به نظر می رسد تعیین جنسیت ماهی یکی از معروف ترین سوال ها در زمینه ی آکواریوم باشد. اما همیشه به همان آسانی ای که ممکن است کسی انتظار داشته باشد نیست. با این وجود، چند شیوه برای تعیین جنسیت ماهی وجود دارد.

اگر ماهی های شما دو ریختی اند (به عنوان مثال نر و ماده رنگ آمیزی متمایزی دارند)، این کار آسان تر می شود. تنها کاری که باید بکنید این است که عکس هایی از هر دو جنس نر و ماده ی ماهی های هم گونه ی ماهی خود تهیه کنید و آنها را به سادگی مقایسه کنید. در برخی از مواقع، ماهی های دو ریختی ممکن است تفاوت های ظریفی داشته باشند و تشخیص آنها مشکل باشد و یا ممکن است تفاوت آنها همواره مشهود نباشد. در این موارد، حل معمای تعیین جنسیت ماهی باید به شیوه ی ماهیان تک ریختی (برای مثال نر و ماده شبیه یکدیگرند) صورت بگیرد.

تعیین جنسیت گونه های تک ریختی به طی شدن پروسه ای با نام منفذ بینی است. این کار شامل خارج کردن ماهی از آب (با دست خیس) و بررسی زیر شکم ماهی، برای دیدن لوله ی جنسی بین مقعد و باله ی مقعدی اوست. همان گونه که تصاویر نشان می دهند، اولین منفذ، مقعد ماهی است، در حالی که منفذ دوم زائده ی جنسی یا لوله ی جنسی اوست. لوله ی جنسی (که در ماده ها تخم ریز هم نامیده می شود)، منفذی است که از طریق آن تخم ها یا اسپرم ماهی خارج می شود.

به طور کلی، ماده ها لوله ی جنسی بزرگتری از همتایان نر خود دارند. این اندازه ی بزرگ، به منظور سهولت عبور تخم ها از بدن ماهی ماده است. تشخیص این تفاوت، در ماهی هایی که تخم خود را بر روی بستر می ریزند، نسبت به ماهی های دهان پرور مشکل تر است؛ زیرا تخم های کوچک تری می گذارند.

در برخی از موارد، رنگ لوله ی جنسی نر و ماده ه ی بعضی گونه ها، با هم تفاوت دارد؛ در برخی دیگر از گونه ها، نر لوله ی جنسی دراز و مخروطی شکلی دارد. به طوری که شما می توانید آن را کاملا لمس کنید و حتی حرکت انگشت شما در ناحیه ی زیر شکم ماهی، موجب تکان خوردن لوله ی جنسی او می شود.

هنگامی که می خواهید جنسیت ماهی خود را تعیین کنید، حتما او را با دست خیس بگیرید. گرفتن ماهی با تور از لیز خوردن او از دست شما جلوگیری می کند. همچنین اطمینان حاصل کنید که ماهی را بیشتر از 30 ثانیه خارج از آب نگه نمی دارید. باید تا جایی که می توانید استرس کمتری به ماهی وارد کنید و هرگز این کار را بیش از سه بار انجام ندهید. هنگامی که سیکلیده ی خود را تعیین جنسیت کردید، او را به نحوی از سیکلیده های تعیین جنسیت نشده متمایز کنید. قبل از اینکه دست به کار شوید، به این فکر کنید که چگونه می توانید این ماهی را از دیگر ماهی ها تشخیص دهید.

راه های دیگری نیز برای تعیین جنسیت سیکلیده ها وجود دارد که البته چندان قابل اتکا نیست. برخی از این روش ها شامل توجه به تفاوت های رفتاری، تفاوت سایز، تفاوت در شکل بدن و باله ها و وجود خال های تخم می شود. اغلب دهان پرور های نر یک یا چند خال شبیه تخم بر روی باله ی مقعدی خود دارند. متاسفانه در تعداد انگشت شماری از گونه ها فقط نر خال های شبیه تخم دارد. در این گونه ها ماده ها نیز حداقل یکی از این خال ها را دارند. این حقیقت، وجود یا عدم وجود خال ها را برای تعیین جنسیت غیر قابل اتکا می کند، اگر چه همچنان روش مفیدی است و در همان گونه ها نیز نر ها خال های بیشتری نسبت به ماده ها دارند. توجه داشته باشید این است که یک تعمیم گسترده است.


یک راه نسبی دیگر، اتکا به اندازه ی ماهی است، زیرا نر ها عموما از ماده ها بزرگترند. در برخی گونه ها و مشخصا گونه های دریاچه ی مالاوی، شکل باله ها تا حدودی برای تعیین جنسیت قابل اتکا است. در زیر تصویر یک جفت آلوناکارای آبی وحشی را می بینید؛ در آخرین نقطه ی باله ی پشتی آنها تفاوت هایی دیده می شود. انتهای باله ی پشتی در نر ها نوک تیز است؛ در حالی که انتهای این باله در ماهی های ماده شکل منحنی دارد.

 

تنها راه قطعی برای تعیین جنسیت سکلیده های آفریقایی، دیدن لوله ی جنسی آنهاست. البته تعیین جنسیت ماهی هایی که از نظر جنسی بالغ شده اند ساده تر است؛ اما با کمی تجربه به زودی خواهید توانست جنسیت اغلب گونه ها را در سن 4 ماهگی با درصد اطمینان بالایی تعیین کنید. علاقمندان به آکواریوم برای تعیین جنسیت ماهی ها از شیوه هایی استفاده می کنند که درباره ی آنها بحث شد. اما؛ بار دیگر ذکر می کنم که تنها راه قطعی، لوله ی جنسی ماهی است.

منبع: www.cichlid-forum.com
ترجمه: میلاد