معمولا کسانی که خواستار نگهداری از بچه قورباغه ها و تجربه کردن معجزه دگردیسی آنها هستند با ARC تماس میگیرند. عمومی کردن و نگهداری از یک تانک از این بچه قورباغه ها در مدارس میتواند کیفیت خوبی برای مشاهده ی این پدیده برای دانش آموزان فراهم کند و آنها این حسرت را همیشه همراه خود نداشته باشند. شاید این که در چنین تجربه ی بالقوه مثبتی، به عنوان دستیار معلم خود باشیم به اندازه ی کافی ما را اغنا نکند. درهمین راستا این متن نسبتا مختصر (ولی تقریبا جامع) توسط محمد مسعود کشوری برای شما دوستداران نوشته شده است تا بتوانید به خوبی با بچه قورباغه ها رفتار کرده و اطلاعات صحیح را بدست آورید. در این متن سعی شده یک ایده کلی از روند رشد و تکامل این حیوانات به خواننده داده شود و توضیحاتی در خصوص تکنیک های نگهداری از این حیوان به ترتیب ذکر شده تا پیش زمینه روشنی در برابر خواننده تصویر شود. امید است که این اطلاعات به شما کمک کند تا بتوانید تجربه ی خوبی برای خودتان و بچه قورباغه تان داشته باشید.
تخم های قورباغه
عمل بارور شدن تخم های قورباغه در خارج از بدن حیوان انجام میگیرد بدین صورت که قورباغه ماده تخم ها را در آب رها میکند و سپس قورباغه نر با بدن خود آنها را احاطه کرده و نگه میدارد و تخم ها را بارور میکند، که این عمل را «امپلکساس» (Amplexus)مینامند. در یک لحظه حیوان ماده تمام تخم ها را آزاد کرده و حیوان نر نیز اسپرم خود را در آب رها میکند و تخم ها بارور میشوند. زمانی که تخم ها بارور شدند و اطراف آنها را ماده ای شبیه ژله دربرگرفت آنها را تخم قورباغه یا «اسپاون» (Spawn) مینامند. تخم قورباغه های مختلف بسته به نوع قورباغه میتواند به صورت «اسپاون» یا به صورت یک حجم بزرگ باشد. بعضی از تخم ها در سطح آب شناور میمانند و بعضی دیگر به عمق آب و کف آبگیر میروند. گونه های سودوفرین (Pseudophryne) نظیر قورباغه های «کوروبوری» (Corroboree) تخم خود را در خشکی میگذارند، یعنی محلی که برای ماه ها بی تحرک و ساکن خواهند ماند و در معرض باران قرار نخواهد داشت. بعضی گونه ها تخم های خود را به صورت یک حجم کف آلود و گونه هایی دیگر به صورت حجمی ژله ای شکل تولید میکنند. همچنین بعضی از قورباغه ها تعداد کمی تخم، به عنوان مثال دو تخم و برخی دیگر تا ده هزار تخم میگذارند. تخم ها در داخل کپسول ژله ای شکل رشد میکنند. تعدادی از بچه قورباغه های آبزی (Tadpole) تمام مدت رشد خود را در داخل کپسول سپری میکنند و تعدادی دیگر پس از خروج از تخم، در آب رها میشوند و در همان محیط رشد میکنند.
عوامل زیادی وجود دارند که در تعیین سرعت رشد بچه قورباغه ها و تبدیل آنها به قورباغه ی کامل و ایجاد دست و پا موثر هستند. بعضی گونه ها نظیر «قورباغه های درختی قهوه ای جنوب» (Litoria Ewingi) میتوانند در مدت کوتاهی حدود ۸ هفته تبدیل به قورباغه شوند درحال که «قورباغه های بانجو» (Limnodynastes Dumerilii) پدیده ی دگردیسی را در مدت پانزده ماه طی میکنند. عوامل محیطی از جمله دمای آب، کیفیت غذایی که در دسترس بچه قورباغه ها قرار میگیرد، میزان تمیز بودن آب و تعداد بچه قورباغه های دیگری که در همان محیط زندگی میکنند همگی در میزان و سرعت رشد یک بچه قورباغه تعیین کننده هستند. آنها اکسیژن را از طریق آبشش هایشان جذب میکنند. دربیشتر گونه ها، از گیاهان پوسیده به عنوان غذا استفاده شده و بچه قورباغه ها با صدها دندان خود آن را میخورند. بیشتر موادی که آنها هضم میکنند شامل قسمت های متلاشی شده از برگ گیاهان است که در آب ته نشین شده است. مقدار کمی از رژیم غذایی آنها هم شامل اندام های مرده گیاهان است. این ارگان های مرده را «دتریتیوور» (Detritivores) مینامند. درسوی دیگر، قورباغه ها (برخلاف بچه قورباغه های آبزی) با شش های خود نفس میکشند و فقط از ارگان ها و موجودات زنده تغذیه میکنند. (عموما از حشرات تغذیه میکنند) قورباغه های بزرگ تر میتوانند از قورباغه های دیگر، موش ها، سوسمارهاو موجودات دیگری که با آنها رو به رو میشوند تغذیه کنند.
