مراقبت کامل از آکواریوم، برای حفظ سلامت ماهی ها ضروری است. اگرچه مراقبت از آکواریوم به زمان بندی خیلی دقیقی نیاز ندارد، اما برای نگه داری از هر نوع حیوان خانگی شرایط خاصی وجود دارد که ماهی ها از این قاعده مستثنی نیستند.

اینکه آکواریوم باید هر چند وقت یک بار به طور کامل پیاده و شست و شو شود افسانه ایست که همچنان ادامه دارد. اما با کشف تصفیه بیولوژیکی طبیعی در سال 1970، مراقبت از آکواریوم بسیار ساده تر شده است. امروزه میدانیم که تعویض قسمتی از آب، دوبار در ماه، یا حتی یک بار در ماه، برای داشتن یک آکواریوم سالم کافی است. 

قطعا شست و شوی کامل آکواریوم برای ماهی های شما مضر است، زیرا فیلتر بیولوژیکی ای که برای از بین بردن نیتریت و آکواریوم ضروری است با این کار مختل یا به طور کلی نابود می شود.

مراقبت های روزانه

* هر روز به ماهی خود غذا دهید. به این صورت که غذای ریخته شده در 5 دقیقه مصرف شود.

* به تماشای آکواریوم نشستن، شیوه ی لذت بردن از آن است؛ پس زمانی را به تماشای آکواریوم بگذرانید و در این مدت مراقب علائم بیماری و یا بی حالی ماهی و رفتارهای غیر عادی باشید. علائمی مانند نقطه های سفید، باله های پاره شده، خطوط یا نقطه های قرمز، شکم متورم و یا مدفوع آویزان را بررسی کنید. رفتار ماهی ها با یکدیگر را زیر نظر بگیرید تا از مواردی همچون قلدری، خوردن باله های یکدیگر و یا پنهان شدن بیش از حد آگاه شوید. مراقب تنفس از سطح آب و شنای نامنظم و عجیب و غریب و متفاوت از شیوه ی همیشگی باشید. چنانچه هر کدام از علائم فوق را مشاهده کردید، ممکن است مجبور شوید تعدادی از ماهی ها را قرنطینه و یا خارج کنید و یا با استفاده از دارو کل آکواریوم را درمان کنید.

* ماهی های مرده یا در حال مرگ را فورا خارج کنید.

* دمای آکواریومتان را چک کنید. در صورت لزوم دما را تنظیم کنید. بخاری خراب یا گیر کرده باید تعویض گردد.

هر دو هفته

سیستم آکواریوم های شیرین یا شور، به دلایل متعددی نیازمند تعویض منظم قسمتی از آب هستند. دلیل اصلی، خارج کردن ترکیباتی مانند نیترات و فسفات است که با هیچ یک از روش های فیلتراسیون از بین نمی روند. تعویض آب، همچنین به جایگزینی عناصر کمیاب و پاکسازی بستر از فضولات و پسماندهای انباشته شده کمک میکند. بهتر است که از وسایل سیفون بستر که مخصوص تعویض آب آکواریوم ساخته شده اند استفاد کنید، زیرا این وسایل به گونه ای ساخته شده اند که فقط آب را سیفون می کنند و شن بستر را خارج نمی کنند.

آب شیرین: میزان آبی که باید در هر ماه تعویض گردد 15 تا 20 درصد توصیه شده است. دلیل اینکه این کار باید هر 2 هفته یک بار، و در واقع دو بار در ماه انجام شود، این است که برای حفظ ثبات آکواریم و جلو گیری از تغییرات ناگهانی در محیط، تعویض میزان کمتری از آب با دفعات بیشتر، بهتر است. اگر از آب شیر استفاده می کنید، حتما قبل از اینکه آب را به تانک اضافه کنید، از داروهای از بین برنده ی کلر با دز مناسب استفاده کنید.

آب شور: میزان آبی که باید در هر ماه تعویض گردد 20 تا 25 درصد توصیه شده است. اگر در آکواریوم خود شن ندارید، می توانید از این شانس برای خارج کردن فضولات، جلبک ها و دیگر پسماند های آب استفاده کنید. برای اضافه کردن آب پس از سیفون، از آبی استفاده کنید که پارامترهای آن با آب آکواریوم یکی باشد.

مراقبت های ماهانه

* اگر در فیلتر خود از ذغال اکتیو استفاده می کنید، آن را عوض کنید. فیلتر ها را تمیز کنید و در صورت لزوم، رزین را جایگزین کنید.

* لامپ ها را بررسی و در صورت لزوم جایگزین کنید. لامپ ها معمولا بین شش ماه تا یک سال عمر میکنند، اما دقت کنید و همواره آنها را به موقع تعویض کنید.

هر شش ماه یک بار

* مطمئن شوید که اندازه ی ماهی تان نسبت به تانکی که در آن است بزرگ نشده است. ممکن است مجبور شوبد که تانک بزرگتری را برای آنها فراهم آورید.
* لامپ ها را تعویض کنید.
* هر پنج ماه یک بار زمان مناسبی است که تمام لوازم ضروری فیلتراسیون مانند کربن، از بین برنده ی کلر و ... را کامل کنید.

اقداماتی که باید قبل از رفتن به مسافرت انجام دهید

* تانک را تمیز کنید. آب را سیفون کنید و قبل از اینکه از خانه خارج شوید، اطمینان حاصل کنید که تانک پر است.

* فیلتر را چک کنید و در صورت لزوم مدیای آن را تعویض کنید.

* به ماهی ها غذا دهید، اما از دادن غذای اضافی خودداری کنید. این کار شما تنها باعث متورم شدن بدن ماهی و بیمار شدن او می شود. اگر غیبت شما یک هفته یا کمتر طول می کشد، نیازی نیست که از کسی بخواهید تا به ماهی شما غذا دهد. اگر بیش از یک هفته در سفر هستید، برای تغذیه ی ماهی های خود از غذا ریز های اتوماتیک استفاده کنید و یا از دوستی که با آکواریوم داری آشناست بخواهید که به ماهی های شما غذا دهد.

منبع: animal-world.com
ترجمه: میلاد