تيز كردن هوش كودكان!؟ آیا هوش تنها بوسیله ژنتیك تعیین می‌شود؟ با مطالعه این مقاله ضمن آشنایی با عوامل مؤثر بر هوش می‌آموزید که چگونه هوش فرزندتان را تیز کتید! مسوولیت‌های مادری یا پدری تمامی ندارند. وقتی بچه‌دار شوید، ناخودآگاه وظایف زیادی پیدا خواهید كرد. شما باید علاوه بر غذا دادن، شستن لباس‌ها، رسیدگی مرتب، تحمل گریه و بی‌قراری‌های كودك در 24 ساعت و خواندن هزار باره داستان‌هایی كه فرزندتان دوست دارد، به‌فكر درآوردن پول و درآمد كافی برای زندگی، تهیه غذا، لباس‌های قشنگ و سایر هزینه‌های لازم و غیرلازم كه كودكتان را خوشحال می‌كند، باشید. هدف شما از انجام تمام این سرمایه‌گذاری‌ها امید رسیدن به یك سود بزرگ است و آن چیزی نیست جز یك بچه دوست داشتنی، صالح و سالم كه شما را دوست داشته و قدردان محبت‌هایتان باشد. البته بهتر می‌شود اگر فرزند دوست داشتنی، پرمحبت و سالم شما، یك فرد باهوش و یا حتی نابغه نیز باشد. هر چند در گذشته تصور می‌شد هوش عاملی است كه تنها به‌وسیله ژنتیك تعیین می‌شود، ولی امروزه دانشمندان عقیده دارند محیطی كه فرزند شما در آن رشد می‌كند و نیز فردی كه كودك را بزرگ می‌كند نقش بسیار مهمی در تعیین میزان هوش كودك دارند. در واقع والدین می‌توانند كمك بسیار زیادی به باهوش‌تر شدن فرزندشان كنند. 30 امتیاز IQ تا 3 سالگی دكتر دیوید پرلماتر، یكی از متخصصان برجسته اعصاب كه كتاب‌های زیادی در زمینه افزایش هوش كودكان نوشته، عقیده دارد كودك از تولد تا 3 سالگی شانس به‌‌دست آوردن 30 امتیاز IQ را دارد. وظیفه شما به‌عنوان یك والد این است كه مطمئن شوید فرزندتان آن امتیازها را كاملا به‌دست آورده است. برای گرفتن كامل این امتیازها، باید تنها چند توصیه ساده را انجام دهید مانند تغذیه با شیر مادر به مدت حداقل یك سال، جلوگیری از مواجهه زودرس شیرخوار با تلویزیون و سعی در آموزش استفاده از ابزارآلات ساده موسیقی به بچه‌ها. البته با وجود آنكه موارد فوق همگی منطقی و ثابت شده هستند، ولی برخی از پزشكان آنها را توصیه نمی‌كنند. چراكه معتقدند وظایف والدین به‌اندازه كافی سخت و پیچیده است و نباید بار اضافی دیگری بردوش پدر و مادر قرار داد. به‌عقیده دكتر كیتلین استاد اطفال و ژنتیك دانشگاه پزشكی واشنگتن بهتر است والدین ذهنیت خود را تنها به پرورش یك سری خصوصیات خاص در فرزندانشان متمركز نكنند. توجه بیش از اندازه به پرورش یك سری خصوصیات خاص ممكن است موجب دست كم گرفته شدن دو مسأله اصلی یعنی تغذیه مناسب و عشق و محبت شود. یك خبر خوب اگر شما جزو والدین رقابت‌جو هستید و دوست دارید همیشه از بقیه جلوتر باشید، لابد خوشحال خواهید شد اگر بدانید تغذیه مناسب نه تنها به سالم‌تر بودن فرزند شما كمك می‌كند، بلكه مغز وی را نیز قوی می‌كند. نكته‌ای كه هرگز نباید فراموش كنید آن است كه تغذیه فرزند شما از دوران بارداری و از داخل رحم مادر شروع می‌شود. پس از به دنیا آمدن، نوبت دوران شیرخوارگی و تغذیه با شیر مادر می‌رسد. به باور بسیاری از محققان شیرمادر یك غذا و وسیله بسیار مهم برای رساندن مواد مغذی و ضروری به نوزاد است. اگر چه نوزاد می‌تواند همین مواد را با استفاده از شیر خشك‌های كامل نیز دریافت كند، نباید فراموش كرد تغذیه با شیر مادر یك ارتباط عاطفی‌ قوی میان مادر و فرزندش ایجاد می‌كند. آن روی سكه به عقیده بسیاری از دانشمندان، والدین باید در نظر داشته باشند هوش اجتماعی یعنی واكنش‌هایی كه شخص در وضعیت‌ها و موقعیت‌های اجتماعی مختلف نشان می‌دهد به همان اندازه IQ مهم است. حتما تاكنون اشخاص زیادی را دیده‌اید كه علی‌رغم داشتن سطح IQ بالا، در پست‌های پایین مشغول به كار هستند و به حق خود نمی‌رسند. آنها مهارت‌های اجتماعی لازم برای آنكه خودشان را نشان داده و بر مشكلات موجود غلبه كنند، ندارند. شما نمی‌توانید بچه‌هایتان را فقط مجبور به درس خواندن و شاگرد اول شدن كنید و انتظار داشته باشید كه هوش و مهارت‌های اجتماعی خودبه‌خود در آنها ایجاد شوند. در این مورد، دكتر كتی پازك خاطر نشان می‌كند كه بازی