پشت ديوارهاي بلند شهر و دور از همهمه صنعت و ماشين، در آن روستاهاي دورافتاده شور و حال عجيبي است. گروه هايي از دانشجويان و دانش آموزان فارغ آمده اند تا درسشان را پس بدهند و با پايان تعطيلات راهي شهر و ديارشان شوند. فرقي نمي كند نوروز باشد يا تابستان.

نوروز كه مي شود سفره عيدشان را با صفا و صميميت در ميان روستائيان محروم از امكانات مي چينند و تابستان شان را زير آفتاب داغ تابستان در درختان سربه فلك كشيده با احداث مدارس خنك مي كنند و مراكز بهداشت و مسجد راه اندازي مي كنند و هر كاري انجام مي دهند تا امكانات شهر را به روستاها بياورند و محروميت را از چهره مظلوم روستاها دور كنند.

منشأ حركت هاي جهادي به تابستان سال 58 باز مي گردد. آن سال ها و پس از پيروزي انقلاب نشاطي در جوانان كشور ايجاد شد و آنها را براي خدمت رساني به مناطق محروم، رهسپار روستاها كرد.
حركت هاي جهادي علاوه بر اينكه در سال هاي اوليه انقلاب روستاها را آباد و دانش آموزان را برخوردار از مدرسه، بيماران را بهره مند از مراكز بهداشت و بيمارستان كرد، جاده ها را آسفالت، پل ها را احداث و زمين هاي كشاورزي را سيراب و مسيرهاي كور روستايي را صاحب جاده هاي اصلي و فرعي كرد، در اقدامات بعدي به فعاليت هاي اجتماعي و فرهنگي منجر شد و ثمرات آنها به همين جا ختم نشد.

مدارسي كه احداث شدند با كلاس هاي چند نفره از دانش آموزان روستايي با گذشت ايام وارد فاز بعدي يعني مقاطع تحصيلي بالاتر و برخورداري از آزمايشگاه و حتي دوره هاي كنكور شدند و فرزندان روستايي را صاحب رتبه هاي برتر كنكور كردند.

مراكز بهداشتي مجهزتر شده و بيمارستان ها صاحب بخش هاي مجزاي اورژانس و زنان و كودكان و... شدند.

خاطرات شيرين و ماندگار
حركت هاي جهادي اگر چه نتايج مثبت بسياري دارد اما خاطرات زيبايي هم در حافظه جهادگرانش نقش بسته است.
حجت كرمي چند سالي است همراهي با اردوهاي جهادي را براي روح و جسمش يك نياز مي داند حرف هاي خوبي دارد و با اشتياق دوست دارد فقط از خاطراتي بگويد كه 4 و 5 سال بيشتر از عمرشان نمي گذرد.

اين دانشجوي سال آخر رشته مهندسي عمران در پاسخ به اين سؤال كه در اردوهاي جهادي چه كارهايي انجام مي دهي، مي گويد: خاطرات شيريني است مثل همان روزهاي عملياتي كه رزمنده ها در جبهه گذراندند و هميشه با يادآوري اش دل مان را مي سوزاندند كه چرا ما آن روزها نبوديم.

او كه سعي مي كند با بيان خاطراتش جواب سؤالاتمان را بدهد، ادامه مي دهد: وقتي سال هاي اولي كه مي رفتيم جهادي با آن تعداد كم هيچ كدام از اهالي روستا فكرش را نمي كردند قرار است اين 25 نفري كه آمده اند پل روي رودخانه كه در اثر سيل خراب شده است را دوباره بسازند، به جاي يك هفته، مهماني مان طولاني شود و يك ماهه پل بسازيم. وقتي مدرسه يك كلاسه با 7 دانش آموز ساخته و افتتاح شد خودمان هم فكر نمي كرديم قرار است سال بعد 23 دانش آموز را جذب كند و كلاس هاي بيشتري بخواهد.

كرمي ادامه مي دهد: سال اول دانشگاه رفتم اردوي جهادي و هر چه بيشتر از سال هاي شروع فعاليت جهادي ها مي گذرد جمعيتمان هم بيشتر مي شود. البته آن سال ها هم خود روستائيان كمك مي كردند حتي روستاهاي اطراف وقتي مي شنيدند كه دانشجويان آمده اند مي خواهند مدرسه بسازند از اطراف مي آمدند و كمك مي كردند الان هم همينطور است و كمك هاي خوبي داريم.

كمبود امكانات؛ مانع از اعزام
سودابه تمامي خواه دانشجوي رشته كامپيوتر است و او هم 2 سالي مي شود كه جهادي را تجربه كرده اما گلايه زيادي از كمبود امكانات دارد و خوشحال است كه توانسته هر چه در دانشگاه ياد بگيرد را به دانش آموزان روستايي آموزش دهد.

