آنگونه که برخی می گویند مقوله تربیت سگ آن اندازه هم سخت و پیچیده نمی باشد لیکن نکته کلیدی دراین میان آن است که این کار نیاز به افرادی توانا، خلاق و پرحوصله دارد که به لحاظ روانی نیز در حد بالایی از سلامت فکری و جسمی قرار دارند. شاید در نگاه اول این موضوع عجیب و نامانوس به نظر آید اما حقیفت مطلب این است که مربیانی موفق اند که دارای شخصیت سالم با افکار هوشمندانه باشند چرا که سگ ها به صاحبانشان می روند و این موضوعی است که در تربیت سگ و حتی سایر حیوانات یک نکته اساسی محسوب می شود، بنابراین نتیجه ای که حاصل می شود توضیح این نکته است که تربیت حیوانات در عین سختی، صورت آسانی نیز دارد و توجه به جنبه های مختلف آن مربی را در این مسیر یاری نموده و بهتر به سر منزل مقصود که همان تربیت موجودی گوش به فرمان و دستور پذیراست می رساند.

درادامه سعی نموده ام که برخی اصول تربیتی سگ را به گونه ای که برای عموم مخاطبان و خوانندگان مفید و پرثمر باشد بیان نمایم به این امید که به سهم خویش توانسته باشم گامی هر چند کوچک در مسیر احترام به مخلوقات خداوند متعال بردارم.

روانشناسی سگ
سگ ها همواره به صفاتی از قبیل صداقت، مهربانی، وفاداری و انس به صاحبانشان مشهورند و حتی تا حد مرگ نیز برای صاحبان خویش همت می گمارند، رشد مناسب مغز متناسب با جثه اش او را بسیار باهوش نموده است و دقیقاً به این خاطر است که اگر یک سگ مورد تربیت اصولی قرار بگیرد به راحتی منظور صاحبش را در هر موقعیت زمانی و مکانی فهمیده و فوراً پاسخ مناسب را خواهد داد این موضوع در تربیت سگ های پلیس و جنگ آن اندازه مهم است که با جان مربی و سگ به طور توأمان سرو کار دارد و این مطلب اهمیت آموزش اشاره ای در سگ های پلیس را بیشتر نمایان می کند که باید مورد توجه دقیق و کارشناسانه قرار بگیرد بنابراین یک مربی صرفاً در پی آموزش حرکات فیزیکی به سگ نمی باشد و در حقیقت روان سگ را مورد مطالعه عملی قرار داده و آن را در راستای اهداف خویش باز تعریف می نماید و چنانچه بتواند روان و مغز سگ را با تکنیک هایی از قبیل شرطی کردن، ایجاد اطمینان و اعتماد به نفس و اطاعت محض سازگار نماید در این صورت او توانسته است سگش را روانکاوانه مورد تربیت قرار دهد.

رفتار شناسی سگ
مربی توانمند کسی است که بتواند عکس العمل سگش را در مقابل رخدادها پیش بینی نموده و به خوبی آن را تجزیه و تحلیل نماید (اصل عمل و عکس العمل)، مثلاً او باید بداند که وقتی سگ در میان جمعی از سایر حیوانات و یا انسان ها به طور متمادی خمیازه می کشد این حرکت به چه معناست و یا قادر به تحلیل حرکات دم سگ در حالات مختلف باشد و همین طور توانایی بررسی نوع پارس های سگ در شرایط متفاوت زمانی و مکانی را دارا باشد، البته در این میان توجه به خود رفتارهای مربی نیز حایز اهمیت ویژه ای است، اینکه آیا رفتار مربی در رفتار سگش همراه با صلابت و مشی ثابت و عادلانه است و یا در تعارض با یکدیگر بوده و برای سگ گیج کننده می باشد و چنانچه حرکات مربی توام با اعتماد به نفس و تابعی از اصول برخورد با سگ به طور عملی و روانکاوانه باشد در عرصه عمل برخی رفتارهای نامناسب سگ نظیر پارس های نابجا، نافرمانی های ناخواسته و پریدن سگ به روی مربی و… خود به خود رفع خواهد گردید.