قورباغه ها برخلاف بچه قورباغه های آبزی، دارای دندان نیستند و آن را در طول فرایند رشد از دست میدهند. قورباغه های بالغ به جای جویدن، طعمه را یکباره قورت میدهند و گاهی از دستهای خود برای هل دادن غذا به داخل دهانشان استفاده میکنند. دگردیسی در واقع پدیده ای مرحله به مرحله است که در طی آن یک بچه قورباغه آبزی تبدیل به یک قورباغه میشود. یکی از نخستین علائم رشد در بچه قورباغه های آبزی، رشد و نمایان شدن پاهای عقبی است. درتمام گونه های قورباغه ها و وزغ ها، پاهای عقبی پیش از پاهای جلو رشد میکنند و این رشد از سطح پوست آغاز میشود، درحالی که رشد پاهای جلویی (دست ها) از زیر پوست شروع میشود. زمانی که رشد قورباغه کامل میشود یکی از جفت پاهای قورباغه در مرحله اسپیراکل (Spiracle) درحال رشد است و جفت پای دیگر پس از تضعیف کامل بخش هایی از بدنشروع به خروج میکند. «اسپیراکل» به مرحله ای از رشد بچه قورباغه میگویند که در آن آبشش های بچه قورباغه جای خود را به شش میدهند. درزمانی که این اتفاق رخ میدهد در مدت زمان کوتاهی سر قورباغه به شکلی کاملا مجزا از بدن تشکیل میشود و مراحل تکامل قورباغه انجام میشود. در این مرحله دندان ها دچار ریزش میشوند و با رشد تدریجی پاها، به تدریج دم کوچک شده و به حالت انقباض و چروک در میاید. البته در صورتی که رژیم غذایی مناسبی در اختیار بچه قورباغه نباشد بدن آنها توانایی لازم برای از بین بردن دم را به طور نخواهد داشت. زمانی که انرژی لازم در بدن این حیوان ذخیره شود به تدریج دم شروع به انقباض و ناپدید شدن میکند اما تا زمان از بین رفتن کامل دم، حیوان دست از غذا خوردن میکشد. قورباغه هایی که تحت دگردیسی قرار دارند پیش از اینکه کاملا دم آنها محو شود محیط آب را ترک میکنند. پس از ترک آب، قورباغه ها به دنبال محیط های مرطوبی که دور از دسترس دشمنان طبیعی آنها باشد میگردند و احتمالا میتوانند در آن محیط مجددا به رشد خود ادامه دهند.
گشتن و پیدا کردن بچه قورباغه ی آبزی
یک محیط گرمتر میتواند باعث سرعت بخشیدن به رشد بچه قورباغه ها شود و دمای مناسب اتاق برای آنها الزامی است. آبهای گرمتر با سرعت بیشتری آلوده میشوند و سریعتر نیاز به تویض خواهند داشت. یکی از فاکتورهای مهم در جمعیت بچه قورباغه ها این است که چه تعداد ماهی در محیط زندگی آنها وجود دارند که از بچه قورباغه ها یا تخم قورباغه ها تغذیه میکنند. اصلا ایده خوبی نیست که از ماهی و بچه قورباغه در یک محیط نگهداری کنید و یا یک یا چند ماهی را در محلی که قورباغه ها برای زاد و ولد انتخاب میکنند قرار دهید. بچه قورباغه های آبزی عادت دارند که مدفوع خود را بخورند بنابراین بسیار مهم است که آب محیط زندگی آنها را خیلی تمیز نگه ندارید. آبی که در محل زندگی بچه قورباغه ها است میتواند به طور منظم تعویض شود اما باید مدفوع حیوان را به محل خود برگرداند تا بچه قورباغه ها بتوانند از آن به عنوان منبع غذایی استفاده کنند. درصورتی که تعداد قورباغه ها زیاد باشد یکی از گزینه هایی که در اختیار دارید این است که قورباغه هایی را که تقریبا مراحل دگردیسی خود را به پایان رسانده اند از آب خارج کنید تا تعداد بچه قورباغه های موجود در آب که بر سر منابع محدود غذایی رقابت میکنند کمتر شود. این کار میتواند شانس بچه قورباغه ها را برای زنده ماندن بیشتر کند.
