در چند دهۀ اخیر تبلیغات بی​رویه در مورد فواید مصرف روزانۀ لبنیات باعث شده است که لبنیات در غذای روزانۀ بیشتر مردم دنیا سهم بزرگی داشته باشد حال آنکه پیشگامان علم تغذیه بر این باورند که انسان نه​تنها به شیر موجودات دیگر احتیاج ندارد، بلکه مصرف آن و مخصوصاً مصرف زیاد آن برای سلامتی بسیار مضر است.

شیر، چه طبیعی و چه صنعتی، دارای ۵۹ هرمون فعال، مقدار زیادی مواد آلرژی​زا، چربی و کلسترول است. مقدار این مواد مضر در سایر مواد لبنی به مراتب بیشتر است. به عنوان مثال، برای تولید یک کیلوگرم پنیرسفت ۱۰ کیلوگرم شیر مصرف می​شود بنابراین،  ۱۰ برابر آنچه در یک کیلوگرم شیر وجود دارد در یک کیلوگرم پنیرسفت وجود دارد.

به همین ترتیب، هر گرم بستنی ۱۲ برابر و هر گرم کره ۲۱ برابر آنچه در یک گرم شیر موجود است را در خود دارد.

آیا مصرف بالای لبنیات از پوکی و شکنندگی استخوان جلوگیری می​کند؟
شیر دارای مقادیر قابل توجه کلسیم است (۳ برابر شیر انسان) ولی این کلسیم به دو دلیل نمی​تواند از پوکی و شکنندگی استخوان جلوگیری ​کند:

۱-      برای آنکه کلسیم به خوبی جذب بدن شود، بایستی با مقدار مساوی منیزیم همراه باشد و مقدار منیزیم موجود در شیر بسیار ناچیز است پس مقدار بسیار کمی از کلسیم موجود در شیر قابل جذب شدن در بدن است. به عبارت دقیق​تر، تنها ۱۱ درصد کلسیم موجود در شیر جذب بدن می​شود. سبزیجات با برگ​های سبز، حاوی مقادیر کافی کلسیم و منیزیم هستند.

۲-      پروتئین موجود در لبنیات (کاسئین)، باعث دفع کلسیم از بدن می​شود. کاسئین، نوعی پروتئین است که در شیر انسان وجود ندارد.

 مطالعات نشان داده​اند، میزان پوکی استخوان در کشورهایی که مصرف لبنیات و گوشت در آنها بیشتر است، بیشتر از سایر کشورهاست. سازمان سلامت جهانی به مردم توصیه می​کند برای جلوگیری از پوکی و عوارض استخوان، به جای لبنیات از سبزیجات با برگهای سبز مثل براکلی و کلم (که دارای مقادیر مساوی کلسیم و منیزیم هستند) استفاده کنند و از انجام ورزشهای وزنی (تقریباً همۀ ورزش​ها به جز شنا) دریغ نکنند.

از طرف دیگر، کمبود ویتامین د می​تواند باعث پوکی استخوان شود و باید به آن توجه شود. یکی دیگر از موادی که می​تواند به جذب کلسیم در بدن کمک کند، ویتامین سی است. مصرف میزان کافی ویتامن سی که در سبزیجات و مخصوصاً مرکّبات به فراوانی وجود دارد، هم جذب کلسیم و هم جذب آهن را افزایش می​دهد.

لبنیات عامل سرطان​زا و چاق کننده
یکی از ۵۹ هرمون موجود در شیر، نوعی هرمون رشد موسوم به IPG-۱ است. این هرمون که در انسان و گاوها مشترک است، یک هرمون کاملاً طبیعی است که باعث رشد سریع نوزادان و گوساله​ها می​شود.
در حالی که جمعیت عظیمی از دنیا زیر چاقی و عوارض ناشی از آن کمر خم کرده​اند، باید از خود بپرسیم آیا باز هم باید رشد کنیم؟! بد نیست بدانیم که هرمون IPG-۱ به عنوان یکی از عوامل تسریع کنندۀ انواع سرطان  مخضوصاً سرطان سینه، سرطان پروستات و سرطان رودۀ بزرگ شناخته شده است.

