دلایل مرگ توله های تازه متولد شده

الف) عوارض زایمانی و مرگ داخل رحم
دوران آبستنی و زایمان سگ، یکی از حساسترین مراحل زندگی حیوان می باشد. در این زمان صاحبان باید از اطلاعات کامل و جامعی برخوردار باشند تا با شناخت عوارض زایمان از شرایط جسمی و سلامت کامل سگ اطمینان حاصل کنند و بتواند از تلفات احتمالی توله ها جلوگیری به عمل آورند.


1_ آبستنی خارج رحمی

2_ سقط جنین
سقط جنین عمومیت کمی در سگهای دارد و معمولا به علت برخی عفونتهای رحمی ایجاد می شود. همچنین ممکن است بر اثر برخی ضربات شدید به بدن سگ آبستن پدید آید. کمبود پروژسترون نیز می تواند از دلایل سقط جنین باشد.
مرگ زودرس جنین همراه با جذب مجدد جنین می باشد. در موارد مشخصی، خونریزی وازنی در سگ ماده رخ می دهد، اما رادیو گرافی اسکلتهای جنینی را که هنوز در رحم وجود دارند را نشان می دهند، در این حالت توله های زنده بهمراه یک یا دو جنین مومیایی شده متولد شده و جدا کردن جفت آنها باعث بروز خونریزی می شود.
دلایل از دست دادن زودرس جنین مثلا در 6 یا 7 هفتگی آبستنی ترشح ناکافی پروژسترون که ممکن است به علت برگشت جسم زرد به حالت نابالغ باشد.
بمنظور پیشگیری از این حالت، از پروژسترون به میران 5 تا 25 میلی گرم، بصورت زیر پوستی و یا داخل عضله، 2 یا 3 بار در هفته توصیه می شود، که یک هفته پس از پایان فحلی آغاز و تا هفتۀ 8 آبستنی ادامه می یابد.
معمولترین دلیل سقط در سگها بیماریعفونی بروسلاکنیس می باشد. اکثر سقطهای ناشی از این عارضه بین سنین 45 و 55 روزگی می باشد. 2 یا تعداد بیشتری سقط متوالی یا نارسایی و اختلالات آبستنی در آن معمول می باشد.
در بیشتر مواقع جفت ماندگی اتفاق نمی افتد اما ترشحات وازنی معمولا 1 تا 6 هفته پس از سقط ادامه می یابد. جنینهای سقط شده عموما مرده می باشند. آن دسته از توله های زنده مانده نیز به علت ترشحات عفونی مادر و ةآلوده بودن محیط خواهند مرد.
با جدا کردن و ازبین بردن سگهای مبتلا و آلوده از محیط نگهداری می توان بیماری بروسلوز را ریشه کن کرد. درمان آنتی بیوتیکی بطور موضعی بکار برده می شود (ترکیب تتراسایکلین، استرپتومایسین و سولفونامیدها)، اما درمان مکررا آنتی بیوتیکی بارضایت چندانی همراه نبوده است.
گاهی اوقات، سقط به طور ثانویه و در اثر بیماریهای ویروسی نظیر دیستمپر سگ و هرپس ویروس سگها رخ می دهد. بعلاوه توکسوپلاسما گوندی ممکن است باعث سقط و تولد توله های زودرس، مرده و یا درحال مرگ می شود

3_ فتق
فتق نافی یا مغابنی در هنگام آبستنی رخ می دهد و بخشی از شاخ رحمی معمولا به داخل آن وارد می شود. در صورتی که بدون درمان این حالت، آبستنی ادامه یابد، اغلب منجر به سختزایی و مرگ جنینها و حتی مرگ سگ ماده می شود. در صورتی که در مرحلۀ اولیۀ آبستنی فتق تشخیص داده شود، بیماری کاهش یافته و سگ آبستن به طور طبیعی زایمان خواهد کرد. در صورتی که فتق در مراحل آخر آبستنی رخ دهد، جنینها را باید با عمل سزارین احیاء کرد. در این حالت به ندرت عمل هیسترکتومی (برداشت رحم) ضرورت می یابد.

4_ متریت
متریت معمولا در سگهای آبستن بصورت حاد بوده و ممکن است در این دوران سبب، ایجاد جنینهای آمفیزماتوز، سختزایی و پس از زایمان باعث له شدگی رحم، جفت ماندگی و سقط جنین شود. سگهای مبتلا، دچار کاهش درجۀ حرارت بدن، کاهش اشتها، اسهال و استفراغ شده و دارای ترشحات خونی و بدبوی ناحیۀ ولوا می باشند. درمان شامل تزریق داخل عضله 5/2 تا 10 واحد اکسی توسین و آنتی بیوتیک درمانی به روش های غیر خوراکی و موضعی و درمانهای حمایتی با محلول نرمال سالین می باشد.