با اینکه آب لوله کشی شهر ملبورن برای بچه قورباغه ها دارای ایمنی نسبتا خوبی است اما وجود کلر (Chlorine) و کلورامین (Chloramines) در این آب میتواند بچه قورباغه های آبزی را تحت تاثیر قرار دهد. آبی که از شیر آب منزل شما خارج میشود دارای فشار زیاد و مقدار قابل توجهی هوای متمرکز و فشرده است. اگر برای بچه قورباغه های آبزی از آبی که مستقیما از شیر خارج شده است استفاده کنید ممکن است منجر به جذب هوا از طریق این آب و در نتیجه، از دست دادن کنترل حرکات اندام بچه قورباغه ها شود. برای پیشگیری از وقوع این حالت باید آب شیر را به مدت ۲۴ ساعت در یک ظرف پلاستیکی به حالت ساکن قرار دهید. در این مدت مقدار زیادی از کلر آب تبخیر شده و میزان هوای موجود در آب تعدیل میشود. در هنگام غذا دادن میتوانید از سبزیجات خوراکی یخ زده نظیر کاهو استفاده کنید. پس از انجماد کامل، باید برگ ها را با دستتان قطعه قطعه کنید تا سطوح بیشتری برای استفاده ی بچه قورباغه های آبزی مهیا شود که بتوانند از آن تغذیه کنند. منجمد کردن روش بهتری از پختن و جوشاندن غذای بچه قورباغه های آبزی است زیرا در هنگام آب پز کردن، بسیاری از سلول ها و ترکیبات مفید و غیر مفید به طور همزمان نابود شده و در آب حل میشوند. انجماد سبزیجات خوراکی همچنین باعث جدایی سلول ها شده و به بچه قورباغه های آبزی اجازه میدهد که بهتر از حالتی که سبزیجات تازه باشند آنها را جذب کنند. مشکل دیگری که ممکن است ایجاد شود این است که وجود غذای زیاد در آب، باعث آلودگی سریعتر آب شود و اگر این مورد از سوی شما مورد توجه قرار نگیرد به سادگی به مرگ بچه قورباغه منجر میشود. درصورتی که در هر زمانی، آب را تیره یا لکه دار دیدید میباید حداقل نیمی از آب را فورا تعویض کنید. اما بهتر است پیش از آنکه چنین وضعی پیش بیاید همیشه به طور منظم آب را عوض کنید.
دگردیسی
زمانی که پاهای جلویی بچه قورباغه های شما رشد کرد آنها را از آب خارج کرده و در آبی کم عمق با خشکی هایی که برای قورباغه ها در دسترس باشد قرار دهید. با وجود اینکه قورباغه ها دوزیست هستند، اما قورباغه های جوان قادر نیستند که به مدت طولانی شنا کنند و درصورتی که در آب رها شوند بر اثر خستگی غرق خواهند شد. قورباغه هایی که هنوز دم آنها به طور کامل از بین نرفته است تا پایان دوره تکامل و محو شدن دم شان از رژیم غذایی سابق استفاده نخواهند کرد و باید با حشرات کوچک تغذیه شوند.
قورباغه ها و همچنین بچه قورباغه های آبزی به شدت به شرایط محیط زندگی شان حساس هستند. بسیار مهم است که از هیچگونه ماده شیمیایی نظیر خوشبو کننده ها، اسپری ها و محصولات پاک کننده ی شیمیایی در نزدیکی محل زندگی آنها استفاده نشود. برای بچه قورباغه های آبزی و قورباغه های جوان، قرار گرفتن در معرض چنین مواد شیمیایی میتواند به سرعت منجر به مرگ شود. با کمی توجه و دقت شما میتوانید تجربه ای لذت بخش، جذاب و پر از آموزش در نگهداری از بچه قورباغه های آبزی داشته باشید.
موارد قانونی و مدارک مورد نیاز
حتما باید به خاطر داشته باشید که تمام قورباغه ها و بچه قورباغه های آبزی در ویکتوریا و سایر نقاط کشور استرالیا تحت حمایت کامل قانون قرار دارند. درصورت تمایل به نگهداری از بچه قورباغه های آبزی باید با دپارتمان نظارت بر بقای مربوط به منطقه ی محل زندگی خود مشورت کنید. در ایالت ویکتوریا قورباغه ها را فقط از مراکز مجاز پرورش قورباغه میتوانید تهیه کنید. این کار باعث میشود که شما از نوع و نژاد بچه قورباغه ی خود مطلع باشید که این یک مزیت محسوب میشود، زیرا به این وسیله میتوانید از احتیاجات بچه قورباغه تان و همینطور مدت زمانی که طول میکشد تا به قورباغه تبدیل شود آگاه باشید. تمامی امکانات مورد نیاز بچه قورباغه های آبزی و نیازهای ضروری آنها در تمام طول سال در مرکز تحقیقات دوزیستان قابل دسترسی است.
موفق باشید
ما ایمان داریم که روند رشد بچه قورباغه های آبزی، هم برای شما و هم برای قورباغه هایتان تجربه ای مفرح و پر از آموزش خواهد بود. امیدواریم شرایط و زندگی مفرح و با نشاطی برای بچه قورباغه هایتان فراهم کنید.
مترجم : محمد مسعود کشوری
منبع : Amphibian Research Center
