روغن زیتون جزو روغن های مغذی است که برحسب تصادف در کشورهای مدیترانه ای نیز مصارف بسیار دارد.اما اینکه چه قدر،چندبار و چه نوعی از آن مصرف شود،بین افراد بسیار متفاوت است.خیلی ها اصلا از روغن زیتون خوش شان نمی آید و در عوض بعضی ها دوست دارند به جای سس روی سالاد خود روغن زیتون بریزند...مدام می شنویم که در رژیم غذایی خود روغن زیتون را جایگزین سایر روغن ها کنید. مزایا و خواص آن را هم زیاد شنیده ایم اما چه رازی در این روغن نهفته است که سبب شده روی مصرفش این قدر تاکید شود؟


زیتون و قلب
نقش روغن زیتون در پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی از مدت ها پیش اثبات شده است. بیماری های قلبی به طور عمده در اثر واکنش اکسیژن در بدن و رادیکال های آزاد و وجود کلسترول بد ایجاد می شود اما دانشمندان پرتغالی دانشگاه پورتو به تازگی دریافتند که در روغن زیتون نوعی آنتی اکسیدان وجود دارد که سلول های قرمز خون را از صدمه دیدن محافظت می کند.به گفته این محققان روغن زیتون دارای نوعی ماده به نام DHPEA-EDA است که نقش مهمی در محافظت از سلول های خونی که مستعد آسیب های اکسیداتیو هستند،دارد. دانشمندان قبلا اثر محافظتی روغن زیتون روی قلب را کشف کرده بودند اما اکنون دلیل این حفاظت را بهتر درک می کنند.به این ترتیب که مصرف 25 سی سی یعنی 2 قاشق غذاخوری روزانه به مدت 1 هفته سبب کاهش چشمگیر کلسترول و افزایش آنتی اکسیدان های خون می شود.

نقش حفاظتی از معده
روغن زیتون تنها روغنی است که توسط معده بسیار خوب تحمل می شود.در واقع روغن زیتون عملکرد محافظتی برای معده داشته و این ارگان را از زخم و التهاب محافظت می کند.این روغن سبب افزایش ترشح صفرا و هورمون های لوزالمعده می شود و بهتر از هر دارویی از این دو عضو محافظت می کند در نتیجه می تواند از تشکیل سنگ های صفراوی نیز جلوگیری کند.

راز زیبایی زیتون
اگر به دنبال ماده طبیعی برای زیبایی و شادابی پوست خود هستید،بدانید که روغن زیتون از دیر باز برای حفظ شادابی و طراوت پوست موثر بوده و هم اکنون در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد اما اگر می خواهید طبیعی ترین و بهترین کرم و ماده آرایشی را برای طراوت پوست خود انتخاب کنید،می توانید روغن زیتون به پوست خود بمالید.روغن زیتون مانع از خشکی پوست شده و رطوبت کافی را به پوست می رساند.امروزه در بسیاری از شامپوها،روغن های حمام، لوسیون ها،صابون ها،روغن های ماساژ و روغن های ناخن و حتی برای درمان بیماری های ناخن از روغن زیتون استفاده می شود.این روغن به دلیل داشتن پلی فنول ها از آسیب های پوستی که ممکن است در مواجهه با نور خورشید ایجاد شود،جلوگیری می کند.پوست وقتی صدمه می بیند که سلول هایش تخریب شوند بنابراین پلی فنول های موجود در کرم های ضدآفتابی که از روغن زیتون تهیه می شوند،می توانند مانع از آسیب های پوستی شوند.در یونان باستان،مصر و روم از این ماده برای زیبایی پوست زنان استفاده می شد بنابراین نرمی پوست و حفظ خاصیت ارتجاعی آن و از بین بردن خشکی پوست و مو از دیگر خواص روغن زیتون است.