5_ چرخش رحم
چرخش رحم در سگهای آبستن بنظر پدیده ای نادر می باشد که می تواند به علت غلط زدن یا افتادن ناگهانی از محلی مرتفع رخ دهد و باعث شود که شاخهای رحمی به دور محورهای طولی خود بچرخند. چرخش رحمی ممکن است منجر به مومیایی شدن جنینها و یا پارگی رحم شود که خفگی و مرگ جنینها را بهمراه دارد.
تشخیص این عارضه بسیار دشوار است. دردهای زایمانی کامل و طولانی که بدون تولد توله ها می باشد، عدم توانایی در لمس جنین در معاینه از طریق واژن و آزمایشات رادیوگرافی ممکن است در تشخیص چرخش رحم کمک کننده باشند.
برای تصحیح این حالت عمل جراحی توصیه می شود.


6_ جفت ماندگی پس از تولد
در سگهای آبستن، جفت ماندگی نادر بوده و در اغلب موارد، این حالت در نژادهای کوچک (TOY DOG)، خصوصا زمانی که سختزایی با دردهای طولانی زایمان همراه باشد، رخ میدهد. این حالت در زمان زایمان ممکن است موقتی باشد. جفت ماندگی زمانی بوجود می آید که غشای جنینی جنین از دهانۀ رحم خارج شده و مانع از خروج جنین های بعدی و مرگ آنها می شود. در صورتی که جفت ظرف 12 تا 24 ساعت از رحم خارج نشود، ممکن است یک متریت حاد (عفونت رحم) بوقوع بپیوندد. بنابراین ضروری است در اسرع وقت به دامپزشکی مراجعه شود تا دامپزشک به درمان آن بپردازد و یا بمنظوز حفظ جان سگ اقدام به برداشت رحم شود، زیرا به علت نکروز دیوارۀ رحم در ناحیۀ اتصال جفت ممکن است در عرض 4 تا 5 روز باعث مرگ حیوان شود. وجود ترشحات سبز رنگ واژنی بیش از 12 ساعت پس از زایمان معمولا بعنوان نشانه ای از باقی ماندن غشای جنینی شناخته شده است.
تزریق 10 تا 20 واحد اکسی توسین به منظور ایجاد انقباظات رحمی توصیه می شود. معمولا استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف غیر خوراکی یا داخل رحمی به منظور پیشگیری از سپتمی سمی (ورودميكروب به خون)تجویز می گردد.

7_ ناهنجاریهای لگنی
یکی از دلایل نادر سختزایی ناهنجاریهای لگنی است و معمولا این عارضه بر اثر مشکلات مادرزایی و بعضی شکستگیها و جابجایها در استخوان لگن سگ ماده ایجاد می شود و سبب می شود قسمت خروجی لگن کوچکتر از حالت طبیعی خود شود و همین عامل در زمان زایمان ایجاد سختزایی در سگ آبستن می کند.

8_ پارگی رحم
پارگی رحم در سگها از عوامل نادر سختزایی بوده که نمونه ای از دلایل آن شامل: جفتگیری ناخواسته و به زور از هم جدا کردن سگهای نر و ماده ، بزرگی و تعداد بالای جنینها، عفونت های شدید رحمی و غیره می باشد. در این موارد، لاپاراتومی سگهای ماده توصیه می شود.

9_ سکون رحمی
یکی از مهمترین دلایل سختزایی ناشی از عوامل مادری است و به علت عدم کفایت انقباضات رحمی در زمان زایمان ایجاد می شود و دارای دو تیپ اولیه و ثانویه می باشد.

در سکون رحمی اولیه، سگ آبستن ضعیف بوده و فشارهای زایمانی در آن مشاهده نمی شود، در این زمان سگ ناآرامی شدید از خود نشان می دهد. این حالت عمدتا در سگهایی که اولین زایمان را تجربه می کنند،دارای اضافه وزن باشند، همچنین آبستنی در سن بالا و یا در سگهایی که دچار بیماریهای سیستمیک و سوء تغدیه می باشند بوقوع می پیوندد.

سکون رحمی ثانویه، مرحلۀ خستگی و ناتوانی سگ آبستن در زمان زایمان می باشد. این حالت ممکن است حتی قبل از تولد اولین جنین و یا در هر مرحله از زایمان، تا تولد آخرین جنین و یا تنها در حین تولد آخرین جنین نمایان شود.