كردن و انجام فعالیت‌های معمول روزانه نظیر ساختن یك خانه با استفاده از اسباب‌بازی‌ها و یا رفتن به سوپرماركت به یادگیری و افزایش هوش اجتماعی كمك می‌كند. زیرا فعالیت‌هایی سازنده، اجتماعی و معنی‌دار هستند. دكتر پازك استاد روان‌شناسی دانشگاه تمپل در پنسیلوانیا كتاب‌های زیادی در زمینه یادگیری كودكان نوشته است. به باور دكتر پازك، هر اندازه بچه‌ها نیاز به مداخله والدین در كارهایشان دارند، به‌همان اندازه نیز لازم است زمانی را برای خودشان داشته باشند. بچه‌ها در لحظات سكوت و آرامش می‌آموزند فضاهای درون خودشان را پر كنند و متوجه موارد جالب و غیرعادی شوند. اگر شما بخواهید تمامی فعالیت‌های فرزندتان را در تمام اوقات كنترل و در آنها مداخله كنید، خطرش این است كه به فرزندتان اجازه نخواهید داد تا بتواند خودش خلا‌های درونش را پر كند. 7 نكته برای تقویت هوش بچه 1) تغذیه مناسب را از دوران بارداری شروع كنید: برای بچه‌ها‌، داشتن تغذیه مناسب كاملا ضروری است. مادرها باید رساندن ویتامین‌ها و مواد مغذی لازم به فرزندانشان را حتی پیش از به‌دنیا آمدن آنها شروع كنند. برای اطمینان از اینكه در آینده فرزند باهوش و سالمی خواهید داشت، قبل از هر چیز باید برای فرزندتان یك رژیم غذایی مناسب و كامل در نظر بگیرید. به‌عقیده دكتر كیتلین، اگر چه تكامل مغزی پس از تولد روی می‌دهد و مغز قادر است خود را با تغییرات محیطی سازگار كند، اما تغذیه بد دوران بارداری دارای آثار منفی مشخص و برجسته‌ای است كه می‌تواند در تمام طول زندگی فرزند شما ادامه داشته باشد. 2) شیر مادر، 8 امتیاز: بسیاری از دانشمندان بر این باورند كه تغذیه شیر مادر در طی سال اول 8 امتیاز IQ برای فرزند شما به‌همراه خواهد داشت. شیرمادر یك نوع چربی بسیار مهم برای عملكرد مغزی دارد. یك خبر خوب برای مادرانی كه قادر نیستند به بچه‌هایشان شیر بدهند آن است كه امروزه سازندگان شیرخشك‌های جدید این نوع چربی را به ساختمان‌ شیر خشك اضافه كرده‌اند. 3) تماس با تلویزیون را محدود كنید: برخی از مردم فكر می‌كنند كه تلویزیون در طول سال‌های رشد و تكامل برای بچه‌های آنها مضر است. ولی به گفته دكتر پرلماتر، تلویزیون فقط تا 2 سالگی مشكل‌زاست. طبیعت یك سویه و یك طرفه تلویزیون موجب جلوگیری از تشویق كودك به یادگیری و استفاده از مهارت‌های كلامی می‌شود. برای یادگرفتن استفاده مناسب از زبان، كودك باید بتواند پاسخ‌های صحیح و مناسب را از كسانی كه اطرافش هستند، بگیرد. 4) بازی كردن: دكتر پازك معتقد است، به همان اندازه كه مهم است یك كودك چه چیزی را یاد بگیرد، چگونگی یاد گرفتن آن مطلب نیز اهمیت دارد. به‌همین دلیل است كه وی والدین را تشویق می‌كند كه وقت بازی‌ كافی به بچه‌هایشان بدهند. این موضوع به افزایش قدرت یادگیری طبیعی بچه‌ها در محیط‌های معمولی روزانه كمك می‌كند. 5) نواختن موسیقی، 6 امتیاز: مواجهه زودرس با آموزش‌های موسیقی اثر بسیار خوبی روی فرزند شما دارد. به گفته پرلماتر، مهارت بازی با یك ابزار موسیقی در 4 سالگی می‌تواند IQ بچه‌ها را تا 6 امتیاز بالا ببرد. ممكن است فكركنید فرزندتان در آن سن برای انجام این كار آماده نیست ولی واقعیت این است كه آنها در 4 سالگی می‌توانند به‌راحتی طرز استفاده از ابزار موسیقی را یاد بگیرند. 6) آرام و طبیعی باشید: اگر چه روش‌ها و دستورالعمل‌های متعددی برای بزرگ كردن بچه‌ها وجود دارند، ولی مهم‌ترین توصیه‌ای كه دانشمندان به والدین می‌كنند، حفظ آرامش، خونسردی و رفتار طبیعی است. دكتر گیتلین معتقد است باید والدین را تشویق كرد تا به استعدادها و غرایزشان اعتماد داشته باشند. روش‌های بسیار زیادی برای تربیت صحیح یك كودك وجود دارد كه اغلب آنها درست است و نباید در استفاده از آنها دچار آشفتگی شد. 7) مداخلات اجتماعی را تقویت كنید: تعیین اینكه یك كودك به چه مقدار مداخله اجتماعی نیاز دارد آسان نیست. ولی یك چیز مسلم است و آن اینكه این موضوع به فرزند شما كمك می‌كند مهارت‌های اجتماعی‌اش را (كه برای زندگی آینده بسیار ضروری هستند) توسعه دهد.