وي نيز مي گويد: 4 سال پيش درخواست دادم كه همراه اردوهاي جهادي به روستاها بروم اما گفتند در صورتي موافقت مي كنند كه آنجا در كنار يك دندانپزشك باشم و به او كمك كنم. كار خوبي بود اما بيشتر دوست داشتم از توانايي خودم استفاده كنم اما بچه ها در روستا كامپيوتر نداشتند و آموزش به آنها ثمري نداشت.

تمامي خواه اضافه مي كند: سال گذشته وقتي شنيدم بچه هاي رشته IT را هم به جهادي مي برند و كامپيوتر در اختيارمان مي گذارند تا به دانش آموزان آموزش دهيم خيلي خوشحال شدم و فورا ثبت نام كردم. اما مشكل اين بود كه فقط يك دستگاه كامپيوتر داشتيم و نه فقط بچه ها بلكه بزرگترها هم دلشان مي خواست ياد بگيرند.

آمار و ارقام جهادي ها
اردوهاي جهادي مصداق همان فتح الفتوحي است كه امام راحل تحت عنوان تربيت جواناني كه آينده نظام و انقلاب را حفظ كنند به آن تاكيد داشتند.
مجتبي باستان معاون سازندگي و كارآمدسازي سازمان بسيج دانشجويي هم افزايش تقاضا براي حضور در اردوهاي جهادي را در همين موضوع مي داند.
وي به آمارهاي طي سال 89 اشاره مي كند كه بالغ بر 1100 گروه جهادي در 31 استان تشكيل و به مناطق محروم اعزام شدند كه يك ميليون و 100 هزار نفر روز كار طي اين مدت انجام گرفت.

باستان ، فعاليت اين گروه ها را در عرصه هاي عمراني، كشاورزي و دامپروري، بهداشتي- درماني همچنين فعاليت هاي فرهنگي، علمي، آموزشي و مرمت و زيباسازي مدارس با رويكرد فرهنگي عنوان مي كند كه توسط 50 هزار دانشجو، 20 هزار خواهر و 30 هزار برادر انجام شده است.

اين فعاليت ها كه دربازه زماني نوروز و تابستان و ايام تعطيل حتي در طول سال هم برگزار شده است، توانسته به منويات رهبري جامه عمل بپوشاند.
معاون سازندگي و كارآمدسازي سازمان بسيج دانشجويي ظرفيت و توان پشتيباني از 1600 گروه جهادي را در حد توانايي هاي اين سازمان مي داند كه قرار است يك ميليون نفر روز كار در عرصه هاي مختلف صورت گيرد.

وي البته به كمبودها و ضعف هاي موجود هم اشاره و تصريح مي كند: ما با چند مشكل اساسي در فعاليت اردوهاي جهادي مواجهيم. اولين مشكل پشتيباني ها شامل امكانات و ابزارآلات و منابع ريالي است كه اگر موضوع را باز كنيم ليست بلند بالايي مي شود. دومين مشكل عدم همكاري دستگاه ها و نهادها است كه متاسفانه ضعيف عمل كرده اند.

باستان در توضيح بيشتر اظهار مي دارد: وقتي جوان پرشور و نشاط براي اينكه خالصانه به روستايي برود و بخواهد بي هيچ چشمداشتي فعاليتي انجام دهد بايد مسئولان كمكشان كنند. اما وقتي اين جوانان نزد مسئول دستگاه و سازمان ها امكاناتي براي فعاليت هاي عمراني يا فرهنگي و بهداشتي مطالبه مي كنند برخي به نداي اين جوانان لبيك نمي گويند و امكانات لازم را در اختيارشان نمي گذارند. امكانات هم خوب توزيع نمي شود و در پشتيباني از جهادي ها ضعف هايي وجود دارد كه بايد اصلاح شود.

اردوهاي جهادي نيازمند استقلال مالي
موضوع ديگر مبحث موجود در دانشگاه ها است كه روساي دانشگاه ها طبق اصلاحيات ستاد عالي پشتيباني اردوهاي هجرت مسئول هستند و متاسفانه در برخي موارد همكاري لازم را ندارند.
اين موضوع كه گلايه باستان از روساي دانشگاه هاست يكي از نكات آزاردهنده جهادي ها است در حالي كه بايد فضاي خدمت رساني و هم فضاي تربيت مديران آينده ايجاد شود.

به اعتقاد باستان، اردوهاي جهادي برخي اهالي روستاها هم خودشان نشسته اند تا عده اي از بيرون بيايند و خدمت رساني كنند و يا مشكل عدم برنامه ريزي از سوي برخي دانشجويان هم وجود دارد اما اين دو موضوع فقط سهم 5 تا 6 درصدي موانع را به خود اختصاص مي دهند كه قابل حل شدن است.