10_ دلایل جنینی
که شامل عدم تناسب جنین و قطر لگن سگ آبستن می باشد. که این عارضه معمولا در نژادهای کوچک و یا در نژادهایی که سری درشت دارند (بول داگ انگلیسی) و یک یا دو جنین در هر زایمانشان دیده می شود بوقوع می پیوندد. اندازۀ برگ سر جنین، موقعیت نامناسب قرار گرفتن جنین در رحم، چرخیدن سر و گردن جنین به اطراف، برخی از دلایل جنینی معمول در سختزایی می باشد

ب) نواقص شدید مادرزایی
ناهنجاریهای مادرزایی به طور میانگین، باعث مرگ 1 تا2 درصد توله های متولد شده می باشد. در نیمۀ اول آبستنی و قبل از شکل گیری اعضای مختلف، خطرات زیادی برای جنین وجود دارد. افزایش ناگهانی در ناهنجاریهای مادرزایی ممکن است منشأ ژنتیکی داشته باشند، مانند: نواقصی در اعضای بدن مانند سر، دست و پا، اندام تناسلی، مقعد و همچنین شکاف کام.
اما باید بیاد داشت که دلایل دیگری نظیر فاکتورهای تغذیه ای، عوامل عفونی، داروها و عوامل شیمیایی و محیطی نیز می توانند در بروز نواقص مادرزایی موثر باشند.
پس از تولد، توله ها باید توسط دامپزشک معاینۀ کامل شوند مخصوصا در قسمت سقف دهان، زیرا هرگونه نقصی در این قسمت می تواند هنگام تولد بطور بالقوه ای کشنده باشد. عامل اولیۀ بیماری هرچه که باشد، تولۀ تازه متولد شده را بزودی در معرض خطر هیپوترمیا (کاهش درجه حرارت بدن)، دهیدراتاسیون (از دست دادن آب بدن) و هیپوگلایسمی (کاهش گلوکز خون) قرار می دهد. در شرایط طبیعی گرمای بدن مادر گرمای کافی را برای توله ها در بستر ایجاد می کند، اما مشکلات کامی سبب غذا نخوردن توله ها و گرسنگی می شود. در این زمان توله ها برای زنده ماندن از چربی های بدنشان تغذیه می کنند و همین عامل باعث خطر کاهش درجۀ حرارت بدن و مرگ توله ها می شود.
همچنین گلیکوژنی که در کبد ذخیره شده به سرعت مورد مصرف قرار می گیرد و تولۀ تازه متولد شده پس از یک روز عدم مصرف غذا در خطر کاهش گلوکز خون قرار می گیرد.
در این زمان اگز توله قادر به خوردن شیر کافی نباشد به مایعات زیادی نیازمند است که از طریق تزریقی به حیوان داده می شود، تا بتواند با دهیدراتاسیون و گرسنگی مقابله کند. ترکیبی که جانشین شیر می شود باید تا حد امکان به ترکیب شیر سگ ماده نزدیک باشد که بهترین جایگزین همان شیرهای خشک سگی است که در پت شاپها به فروش میرسد.
به هر دلیلی که توله ها دچار این عوارض شده باشند، وارد یک سیکل کشنده دهیدراتاسیون و کاهش گلوکز خون می شود. توله های بی حال و کم تحرک می شوند، چون این شرایط جسمی پس از تولد اتفاق می افتد، احتمالا تغذیۀ تکملی سریع توله های بی حال ممکن است منجربه زنده ماندن آنها شود.
تنها درمان موجود، درمان با مایعات و آنتی بیوتیکها می باشد. علاوه بر توله ها سگهای ماده را نیز باید تحت آنتی بیوتیک درمانی قرار داد.
سورفاکتانت ریه (ماده ای است که سطح ثضای ریوی را پوشانده و باعث بازنگه داشتن مجاری و فعالیت ریه ها، پس از تولد می شود) در توله های پژمرده و بی حال، غیر طبیعی می باشد. بنابراین ممکن است بعضی از اختلالات تنفسی در ارتباط با این عامل باشد اما مشخص نشده که آیا عامل اولیه است یا ثانویه می باشد.
باید در ابتدا تنفس توله ها را بصورت فیزیکی تحریک نمود تا به بازشدن ریه های آنها کمک شود. این عمل در جای خود باعث تولید سورفاکتانت خواهد شد. در صورتی که توله ها در هنگام تولد ضعیف باشند، تحریک شیمیایی تنفس ضروری می باشد. در غیر این صورت ممکن است ریه ها به طور کامل باز نشوند و موجب خفگی و مرگ توله ها گردد.

ج) فاکتورهای مرتبط به سگ ماده و مدیریت زایمان
زمان آبستنی در سگهای ماده بطور متوسط 9 هفته یا به عبارت دیگر 59 تا 67 روز (بطور متوسط 63 روز) از هنگام جفتگیری تا زایمان بطول می انجامد.
چند روز قبل از زایمان، سگ ماده از خوردن غذا اجتناب می کند و شروع به ساختن و آماده کردن بستری مناسب برای توله ها می نماید.
سگ بصورت مداوم حالتی سردر گم و هیجان زده دارد و در هنگام زایمان کمی تندخو و زودرنج می شوند و دوست دارد در گوشه ای خلوت و دور از رفت و آمد دوران زایمان را سپری کنند. اگر از محیط امنی برخوردار نباشند ممکن است نوزادان را به دندان گرفته و در جستجوی لانۀ مناسب و برای مخفی کردن آنها از دید افراد توله هارا در محیطی مخفی کند که موجب مرگ توله ها گردد.
دوران سگهای ماده ممکن است دارای رفتاری متفاوت شوند که به علت مراقبت از نوزادان است و زمانی که توله ها به رشد کافی برسند، رفتار سگ مانند گذشته خواهد شد. این تغییر رفتار بیشتر به علت تغییرات هورمونی صورت می گیرد.