در پخت و پز
روغن زیتون بهترین روغن برای پخت و پز است.این روغن با بوی قوی می تواند برای سرخ کردن و پختن ماهی و سایر مواد غذایی بودار مورد استفاده قرار گیرد.بنابراین به جای استفاده از کره و روغن های جامد می توانید از روغن زیتون برای پخت و پز استفاده کنید حتی می توانید در تهیه کیک از این روغن بهره ببرید.بهتر است از حرارت دادن زیاد روغن زیتون پرهیز کنید و برای استفاده از حداکثر مزایای این روغن خوش مزه با حرارت ملایم و به تدریج غذاها را آماده کنید.حرارت دادن زیاد روغن زیتون بوی آن را از بین می برد بنابراین اگر طعم روغن زیتون را نمی پسندید،می توانید از نوع ارزان تر و روشن تر روغن زیتون استفاده کنید.خوب است بدانید که حرارت دادن زیاد نه تنها به روغن زیتون بلکه به همه مواد غذایی سبب کاهش مواد مغذی موجود در آن می شود.سرخ کردن هم بدترین نوع آماده کردن غذا است.پس اگر با روغن زیتون قصد آماده کردن غذا را دارید آن را به آرامی بپزید.مصرف این روغن روی انواع سالاد بهترین راه لذت بردن از طعم آن و رسیدن به مزایای مفیدش است.بسیاری از ما نمی دانیم که روغن زیتون را در کجا نگه داریم اما آنچه مسلم است،این است که گرما و قرار دادن همه مواد خوراکی در محیط پرحرارت واکنش های شیمیایی را افزایش داده و سبب تخریب مواد غذایی می شود بنابراین بهتر است روغن زیتون در ظرف شیشه ای در کابینت در فضایی خنک، سرد و تاریک قرار داده شود و هر روز پس از استفاده مجددا در جای خود قرار بگیرد.می توانیم روغن زیتون را در یخچال قرار بدهیم اما قرار دادن طولانی مدت آن در یخچال ممکن است سبب تشکیل کریستال هایی در روغن شود که البته با گذاشتن آن در محیط آشپزخانه دوباره شکل این مایع به حالت اولیه برمی گردد.

انواع روغن زیتون
روغن زیتون برحسب خالص بودن و کیفیت دارای چند نوع است.روغن زیتون سرد یا بکر یا مادر که با فشار زیاد از زیتون ها خارج می شود و این روغن از نظر کیفیت بهترین نوع روغن زیتون است. نوع دیگر روغنی است که وقتی در اثر فشار زیاد مقداری از روغن زیتون گرفته شد،میوه ها را با آب مخلوط کرده و آنها را دو بار تحت فشار قرار می دهند تا روغن آن خارج شود.این روغن از نظر کیفیت پایین تر از روغن نوع اول است و پس از تصفیه به مصرف خوراکی می رسد.

خرید روغن زیتون
وقتی می خواهید روغن زیتون بخرید،اگر قصد دارید نوع با کیفیت آن را تهیه کنید،اولین روغنی که در اثر فشار از زیتون خارج می شود،مرغوب ترین و با کیفیت ترین آن است.این روغن بدون حرارت دادن یا اضافه کردن ماده شیمیایی تهیه شده و دارای طعم و مزه قوی است.رنگ آن هم همان طور که گفته شد سبز یا زرد تیره است.روغن زیتون هایی که رنگ روشن تر دارند،روغن هایی با کیفیت پایین تر هستند که تصفیه شده و دارای کیفیت روغن زیتون اولیه یا خام نیستند. تفاوت روغن زیتون هایی که نام بردیم در میزان اسیدیته آنها است که روی مزه آن اثر می گذارد نه روی مواد مفید و مغذی اش.روغن زیتون با اسیدیته پایین تر مثل همان روغن های با کیفیت بالا دارای آنتی اکسیدان های بیشتر است.بنابراین نقش این نوع روغن زیتون ها در پیشگیری از بیماری هایی که نام بردیم،بسیار بیشتر است اما روغن زیتون در کل از هر نوعی که باشد،در کنار بسیاری از روغن های دیگر مثل کانولا، روغن ذرت و سویا در مقایسه با روغن جامد نقش حفاظتی دارد.