لبنیات منبع اسیدهای چرب اشباع شده یا کلسترول
اگر قرار باشد همۀ کلسیم مورد نیاز روزانۀ خود را از شیر به دست آوریم، باید در روز ۳ لیوان شیر بخوریم. میزان کلسترول موجود در ۳ لیوان شیر با میزان کلسترول موجود در یک همبرگر بزرگ با یک ظرف چیپس یکسان است. آیا پزشکی را می​شناسید که مصرف  روزانۀ یک همبرگر بزرگ با یک ظرف چیپس را توصیه کند؟

لبنیات عامل آلرژی​زا
شیر از ترکیبات ذیل تشکیل می​شود:
۸۷.۳در صد آب
۳.۹درصد چربی شیر
۸.۸درصد چربی​های دیگر
۳.۲۵درصد پروتئین
۴.۶درصد لاکتوز
۰.۶۵درصد مواد مدنی
۰.۱۸درصد آنزیم​ها، ویتامین​ها، اسیدها و گازها

 ۷۵درصد پروتئین موجود در شیر ماده​ای به نام کاسئین است. کاسئین، در واقع، یک چسب قوی است که در ساخت پلاستیک، مبلمان و ... مورد استفاده قرار می​گیرد. این ماده در تولید هزاران مادۀ غذایی پردازش شده (سوسیس، کالباس و...) نیز به عنوان مادۀ چسبنده کاربرد دارد.

کاسئین یک مادۀ آلرژی زاست... یک هیستامین که باعث ترشّح مواد مخاطی می​شود.

 علاوه بر این، شیر هر یک از ۴۷۰۰ گونۀ پستانداران برای نوزادان همان گونه مناسب است. شیر گاو، حاوی موادی برای تقویت سیستم ایمنی گوساله است. به دلیل متفاوت بودن سیستم دفاعی بدن انسان و گاو، این مواد به عوامل آلرژی​زا در بدن انسان تبدیل می​شوند.

لبنیات یکی از عوامل دیابت
یکی از پروتئین​های موجود در شیر به نام لاکت آلبومین (lactalbumin) به عنوان یکی ازعوامل اصلی دیابت شناخته شده است و به همین دلیل توصیه می​شود از دادن شیر گاو به نوزادان خودداری شود.

 لبنیات و بیماری کرون (Crohn’s disease)
برخی از گاوهای پرورشی مبتلا به نوعی بیماری گاوی به نام جانز(Johne’s) هستند. گاوهای مبتلا به این بیماری مرتب اسهال دارند و  مدفوع آنها شامل مقادیر بسیار بالای باکتری است. مقداری از این باکتری​ها نیز همراه شیر دفع می​شوند و با پاستوریزه کردن از بین نمی​روند. نتیجۀ نوشیدن چنین شیری ابتلا به بیماری کرون است.

بیماری کرون یک بیماری مزمن است که می​تواند در بیماران مختلف علائم مختلف ایجاد کند. این بیماری می​تواند قسمت​های مختلف دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهد. از عوارض شایع این بیماری، درد شکم، اسهال (گاهی خونی)، یبوست و از دست دادن وزن است و حتی می​تواند باعث به وجود آمدن بیماری​های غیر گوارشی مانند تحریک پوستی، ورم مفاصل و التهاب چشم شود.

لازم به تذکر است تنها در فنلاند و برخی از کشورهای اروپایی، گاوهای مبتلا به بیماری جانز کاملاً از چرخۀ تولید شیر خارج می​شوند ولی در سایر کشورها کسی این مسئله را جدی نمی​گیرد!

 شیر، غذای آلوده
در بیشتر مواقع، شیر شامل مقداری علف​کش، آفت​کش، دیوکسین (تا ۲۰۰ برابر مقدار مجاز)، خون، چرک، مدفوع، باکتری و ویروس​هاست. در واقع، شیر گاو می​تواند رد پای همۀ چیزهایی که گاو خورده است را داشته باشد.

 شیر راه را برای مواد سمی به​ اندام​های بدن باز می​کند

ملکول​های بزرگ چربی موجود در شیر نمی​توانند از راه دیواره​های روده جذب خون شوند، به همین دلیل به ملکول​های کوچک​تر شکسته شده و در جریان خون قرار می​گیرند. به این ترتیب، راه برای ورود مواد سمی (مثل دیوکسین و سرب) به​اندام​هایی که در سایر موارد، به خوبی محافظت می​شوند باز می​شود.