بی تجربگی در زایمان (اولین زایمان)، و وابستگی شدید سگ به صاحب،خود می تواند یکی از علل اصلی مرگ توله ها باشد.
چنین سگی در روند زایمان خسته می شود و ممکن است از بستر زایمان بلند شده و در زمان زور زدن به اطراف حرکت کند و یا از فشار آوردن برای تولد توله ها دست نگه میدارد و گاهی اوقات دیده شده که سگ پس از تولد اولین جنین نسبتا گیج و منگ بوده و حتی از تولۀ خود می ترسد، لذا از پاره کردن پرده های جنینی و یا قطع بندناف غفلت می کند و یا به علت ناتوانی قادر به انجام آن نیست.یا نمی تواند به سرعت تک تک توله ها را بلیسد و راه تنفسشان را باز کند و آنها رابه سمت بدنش هدایت کند و گرمای بدن توله ها را بالا ببرد. همچنین ممکن است بعد از زایمان احساس خستگی کرده و کلا لانه را ترک کند.
بارها مشاهده شده بعد از زایمان سگ ماده از شیر دادن تعدادی از توله ها سرباز میزند و یا آنها را از خود دور می کند و حتی آنها را می خورد،که علل این رفتار می تواند ناکافی بودن شیر مادر، عفونتها و تومور ها سینه و ناهنجاریهای سر پستان، کمبود کلسیم و جراحات و کاهش قدرت زنده مانده توله ها به دلیل دشواری زایمان یا عمل سزارین و غیره باشد اما تاحال برای هیچ یک از این فاکتورهای رفتاری علل مشخصی به اثبات نرسیده است.
بعد از زایمان برای یافتن علت مرگ و یا بیماری توله ها، سگ ماده نیز باید در ارتباط با فاکتورهای رفتاری و خلق و خوی مورد معاینه قرار داد که این فاکتورها، توانایی های مادری سگ ماده را در نگهداری از توله ها، تحت تاثیر قرار می دهند.

مرگ توله ها ممکن است تحت تمام سیستم های مدیریتی اتفاق بیفتد، بیاد داشته باشید که نگهداری و مراقبت از توله ها و بستر جدید برای سگ ماده کار طاقت فرسایی است.

د) عوامل محیطی
عوامل محیطی یکی دیگر از علل تلفات جنین های داخل رحم و توله های تازه بدونیا آمده می تواند باشد. که صاحبان در برطرف کردن این عوامل نقش اصلی را ایفا می کنند.
صاحبان باید برای جلوگیری از مرگ توله ها، سگ را در روند زایمان و نگهداری از توله ها یاری کنند، که شامل:
1_تعذیۀ مناسب برای سگ آبستن
2_ ایجاد بستر مناسب برای زایمان سگ.
3_ کمک در زمانی که سگ قادر به زایمان نیست و یا نمی تواند پرده های جنینی و بندناف را قطع کند.
4_ حفظ دمای محیط و دمای بدن توله ها.
5_ معاینات روزانۀ توله ها و تعین وزن آنها.
6_ تغذیۀ توله هایی که دچار محرومیت غذایی شده اند.
7_ محیط زیست سالم

Click this bar to view the full image.

1_تعذیۀ مناسب برای سگ آبستن
یکی دیگر از دلایل مرگ

جنینهای داخل رحم و توله های تازه متولد شده، ضعف جسمانی مادر به علت نداشتن تغذیۀ کافی و سالم می باشد.
در 2 تا 3 روز آخر آبستنی باید به سگ ماده جیرۀ غذایی نسبتا ملین داده شود، تا سگ ماده دچار یبوست در هنگام زایمان نباشد. توصیه می شود که قبل از زایمان میزان جیرۀ غذایی مادر با افزایش وزن بدن، افزایش یابد. در ماه اول آبستنی و پس از تشکیل جنین، جیرۀ غدایی مادر باید 5 درصد افزایش داشته باشد. و در هفتۀ چهارم میزان دریافت غذا به بالای 20 درصد افزایش می یابد و در هفتۀ پنجم و ششم این میزان ممکن است به 60 درصد نیز افزایش یابد. این تغییر ناگهانی جیرۀ غذایی به علت رشد توله ها می باشد و این روند سعودی تا زمان زایمان سگ ادامه پیدا می کند.
با این حال در دو هفتۀ آخر بارداری ممکن است از میزان غذای مصرفی سگ آبستن کاسته شود و علت آن تعداد بالای جنینها و کم شدن فضای داخل شکم می باشد.
در این زمان صاحبان نباید از بی میلی سگ به غذا خوردن نگران شوند، این روند، بازتاب خوبی در جهت نگهداشتن سگ آبستن در شرایط جسمی مناسب، قبل از زایمان می باشد.


