ) و یا بصورت چکاندن قطره بر روی زبان، مرکز تنفس را تحریک نمود. دوکساپرام دارای مدت زمان اثر کوتاه داشته ( ٥ - ١٥ دقیقه ) بنابراین نیازمند مصرف مجدد می باشد.
مسکن و درمان حمایتی
در صورتیکه اعمال جراحی منجر به ایجاد درد در زمان برگشت از حالت بیهوشی گردد ، در این مواقع بایستی از مواد مسکن استفاده نمود. بهترین داروی انتخابی بوپرنورفین ( ٥/٠ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ، تزریق زیرجلدی ) می باشد زیرا زمان اثر آن طولانی بوده و بمدت ٦ الی ٨ ساعت اثر دارد. مصرف مسکن منجر به افزایش مصرف غذا و آب در زمان بعد از عمل شده و بهبودی از بیهوشی را تسریع می نماید.
برگشت از حالب بیهوشی بایشتس در مکانی که دارای تابش نور کمتری بوده و در یک محیط گرم و آرام انجام پذیرد. جهت فراهم نمودن محیط گرم می توان از لامهای گرمازا و یا بستر گرم کننده استفاده نمود البته بایستی از بیش از حد گرم شدن محیط جلوگیری نمود بنابراین دمای محیط و حیوان بایستی تحت مراقبت قرار گیرد.حیوانات را نبایسیتی به پشت بر روی کف قفس که دارای الیاف چوبی یا خاک اره قرار داد زیرا ممکن است به بینی ، دهان و چشمها آسیب رسانند. بهترین بستر یک قطعه حوله یا الیاف پشمی مصنوعی می باشد.
در صورتیکه اختلال تنفسی مشاهده گردد ، موثر ترین روش استفاده از ماسک اکسیژن بهمراه مصرف دوکساپرام می باشد. در صورتیکه در خلال جراحی مقادیری از خون حیوان نیز از دست رفته باشد می توان از مایع درمانی جهت جلوگیری از دست دادن آب بدن حیوان استفاده نمود. میزان مورد نیاز ٨ الی ١٠ میلیلیتر به ازای هر روز می باشد. در حیوان هوشیار میتوان مایع درمانی را از طریق مصرف داخل دهانی استفاده نمود ولی این عمل ممکن است منجر به حالت استرس در حیوان شود. همچنین می توان از سرم دکستروز سالین ( ٤% دکستورز - ١٨/٠ % سالین ) و یا سرم سالین ( ٩/٠%) به صورت تزریق زیر جلدی یا داخل صفاقی استفاده نمود.
منبع : ( بانک اطلاعات حیوانات ایران )
گردآوری : شیرین شمشیری