بیماری بیرون زدگی دیسک بین مهره ای، متداول ترین عارضه عصبی در دام های کوچک بوده و در هفتاد درصد مواقع در فواصل بین مهره ای مابین مهره یازدهم سینه ای تا مهره دوم کمری رخ می دهد. در این بیماری دیسک بین مهره ای به دلیل نامعلومی دچار تغییر ساختار شده، از محل طبیعی خود که در مفاصل بین مهره ایست بیرون زده به ساختارهای عصبی مجاور فشار وارد می کند.

التهاب و تغییراتی که در بافت عصبی متعاقب این فرآیند رخ می دهد، علائمی عصبی به دنبال خواهد داشت. اغلب صاحب حیوان به دلیل ظهور علائمی مانند درد پشت و کمر و درجات مختلفی از لنگش و یا حتی فلجی، به دامپزشک مراجعه می کند. هر قدر سرعت پیشرفت بیماری بیشتر باشد، به دلیل تخریب بیشتر، پیشگویی درمان ضعیف تر خواهد بود. گاهی ممکن است صاحب سگ درد ناحیه پشتی و یا کمری حیوان را با دل درد اشتباه بگیرد. علائم عصبی بسته به محل رخداد و درجه بیماری می تواند پیش رونده و یا ثابت باشد. گاهی نیز بهبودی خود به خودی رخ می دهد اما در نهایت ممکن است با بیرون زدگی بیشتر دیسک، بیماری با علائم شدیدتر عود کند.

بیماری دیسک بین مهره ای در گربه ها نادر است. اما در سگ ها در هر دو جنس نر و ماده و در هفتاد درصد موارد در سنین ۳ الی ۷ سالگی رخ می دهد. نژادهای مستعد به این بیماری شامل نژادهای داشهوند، پکینز، بیگل، مینیاتورپودل، توی پودل، کاکر اسپانیل، شیتزو هستند. اما سگ های نژاد داشهوند به طور معنی داری نسبت به سایرین به این بیماری مستعدترند. به طوری که بروز این بیماری را در نژاد تا ۱۰ برابر سایر نژادها گزارش کرده اند.
حیوان به هنگام ارجاع به دامپزشک ممکن است سرپا و یا زمین گیر باشد. دامپزشک جراح علاوه بر معاینه کامل، اغلب از ابزارهای پاراکلینیکی مانند رادیوگرافی، میلوگرافی، سی تی اسکن و یا ام آر آی بهره می گیرد. استفاده از چنین روش هایی در دامپزشکی الزاماً باید تحت بیهوشی عمومی باشد.

پس از تشخیص دقیق، بسته به شدت عارضه، بنا به تشخیص متخصص جراحی دامپزشکی، ممکن است درمان دارویی و محافظه کارانه و یا درمان جراحی توصیه شود.

در مورد بیمارانی که سرپا هستند، غالباً محدودیت حرکتی در منزل به مدت ۳ الی ۴ هفته و سپس بازگشت تدریجی به فعالیت طبیعی توصیه می شود. در اینجا محدودیت حرکتی به معنای پرهیز از پریدن حیوان بر روی مبلمان منزل، بالا و پایین رفتن از پله ها و فعالیت شدید بدنی است که مسلماً این امر در صورتی امکان پذیر است که در مواقع غیبت صاحب دام در منزل، بیمار در اتاقی کوچک بدون وسایل محدود باشد.

در مورد حیواناتی که زمین گیر هستند مهمترین مسأله در دسترس بودن آب و غذا برای حیوان است. وجود بستری خشک و نرم جهت پیشگیری از ایجاد زخم های بستر و مشکلات ثانویه ضروری است. در صورتی که شدت درد و ناراحتی سبب بی اشتهایی حیوان شده باشد، لازم است سرم های وریدی استفاده شود.

اگر نقیصه عصبی باعث اختلال عملکردی مثانه شود، بیمار به طور عادی ادرار نمی کند، لازم است روزانه ۳ الی ۴ بار با تحریک دست از روی شکم و یا سوند گذاری، مثانه تخلیه شود. به دلیل مشکلات عصب رسانی به احشاء و نیز کم حرکتی احتمال بروز یبوست وجود دارد که در چنین شرایطی تغذیه مناسب با فیبر بالا و در صورت لزوم بهره گیری از تنقیه می تواند مانع بروز انباشتگی در شکم شود. در مورد این بیماران، انجام فیزیوتراپی به منظور پیشگیری از تحلیل عضلات و خشکی مفاصل توصیه می شود.

درمان های دارویی مناسب بسته به تشخیص دامپزشک جراح، از نوع داروهای ضد التهاب و شل کننده های عضلانی در این دوران مکمل درمان خواهند بود. در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی مصرف داروها، باید با دامپزشک معالج تماس حاصل شود.

باید توجه داشت، اثر بهبود بخشی موقتی این داروها نباید صاحب دام را گمراه کند و مدیریت حرکتی بیمار طبق دستور دامپزشک ادامه یابد.

در صورت عدم موفقیت درمان محافظه کارانه و یا در صورت وخامت بیماری، عمل جراحی به منظور برداشت فشار دیسک بیرون زده از روی ساختار های عصبی درگیر توصیه می شود.

در صورت نیاز به انجام عمل جراحی، هرچه عمل زودتر انجام گیرد، احتمال بهبودی بافت عصبی تحت فشار بیشتر خواهد بود.

صاحب دام باید از مراقبت های لازم پس از جراحی در منزل آگاه بوده، عهده دار کلیه مسئولیت ها شود.

فیزیوتراپی، مدیریت فعالیت های حیوان و تخلیه مثانه در صورت لزوم، از مواردی هستند که صاحب دام باید به خوبی در مورد لزوم انجام آنها مطلع باشد.
پیشگوئی بهبودی پس از عمل عموماً مطلوب بوده و در مورد بیمارانی که پس از عمل به طور ارادی حرکت می کنند بهتر می باشد.