بیاد داشته باشید تغذیۀ بیش از حد سگ آبستن سبب بوجود آمدن جنینهای سنگین و درشت و ممکن است در زمان زایمان باعث بروز مشکلات سختزایی گردد.
درصورتی که در زمان آبستنی، سگ از جیرۀ غذایی متعادل و باکیفیت بالای ویتامینی، پروتینی و مواد معدنی، برخوردار شود، هیچ گونه تغذیۀ اضافی و مکملهای غذایی مورد نیاز نخواهد بود.


پس از زایمان، باید میزان نیاز سگ ماده برای تغذیۀ توله ها، نسبت به وزن، نژاد، کمبودهای ویتامینی و مواد معدنی و میزان رشد و تعداد توله ها توسط معاینات دامپزشک تشخیص داده شود.
ممکن است تعدادی از سگهای ماده پس از زایمان (24 تا 48 ساعت) غذای کمی مصرف کنند. مخصوصا اگر تمام جفتهای همراه با جنینها را خورده باشند. پس از این زمان، اشتهای آنها بطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و در حدود سه هفته بعد از زایمان به اوج خود می رسد. در این دورۀ زمانی باید میزان کافی از کلسیم، فسفر و ویتامین D به جیرۀ غذایی سگ ماده افزوده شود.


در هفتۀ اول شیردهی میزان غذای مادر به 2 برابر افزایش می یابد و بر اساس تعداد توله هایی که توسط مادر شیردهی می شوند، در هفتۀ چهارم تا هفتۀ هفتن این میزان به 3 برابر افزایش می یابد، پس از آن توله ها به سنی میرسند که شروع به گرفتن و خوردن بعضی غذا های جامد می کنند.
در این زمان (دوران شیردهی) صاحبان می توانند بطور روزانه با دراختیار قرار دادن شیر بدون لاکتوز تبخیر شده، آب گوشت ماهیچۀ پخته شده یا جوجۀ پخته شده و آب آشامیدنی تازه میزان شیر سگ را درحد متعادل نگهدارند.

2_ ایجاد بستر مناسب برای زایمان
همانطور که قبلا توضیح داده شد، سگ آبستن در هفتۀ آخر زایمان، بسیار حساس و در بعضی موارد رفتاری خشن از خود نشان می دهد. در این زمان سگ ماده در جستجوی مکانی امنی برای زایمان توله ها می گردد. اگر محیطی مناسب برای وضع حمل در اختیار نداشته باشد حیوان دچار سردرگمی می شود و در هر قسمت از منزل که بنظرش دور از رفت و آمد باشد شروع به کندن زمین و آماده کردن لانه می کند. همچنین اگر محیط انتخابی صاحب در معرض برودت هوا و یا رطوبت زیاد، نور ناکافی، تحویۀ نامناسب قرار داشته باشد و یا اگر صاحب در نظافت محیط زایمان تعلل بعمل آورد و یا محیط انتخابی شرایط نظافت کامل را ندتشته باشد، تک تک این عوامل می تواند دلیلی برای مرگ توله ها باشد.
صاحبان باید در انتخاب محیط و ساخت بستر زایمان به جثۀ سگ و تعداد توله ها توجه داشته باشند. جایگاه باید طوری ساخته شود که در زمان شیر دادن، مادر بتواند براحتی از یک پهلو به پهلوی دیگر حرکت کند. برای این منظور می توان از یک جعبۀ چوبی صاف، صیقلی و سخت (بدونه براده های چوب و آری از وجود کک، کنه و دیگر انگلها) استفاده کرد. دیواره های این جعبه باید ارتفاعی در حدود 15 تا 30 سانتیمتر داشته باشد و یکی از دیوارها باید ارتفاعی (حدودا 5/7 سانتیمتر) داشته باشد که سگ به راحتی بتواند از آن وارد و خارج شود، در حالی که توله ها نتوانند تا یک هفتۀ اول این مکان را ترک کنند.
دور تا دور دیوارها، در داخل بستر زایمان باید لبه و حاشیه ای به ارتفاع 5 سانتیمتر ایجاد کرد، تا مادر در زمان خروج و ورود، پای خود را برروی توله ها قرار ندهد و باعث مرگشان نشود.
این محیط را باید 3 هفته قبل از زایمان به سگ آبستن معرفی نمود، برای این منظور بهتر است اسباب بازیها و دیگر لوازم سگ را به آن انتقال داد و در آن تشویقی های مورد علاقۀ حیوان را قرار داد، در این 3 هفته هر گاه که سگ وارد این محیط شد، بهیچ عنوان صاحب نباید درپی سگ برود تا مادر از امنیت آن، مطمعن شود. بهتر است رختخواب سگ برداشته شود تا مادر به محیط جدیدش خو گیرد.
لانۀ سگ باید در اتافی قرار گیرد که دارای تحویۀ مناسب و نور کافی باشد. لانه زایمان نباید در معرض جریان هوا قرار داشته باشد، زیرا تغییر ناگهانی درجه حرارت محیط می تواند سبب تغییر دمای بدن توله ها شود، و چون آنها نمی توانند درجۀ حرارت بدن خود را حفظ کنند با مرگ روبرو می شوند.
بیاد داشته باشید،هرگونه تجهیزات گرم کننده باید دور از برخورد سگ ماده قرارگیرد.
برای مکان زایمان باید کفپوشی در نظر گرفت تا هم سبب گرمای کف محیط شود و هم بتوان به سادگی آلودگی محیط را بعد از زایمان تمیز نمود. در گذشته از ملحفه و یا روزنامه استفاده می شد که هردوی این موارد مناسب نمی باشند. استفاده از ملحفه سبب میشود، توله های تازه متولد در آن مخفی شوند،این عامل می تواند سبب خفه شدن توله و یا دلگ شدنش توسط مادر شود وبرداشتن آن از زیر مادر و توله ها دشوار بوده و رطوبت زیادی را در خود نگهمیدارد که سبب سرد شدن بدن توله ها می شود.
استفاده از روزنامه نیز به علت وجود سرب موجود در جوهر روزنامه و همچنین بوی نامطلوبی که از مرطوب شدن آن بجا می ماند مورد تائید نمی باشد.
بهترین وسیله ای که به منظور بستر زایمان پیشنهاد می شود پدهای آموزش ادرار سگ می باشند، که هم به راحتی قابل تعویض هستند و هم جذب رطوبت بالا داشته و خود سبب گرم شدن محیط می شود و هم به علت حالت آنتی باکتریالی که دارد آسیبی به توله ها وارد نخواهد کرد.
صاحبان باید بیاد داشته باشند که از قرار دادن ظرف آب و غذا در این محیط اجتناب کنند چون بارها دیده شده که توله ها در ظرف آب و غدا افتاده و خفه شده اند.