 عدم قابلیت هضم لاکتوز
۵۰تا ۹۵ درصد مردم در مناطق مختلف دنیا به جز مردم اسکاندیناوی و برخی از اقوام اروپایی قادر به هضم لاکتوز موجود در شیر نمی​باشند.

عدم قابلیت هضم لاکتوز در بسیاری به شکل دل درد، نفخ شکم، ناراحتی​های گوارشی و ... بروز می​کند.

بد نیست از خود بپرسیم:
اگر شیر غذایی مناسب برای انسان است، چرا ۵۰ تا ۹۵ درصد مردم دنیا قابل به هضم آن نیستند یا با خوردن آن دچار این همه عارضه می​شوند؟

باکتری​های موجود در شیر
شیر حاوی مقدار زیادی باکتری است و تعداد این باکتری​ها به ازاء هر ۲۰ دقیقه قرار گرفتن شیر در اتاق، ۲ برابر می​شوند. به همین دلیل است که شیر به این سرعت فاسد می​شود.

 لبنیات، منبع چرک
تعداد مجاز سلولهای بدنی (موسوم به چرک) در یک سانتیمتر مکعب شیرصنعتی ۷۵۰۰۰۰ و تعداد مجاز باکتری​های زنده ۲۰۰۰۰ است. در حالی که اغلب این مقادیر کمتر از حد مجاز هستند، به راحتی ممکن است این مقدار از حد مجاز تجاوز کند و با این حال، شیر یا محصول لبنی بر سر میز غذا سبز شود.

لبنیات، عامل تضعیف کنندۀ معده، لوزالمعده، کیسۀ صفری و روده
کاسئین (پروتئین موجود در شیر و مواد لبنی) نمی​تواند به آسانی جذب خون شود و به صورت هضم نشده در بالای روده انباشته شده، سخت می​شود، مواد سمی تولید می​کند و باعث تضعیف معده، لوزالمعده، صفری و روده می​شود.

تأثیر منفی لبنیات بر روی غدد
محصولات لبنی بر همۀ اندام​ها تأثیر می​گذارند ولی از آنجا که محصول غدد پستانی هستند، تأثیر آن بر غدد انسان و اندام​های مرتبط، مخصوصاً اندام​های تناسلی بسیار بیشتر است. این غدد و اندام​ها عبارتند از: سینه​ها، رحم، تخمدان، پروستات، تیروئید، حفرۀ بینی، غدۀ هیپوفیز، صدف گوش و ناحیۀ مخی احاطه کنندۀ میان مغز.

تأثیرات منفی آن با انباشته شدن مواد مخاطی و چربی شروع می​شود و منجر به ایجاد کیست​ها، تومورها و نهایتاً سرطان می​شود. مصرف لبنیات در کنار عوامل دیگر می​تواند خطر این بیماری​ها را افزایش دهد:
-          کیست​ها وتومورها و نهایتاً سرطان سینه 
-          ترشحات واژن
-           کیست​های رحم و تخمدان​ها
-          سرطان رحم و تخمدان​ها
-          کیست در پروستات
-          ناباروری

 تأثیر منفی لبنیات بر ریه​ها
تجمع چربی و مخاط در کیسه​های هوا می​تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند. در صورت مصرف توأم دخانیات و لبنیات، لبنیات می​تواند مواد قیری و سایر مواد موجود در تنباکو  را در ریه​ها حبس کند و منجر به سرطان ریه شود.

لبنیات، عامل آلرژی زکام​مانند  و مشکلات شنوایی
بسیاری از افرادی که لبنیات می​خورند دارای مخاط انباشته شده در حفره​های بینی و گوش میانه هستند که باعث ایجاد آلرژی زکام​مانند  و مشکلات شنوایی می​شود.

لبنیات، عامل ایجاد سنگ کلیه و کیسه صفری
رسوبات چرب شیر در کلیه​ها و کیسه صفری باعث پیدایش سنگ در این اندام​ها می​شود.

لبنیات و کندذهنی
از آنجا که بدن برای رساندن هموگلوبین به سلول​های احاطه شده با مخاط (مخاط ایجاد شده توسط لبنیات) به اکسیژن بیشتری احتیاج دارد، مصرف درازمدت لبنیات باعث مشکل در تفکر و کند شدن واکنش​های مغز می​شود.