اصل رفتار گله ای
همانگونه که در یک گله از سگ ها قویترین و باهوش ترین آنها رئیس گله است و سایر سگ ها از او اطاعت محض می نمایند و در صورت عدم اطاعت مورد بی مهری و یا حتی تنبیه او قرار می گیرند یک مربی نیز در همه حال باید نقش همان رئیس گله را برای سگش ایفا نماید و با رفتار های عادلانه و متعادل و نه گیج کننده و متضاد، حیوان را تحت امر خویش نگه دارد که این همان اصل رفتار گله ای است البته از این اصل به نام اصل غالب و مغلوبی نیز یاد می شود که این نیز همان مفهوم را دارا می باشد که صاحب سگ نقش غالب را ایفا نموده و سگ مغلوب او می باشد، نکته اساسی در این اصل پرهیز از بکارگیری خشونت و تنبیه فیزیکی علیه سگ می باشد چرا که این دو فاکتور نقش بسیار مخرب و ویرانگری بر روی شخصیت و روان حیوان دارد و اساساً نشان از ضعف اساسی خود مربی است، نمود عینی غلبه سگ بر مربی چرخیدن سگ به دور مربی بدون تبعیت از او می باشد که در امر رفتارشناسی سگ حتماً باید مورد توجه قرار بگیرد به طور مثال رئیس گله اعضا را به خاطر یک حرکت اشتباه طرد نمی نماید ولی در عین حال از آن چشم پوشی هم نمی کند، بلکه با برخی حرکات و رفتارها نظیر بی مهری اعضا را وادار به ترک اشتباه خویش می نماید که اجرای این نقش در عمل به عهده مربی یا صاحب سگ می باشد.

اصل رفتارهای غریزی
هرگز و تحت هیچ شرایطی در قبال رفتارهای غریزی و ذاتی سگتان جبهه گیری نکنید، لیکن سعی نمایید به برخی رفتارهای غریزی نامطلوب سگ جهت دهی نموده و با مهار نمودن آنها در راستای اهداف خویش، آنها را کنترل نمایید توجه به این موضوع همراه با برخورد صحیح با حیوان، او را به تدریج مقید می نماید و در غیر این صورت مربی عصبانی شده و سگ نیز سر ناسازگاری و لجاجت را با صاحب خویش خواهد گرفت، در واقع این اصل رفتارهای ذاتی سگ را در راستای اهداف مربی همسان نموده و باز تعریف می نماید و نگاه عمیق به این موضوع پیشبرد اهداف تربیتی مربی را در پی خواهد داشت.

اصل تشویق و تنبیه
به جرأت می توان گفت که این اصل نقشی ویژه و اساسی هم در مرحله آموزش و هم پس از آن تا پایان عمر سگ ایفا می نماید، به گونه ایکه یک مربی توانمند بر اهمیت تکه ای از گوشت یا بیسکویت به عنوان جایزه ای تشویقی در فرآیند آموزشی سگ واقف است و به خوبی می داند که در قبال کارهای مورد انتظار از حیوان باید در همان زمان و مکان او را مورد تشویق قرار دهد و یا بر اهمیت پرهیز از عصبانیت و خشونت و تنبیهات فیزیکی، احاطه لازم را دارد، نکته کلیدی در این میان تشخیص زمان صحیح تشویق و تنبیه از طریق صدا می باشد که نباید آن را از نظر دور دانست.

ژنتیک سگ
انتخاب نوع نژاد سگ از همان آغاز پایه گذار تربیت اصولی و منطقی سگ بوده و در مراحل تربیت تخصصی او نیز نقش به سزایی ایفا می نماید، انتخاب توله ای با ژنوتیپ (ژنی- خونی) و فونوتیپ (ظاهر سگ) خالص تر مثل این خواهد بود که شما فردی با بهره هوشی بالا را برای همراهی و دوستی خود برگزیده اید و در نتیجه مراحل تربیتی سگ به طور روان تری طی خواهد گردید، بنابراین همسو نمودن اهداف تربیتی و انتخاب نژادی اصیل با خلوص ژنتیکی بالا بازده کار را بالا خواهد برد اما بایستی این نکته را به خاطر سپرد که ژنتیک سگ قابل تغییر نبوده و این موضوع مربوط به ساختار ژنی- خونی حیوان می باشد.