3_ کمک در زمانی که سگ قادر به زایمان نیست و یا نمی تواند پرده های جنینی و بندناف را قطع کند.
در این زمان محارت و تجربۀ صاحب، یکی از عواملی است که از مرگ توله ها جلوگیری می کند. صاحبان باید شماره تماسی از دامپزشک خود داشته باشند تا در زمان زایمان از تجربیات ایشان بهرمند شوند، و اگر برای اولین بار با این روند روبرو می شوید بهتر است سریعا سگ را همراه با لانۀ زایمان، به کلینیک دامپزشکی انتقال دهید.
صاحب سگ باید در زمان زایمان حیوان حضور داشته باشد تا در هنگام لازم به زایمان سگ کمک کنند.
در سگهای ماده معمولا غشای جنینی، بطور نامنظم و دربین زایمان توله ها خارج می شود و یا ممکن است، توله با جفت خود متولد شود. در موارد نادر، جفتها با 12 ساعت تاخیر یا بیشتر صورت گیرد. غشای جنینی تولۀ آخر معمولا در مدت کوتاهی پس از تولد دفع می شود.
معمولا سگهای ماده غشاهای جنینی و هر جنین مرده را می خورند. توصیه شده است که صاحبان تنها اجازۀ خوردن 2 تا 3 جفت را به سگ بدهند و جفتهای باقیمانده و توله های مرده را از دسترس او دور کنند.
اگر علت مرگ توله بیماری باشد خوردن آن می تواند سبب بیماری مادر شود و همچنین خوردن تعداد بالایی از جفتها می تواند باعث مشکلات هضمی (اسهال و استفراغ) شود. مایه سیاه مایل به سبزی که متعاقبا از خروج غشاهای جنینی خارج می شود طبیعی بوده و به علت وجود رنگدانۀ اوتروردین می باشد و اطراف ولبه های محلهای اتصال جفت وجود دارد. این رنگدانه مشابه بیلی روبین و بیلی وردین است. بعد از مدتی رنگ ترشحات به قهوه ای مایل به قرمز تغییر رنگ پیدا کرده و به موکوس شفاف وطبیعی تبدیل می شود.
دربارۀ اینکه خوردن غشای جنینی برای سگ ماده مفید یا مضر است اختلاف نظر و تئوری های مختلفی وجود دارد.
عده ای معتقد هستند که این عمل بصورت غریزی از نسلهای سگهای وحشی به سگها اهلی انتقال پیدا کرده و علت خوردن غشاهای جنینی ازبین بردن اثرات زایمان برای جلوگیری از شناسایی لانه و توله ها توسظ حیوانات وحشی و جلوگیری از حملۀ آنها بوده است.
گروهی دیگر معتقدند که این منبع غذایی راحتی بوده و از ارزش غذایی بالایی برای سگ برخوردار می باشد و درصورتی که سگ ماده ای میل زیادی به خوردن غشاهای جنینی داشته باشد، دلیلی برای منع او از این کار وجود ندارد.
اما همانطور که گفته شد خوردن تمام غشاهای جنینی مخصوصا در سگهایی که تعداد بالایی توله میزایند، ممکن است منجر به مشکلات هاضمه ای شود. بنابراین تغذیه غشاهای جنینی برای سلامتی سگ ماده و یا توله ها ضروری نمی باشد.