رابطۀ لبنیات با دیابت نوع ۱ و MS
تحقیقات در سال​های اخیر نشان دادند، مصرف شیر و لبنیات خطر ابتلا به بیماری​های دیابت نوع ۱ و MS را در افرادی که به طور ژنتیکی مستعد این بیماری​ها هستند به شدت افزایش می​دهد.
تحقیقات مشخص کردند، اقوامی که لبنیات در برنامۀ غذایی آنها جایی ندارد (اسکیموها، سرخپوستان شمال و جنوب آمریکا، بانتوها (ساکن در شرق آفریقا) و برخی اقوام آسیایی که از خوردن لبنیات پرهیز می​کنند) به ندرت دچار بیماری MS می​شوند. تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارند.

سایر بیماری​ها و مشکلات ناشی از مصرف شیر
گرفتگی عضلانی، اسهال، آلرژی​های مختلف، کم​خونی در نوزادان و کودکان، حملۀ قلبی، رفتار تهاجمی و غیر مدنی، ورم مفاصل، از دست رفتن اثربخشی آنتی​بیوتیک​ها در بدن،  چاقی از سایر اثرات لبنیات در تغذیۀ روزمرۀ ما هستند.

اگر لبنیات برای سلامتی ضرر دارد، چرا این همه در مورد فواید آن تبلیغ می​شود؟
جواب این سوال تنها در یک کلمه خلاصه می​شود: درآمد!
صنعت شیر و فرآورده​های لبنی در دنیا صنعت بسیار سودآوری است. فروش سالیانۀ شیر و محصولات لبنی در برخی کشورها به چند میلیارد دلار می​رسد مثلاً تنها در آمریکا میزان فروش سالیانۀ شیر ۱۱ میلیارد دلار و میزان فروش سالیانۀ پنیر در این کشور۱۶ میلیارد دلار است.  صاحبان صنعت لبنیات هر سال چندین میلیون دلار را به خرج​های تبلیغاتی، از جمله دادن باج به مراکز تحقیقاتی وابسته اختصاص می​دهند تا در باب مدح شیر و فرآورده​های لبنی داستان​سرایی کنند، داستان​هایی که توسط صدها و هزاران متخصص مسئول و مستقل بی​پایه تلقی می​شوند. مثلاً در سال ۲۰۰۳،  تولید کنندگان لبنیات در آمریکا (۸۰.۰۰۰ شرکت) ۱۶۵.۷ میلیون دلار را به پروژه​ای به نام UMP اختصاص دادند که هدف آن جلب اعتماد مشتریان نسبت به محصولات لبنی وضروری جلوه دادن لبنیات در برنامۀ غذایی روزانه بود (و هست). از نقاط اوج این پروژه، ایدۀ عرضۀ شیر با طعم​های مختلف برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال در مدارس بود که باعث شد مصرف لبنیات در آمریکا ۳۵ درصد رشد کند. در حالی که بیش از نصف مردم آمریکا از چاقی رنج می​برند و در حالی که تحقیقات بسیاری در خود آمریکا گوشت و لبنیات را به عنوان مهم​ترین عوامل چاقی فراگیر در دنیا تشخیص داده​اند،  متخصصان وابسته به این پروژه اعلام کردند که مصرف روزانۀ شیر از چاقی جلوگیری می​کند!!! نتیجه​ای که با خشم و مقاومت بسیاری از متخصصان تغذیه و  صدها مقالۀ اعتراض​آمیز روبرو شد.

در سایر کشورها نیز وضعیت به همین منوال است.

شیر و آلودگی محیط زیست
یک گاو به طور طبیعی از علف تغذیه می​کند و می​تواند روزانه ۰.۵ تا ۲ کیلوگرم  شیر تولید کند. در صنایع لبنی، با اصلاح نژاد و مصرف غلات به جای علف، مقدار شیر تولیدی را ۱۰ برابر افزایش می​دهند (تا ۲۳ کیلوگرم در روز).

برای تولید این مقدار شیر، هر گاو شیرده روزانه حدود۱۶۰ کیلوگرم غلات   و ۱۴۰ کیلوگرم آب می​خورد وحدود ۱۳۵ کیلوگرم ادرار و مدفوع تولید می​کند. به این ترتیب، هر سال میلیاردها کیلوگرم آلودگی وارد آب دریاها و رودخانه​ها می​شود بی​آنکه در این مورد تدبیری اندیشیده شود.