Troubleshooting Infertility Problems in Dairy Cattle بسیاری از تولیدکنندگان در موقعیت های مختلف با مشکلاتی در عملکرد تولید مثلی گله خودروبرو می شوند.زمانیکه راندمان تولید مثلی گله افت می کند،تولید کننده بایدبرای شناسایی علل امر و یافتن راه حل،با دامپزشک گله،کارشناس تلقیحمصنوعی،نمایندگی شرکت تامین خوراک و دیگر افراد ذیربط مشورت نماید.متن حاضربه معرفی انواع اصلی مشکلات ناباروری در گله می پردازد و برای پیشگیری وکنترل آن ها پیشنهاداتی ارائه می دهد.
جفت ماندگی:
زمانی که جفت یک گاو ماده،ظرف 12 ساعت پس از زایمان خارج نشود،این وضعیترا جفت ماندگی می گویند.بروز جفت ماندگی در گله های گاو شیری نباید بیش از 8 % باشد.
فاکتورهای احتمالی دخیل در جفت ماندگی:
(1 عفونت های خاص از قبیللپتوسپیروز،بروسلوز،کامپیل وباکتر،رینوتراکئیتیس عفونی(IBR) و دیگر عفونت هامی تواند سبب جفت ماندگی گردد.این عفونت ها ممکن است سبب سقط جنین گردداما می تواند جفت ماندگی پس از زایمان را نیز منجر شود.
(2 عفونت های نا معین ایجاد شده توسط طیف وسیعی از باکتری ها و ویروس هاکه در خلال آبستنی یا هنگام زایمان رخ می دهند،می توانند به نحوی با جفتماندگی مرتبط باشند.
(3 دوقلوزایی و زایمان های غیر طبیعی شامل زایمان های طولانی مدت یا سختزایی ها،اغلب سبب جفت ماندگی خواهند شد.
4- کمبود سلنیم،ویتامین A و یاویتامین E می تواندبروز جفت ماندگی را به میزان بالایی افزایش دهد.
5- چاقشدن گاوهای خشک از روی دریافت انرژی اضافی و یا دوره ی خشکی طولانی مدتاغلب با جفت ماندگی مرتبط می باشد.
رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:
(1 عفونت های خاص را آزمایش کنید.از آزمایش های خونی در تشخیص عفونت هایخاص بهره بگیرید.چنانچه عفونتی را تشخیص دادید،نسبت به معالجه،واکسیناسیونو یا حذف گاو آلوده اقدام نمایید.
(2 با تمییز نگاه داشتن محوطه ی زایمان و بستر پوشالی مناسب،تماس گاو باارگانیسم های نا معین را به حداقل برسانید.در صورت امکان،زایمان را رویعلوفه انجام دهید.از جایگاه زایمان برای مقاصد دیگر استفاده نکنید.
(3 تلیسه ها را با گاوهای نری آمیزش دهید که رکورد آسانزایی داشتهاند.به دقت گاوهای در حال زایمان و تلیسه ها را تحت نظر بگیرید.چنانچه پساز گذشت 30 دقیقه پیشرفت چندانی در زایمان حاصل نشد،گاو نیاز به کمک شمادارد.سعی کنید به آرامی و با رعایت نظافت این کار را انجام دهید.
(4 در مناطقی که از لحاظ سلنیم فقیرند،سلنیم مکمل را به صورت غذای خشکیا تزریق به گاوهای خشک برسانید.آزمایشاتی ترتیب دهید که وضعیت سلنیم راتعیین نماید.حداقل 5-4 هفته در سال گاوها را با علوفه مرتعی سبز و تازهتغذیه کنید.
(5 از بالا رفتن بیش از حد نمره وضعیت جلوگیری نمایید.دسترسی به خوراکهای پرانرژی مثل سیلوی ذرت یا مواد دانه ای را طی دوره ی خشکی محدودنمایید.

متریت: عفونت رحم تحت عنوان متریت شناخته می شود.گاوها معمولا طی 2هفته اول پس از زایمان ترشحاتی به رنگ قرمز-قهوه ای از خود بیرون میدهند.چنانچه این ترشحات بیش از 2 هفته ادامه یابد یا اگر ترشحات بدبوباشند،این امر گواهی بر عفونت رحمی دارد.
فاکتورهای احتمالی دخیل در ایجاد متریت:
(1بسیاری از گاوهایی که جفت ماندگی دارند، دچار متریت نیز خواهندشد.(فاکتورهای موثر بر جفت ماندگی را مشاهده نمایید(.
(2 ممکن است در اثر سخت زایی،به مجرای تولید مثلی جراحاتی وارد آمده باشدو یا نیروی بیش از حدی که حین کمک رساندن اعمال شده سبب بروز این جراحاتگشته باشد.همچنین این جراحات می تواند در زمان تلقیح یا تیمار های رحمی نیزبوجود آمده باشد.
(3 آلودگی مجرای تولید مثلی می تواند در زمان زایمان،آنهم وقتی گاوها یاتلیسه ها شدیدا نسبت به عفونت حساس اند بوجود آید.چنانچه محل زایمان آلودهباشد یا اگر کمک رسانی در حین زایمان غیر بهداشتی انجام گرفته باشد،نتیجه یاحتمالی آن متریت خواهد بود.
(4 استفاده از بلوس های رحمی بخاطر واکنش بدن به مواد موجود در بلوس هامی تواند منجر به تجمع چرک گردد.
(5 کمبود سلنیم یا ویتامین E ممکن است با متریت مرتبط باشد.