یکی از سئوالاتی که صاحبان سگ در زمان زایمان با آن روبرو می شوند این است که چه زمانی باید در امر زایمان دخالت داشته باشند؟
صاحبان باید در نظر داشته باشند، زمانی که جنین در ناحیۀ لگنی ظاهر می شود نمی تواند بیش از 6 تا 8 ساعت زنده بماند، با این حال تصمیم اشتباهی است که سگ را بیش از 6 ساعت بدونه هرگونه کمکی در این وضعیت رها نمود.
اگر که تصحیح وضعیت سختزایی برای سگ امکانپذیر نباشد، صاحبان باید برای چنین شرایطی آماده بوده و سریعا دست بکار شود. در صورتی که توقف جنین در رحم به مدت 48 تا 72 ساعت بیشتر بطول انجامد، بتدریج جنین در رحم شروع به گندیدن و ایجاد گاز متعفن به علت رشد باکتریهای غیر هوازی خواهد کرد و عفونت شدید مادر را در معرض خطر مرگ قرار خواهد داد. بنابراین لازم است سریعا جهت انجام عمل سزارین و خارج کردن جنینها به کلینیک دامپزشکی مراجعه شود.

قبل از اینکه زمان زایمان فرارسد، صاحبان باید لوازمی را تهیه کنند و در دسترس قرار دهند که عبارتند از:
_ مواد بهداشتی و ضدعفونی کننده: صابون مایع، محلول ضد عفونی کننده، ظرف کوچکی حاوی مقداری آب گرم.
مادۀ ضدعفونی کننده بیشتر برای ضد عفونی کردن محل زایمان سگ و در صورت امکان ضدعفونی کردن بند ناف توله ها مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای تمیز کردن سینه ها و سر پستانک های سگ ماده که اغلب آغشته به انگل می باشد استفاده می شود. البته می توان اطراف ناحیۀ واژن و بخصوص ناحیۀ مقعد حیوان را با این مواد ضدعفونی کنند شستشو داد.
هنگامی که صاحب، با سگ در حال زایمان و توله هایش در ارتباط مستقیم قرار دارد، رعایت بهداشت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.

_ پارچۀ کتانی لطیف و یا پمپ پاک کنندۀ بینی نوزاد: برای پاک کردن ترشحات دهان و بینی توله ها

_ چند حولۀ تمیز و نرم : برای خشک کردن توله های تازه متولد شده.

_ یک جفت قیچی استریل : برای پاره کردن غشای جنینی و بند ناف.

_ یک بسته نخ دندان یا نخ بخیه: جهت بستن بند ناف توله ها در صورت لزوم به بریده شدن.

_ یک رختخواب سگ: حاوی یک پنو و یک کیسۀ آب گرم که بخوبی عایق بندی شده باشد، زیرا گاهی مواقع بین تولد اولین توله و آخرین توله فاصله زمانی زیادی ایجاد می شود به همین علت باید بتوان توله های اولیه را در گرمای مناسب نگهداری کرد.

_ تعدادی پد آموزش دفع و یا روزنامه: برای تعویض بستر لانۀ زایمان، بعد از تولد توله ها.

معمولا توله ها قادر به حفظ دمای بدن خود نبوده و معمولا در بستر می خوابند تا مادر گرمای مورد نیازشان را با دمای بدن خود تعمین کند. شما می توانید با قرار دادن جعبۀ زایمان در زیر نور لامپ UVB دمای محیط را به 85 تا 90 درجۀ فارنهایت برسانید و این عمل تا 5 روز بعد از زایمان کمک مناسبی است برای حفظ توله ها.
این لامپهای گرمایشی باید دارای حفاظ بوده و دور از برخورد توله ها و سگ ماده قرار گیرد تا باعث صدمات جدی آنها نشود.
بهترین دما برای بدن توله ها 97 تا 98 درجۀ فارنهایت می باشد (36 تا 5/36 درجۀ سانتی گراد) و دمای محیط اطراف باید 85 تا 95 درجۀ سانتی گراد (5/29 تا 35 درجۀ سانتب گراد) با رطوبت نسبی 55 تا 66 درصد می باشد.

از روز 5 تا روز 10 به آرامی درجه حرارت محیط را به 80 درجۀ فارنهایت کاهش دهید. و به مرور درجۀ حرارت را کاهش می دهید، بصورتی که در هفتۀ چهارم، دمای محیط باید حدود

75 درجۀ فارنهایت شود.
روند این تغییرات دمای از زمان زایمان تا پایان دوران شیرخوارگیری از 98 درجۀ فارنهایت آغاز و تا 34.4 درجۀ فارنهایت کاهش پیدا می کند.

صاحبان باید همیشه با رفتاری محبت آمیز و در اختیار قرار دادن خوراکی های تشویقی مورد علاقۀ سگ ماده در لانۀ زایمان حیوان را به نگهداری و گرم کردن توله های خود تشویق کنند.

Click this bar to view the full image.

ا
5_ معاینات روزانۀ توله ها و تعین وزن آنها.
یک مجموعه از علل وجود دارد که می توانند سبب بیماری و یا باعث مرگ توله های تازه متولد شده بشوند.
که همین عوامل می تواند سبب شود تا سگ ماده مجبور شود توله های آسیب دیده را به منظور اجتناب از درد و رنج بیشتر به سرعت ازبین ببرد.
که شامل ناهنجاریهای ژنتیکی، کمبود ویتامینی و یا مشکلات دوران بارداری، مصرف اشتباه دوز دارو، ضرب دیدگی مادر، کمبودهای تغذیه ای و غیره باشد.
حتی اگر توله های متولد شده از نظر شما سالم باشند، باید بعد از زایمان مورد معاینۀ دامپزشک قرار گیرند. و ایشان یک برنامۀ ریزی درمانی برای پیشگیری از بوجود آمدن بیماریهای احتمالی برای توله در نظر می گیرند، که برای حفظ سلامت و روند رشد توله ها الزامی می باشد.
که این معاینات شامل، آگاهی از عفونتها و ناهنجاریهای احتمالی که در توله سگهای تازه متولد شده شایع است، تنظیم یک برنامۀ غذایی تکمیلی برای کمک به رشد توله ها، اندازه گیری قد و وزن توله ها برای اطمینان از رشد مناسب.

چند نمونه از این ناهنجاریهای احتمالی عبارتند از:
گرفتگی و بسته بودن مقعد: در این عارضه ظاهر توله کاملا سالم بنظر می آید. در این حالت یا حفرۀ مقعد بصورت مادرزایی بسته است و یا رودۀ بزرگ بصورت کامل تشکیل نشده برای رسیدن به مقعد. علائم بالینی این عارضه عبارتند از: عدم دفع، نفخ و از دست دادن اشتها، نقص در واژن و یا آلت تناسلی توله ها و غیره.
تشخیص این عارضه تنها با معاینۀ فیزیکی و عکس برداری رنگی توسط دامپزشک امکانپذیر است.

شکاف لب و کام: شکاف لب کاملا قابل مشاهده است که در این حالب معمولا لب بالا بهم پیوند نخورده. اما شکاف سقف دهان قابل رویت نبوده و کام دهان از داخل دارای پارگی می باشد. توله های که به آن دچار هستند نمی توانند از سینۀ مادر شیر خورند.

عارضۀ فونتاتل باز: این عارضه به علت ناتوانی در تبدیل استخوان فرونتال مغز به حالت استخوانی می باشد. و در برخی از نژادها مانند شی هواهوا و آنهایی که جمجمه های ضعیفی دارند این عارضه رایج است. و معمولا سبب مرگ توله می شود.

Click this bar to view the full image.

عارضۀ Anasarca: تجمع آب در زیر پوست توله می باشد. علت اصلی بوجود آمدن این عارضه بصورت کامل مشخص نیست. عوامل چون مادرزایی، رژیم غذایی، ضربه و حتی عوامل ویروسی می توانند دلیل بوجود آمدن آن باشد.

پایین بودن قند خون: سبب بوجود آمدن هیپوگلیسمی می شود، علائم بالینی آن شامل ضعف، عصبی بودن، لرزش، گرسنگی، سردی بدن، کاهش توانایی ذهنی، افسردگی ، کما و مرگ می باشد. دربسیاری از توله های جوان به علت ذخیرۀ نامناسب قند در کبد و یا به علت شکل گیری ناقص کبد دچار این عارضه می شوند .
صاحبان باید در صورت مشاهدۀ هر یک از علائم زیر سریعا به دامپزشک مراجعه کنند.

فقدان اشتها
کاهش شدید وزن
استفراغ
اسهال
مشکلات تنفسی (سرفه،خس خس)
ناله های مداومتغییر رنگ لثه ها
متورم

شدن چشم و ترشح از چشم
ترشحات بینی
عدم دفع ادرار یا مدفوع

 

..