6- چاقی بیشاز حد ممکن است سلامتی گاوها را در زمان زایمان یا اوایل شیرواری به خطراندازد.این خطرات شامل جفت ماندگی،متریت،استونومی و جابجایی شیردان میباشند.
رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:
(1 چنانچه بروز جفت ماندگی از 8 % بالاتر باشد،به اقدامات کنترلی ذکرشده در بالا نگاه کنید.بسیاری ار شرایطی که گاوها را در معرض جفت ماندگیقرار می دهد،به توسعه ی متریت نیز کمک می کند.
(2 گاوها باید در مکان پاکیزه ای زایمان کنند :
(a) آغل یا چراگاه های کاملا پاکیزه را آماده نمایید.محل زایمان را طوریانتخاب کنید که امکان مشاهده ی مکرر گاو وجود داشته باشد.
(b) بعد از هربار زایمان،آغل را تمییز و ضد عفونی نموده و بستر آنراتعویض نمایید.در صورت امکان به جای استفاده از خاک اره،بهتر است از موادبستری با ساقه های بلند به منظور پوشاندن بستر بهره بگیرید.
(c) زایشگاه را زمانی که متریت یا عفونت های گوساله ها شایع است برای یکتادو ماه بلا استفاده بگذارید و ترتیبی دهید که گاوها در محلی جدید و تمییززایمان نمایند.
(d) زایشگاه را از هرگونه جانوری به جز گاو در حال زایمان پاک کنید.
(e) چنانچه حین زایمان به کمک شما نیاز بود،از ابزار ضد عفونی شده وتمییز استفاده کنید؛دم را به پای جلو گره بزنید؛ناحیه ی فرج و اطراف آنرابا صابون ملایمی شستشو دهید؛قبل از شروع دست ها و بازوهایتان را بشوئید؛ازلوبریکانت غیر حساسیت دهنده استفاده کنید،کار را همزمان با انقباضاتزایمانی شروع کنید و به هیچ وجه فشار اضافی وارد نیاورید.قبل از کشیدنگوساله اطمینان حاصل کنید که محل قرار گیری گوساله طبیعی است.در صورتی کهمحل قرار گرفتن گوساله یا اندازه آن نسبت به مادرش نشانگر سختزایی بود ازدامپزشک خود یاری بجوئید.
(3 زمان درمان متریت و جفت ماندگی و نوع داروهای قابل استفاده را ازدامپزشک بپرسید.
(4 در مناطق فقیر از لحاظ سلنیم،به جیره ی گاوهای خشک و شیروار مکملسلنیم اضافه کنید و یا سلنیم را به صورت تزریقی وارد نمایید.
(5 طی اوایل شیرواری و دوره ی خشکی از بالا رفتن بیش از حد نمره وضعیتجلوگیری نمایید و در عین حال مصرف ویتامین و مواد معدنی را در حد کافی حفظنمایید.
2(6 تا 6 هفته پس از زایمان گاوها را به منظور تشخیص جراحت یا عفونتآزمایش نمایید.
(7 برای درمان متریت از توصیه های دامپزشک خود بهره بجوئید.اگر گاویعلائم عفونت را نشان نمی دهد از کاربرد دارو به رحم خودداری کنید.
کیست های تخمدانی: کیست های تخمدانی ساختارهایی هستند که معمولا قطرشانبیش از یک اینچ می باشد.این کیست ها روی یکی یا هردو تخمدان برای 10 روز یابیشتر باقی می مانند.باروری در گاوهای دارای کیست بخاطر تغییرات هورمونی وتغییر در میزان کشیدگی رحمی کاهش می یابد و در بسیاری از موارد قابلیتآزاد سازی تخمک از بین خواهد رفت.
فاکتورهای احتمالی دخیل در ایجاد کیست های تخمدانی:
(1 مصرف بیش از حد کلسیم درجیره یا جیره ی دارای نسبت زیاد کلسیم بهفسفر.مصرف بیش از دو قسمت کلسیم به یک قسمت فسفر ممکن است به توسعه کیست هاکمک کند.
(2 مصرف استروژن زیاد از طریق تزریق یا از طریق علوفه تازه ی بقولات یااز برخی سموم قارچی،بروز کیست های تخمدانی را افزایش می دهد.
(3 استعداد ژنتیکی
(4 شرایط استرس زا یا مشکلات سلامتی حین یا اندکی پس از زایمان.
رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:
A علوفه را از لحاظ محتوای کلسیم و فسفر تجزیه کنید.برنامه ی غذایی رابررسی کنید تا مطمئن شوید که نسبت کلسیم-فسفر در کل جیره بین 1/1.5 و 1/2می باشد.در تخمین مواد معدنی دریافتی،کلیه ی علوفه ها،مواد دانه ای و موادمعدنی را بحساب آورید.
B از مصرف محصولات استروژنی تزریقی بپرهیزید.اینها داروهای پرتوانیهستند که تنها باید تحت نظر دامپزشک مصرف شوند.خوراک هایی را که از لحاظمحتوای zearalenone یا دیگر سموم قارچی مشکوک هستند تجزیه کنید.از موادغذایی حاوی سطوح بالای سموم قارچی استروژنیک یا استروژن های گیاهی استفادهنکنید.
Cاز آنجایی که استعداد ژنتیکی می تواند سبب بروز کیست های تخمدانیشود،این امر را در گله با حذف گاوهایی که دختران کیستیک بوجود آورده اندکاهش دهید و از استفاده از گاوهای نری که دختران کیستیک داشته اند نیزپرهیز نمایید. در شماره بعدی به معرفی مشکلات ناباروری شایع دیگری ازجملهآنستروس،چند تلقیحی و سقط جنین خواهیم پرداخت.