تشكيل بانك اطلاعات اسبان خزر با توجه به ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد اسب‌ها در داخل كشور ضرورتي غيرقابل انكار است و اين امر از آنجا ضرورت دارد كه چندي است ديگر كشورها به دنبال تغييرات ژنتيكي و انتساب نژادهاي اصيل ايراني اسب خزر به خود هستند.

به گزارش مهر، امروزه در كشورهاي مختلف اسب خزر پرورش مي‌يابد و انجمن‌هاي مردم نهاد تاسيس شده در اين كشورها اقدام به ثبت اسبان خزر مي‌كنند كه معروف‌ترين آنها انجمن كاسپين انگلستان است كه قصد دارد اين نژاد را به نام خود ثبت كند.

اما متاسفانه در خود ايران كه خاستگاه اين نژاد است چنين تشكيلاتي وجود ندارد و فهرست اسبان خزر كشور همه ساله بايد همراه با فوليكول موي آنها به انگلستان ارسال شود تا در قبال اخذ هزينه، ثبت شود كه با اين روند، معلوم نيست در چند سال آينده مالك معنوي اين اسب در جهان، ايران باشد چون با داشتن DNA همه اسبان ايران و تكنيك‌هاي علمي پيشرفته بايد انتظار كپي‌برداري و... از اسبان داخل كشور را داشت.

بنابراين تشكيل كتاب انساب و بانك اطلاعات اسبان خزر در داخل كشور ضرورتي غيرقابل انكار است و با توجه به فراهم بودن امكانات براي ميكروچيپ‌گذاري و ثبت اسبان خزر در بانك اطلاعات در داخل كشور قدم اول در ثبت اسبان خزر انجام‌ پذير است و قدم دوم كه انجام آزمايش DNA و تاييد نژاد اسب خزر است نيز با توجه به اعلام آمادگي چند آزمايشگاه خصوصي و... در صورت پيگيري و تخصيص بودجه امكانپذير خواهد بود.

رئيس هيات اسب‌سواري استان گيلان در اين زمينه گفت: در ثبت جهاني اسبچه خزر كشور بايد تعجيل كرد چرا كه انگلستان به دنبال ثبت جهاني اسبچه خزر ايران به نام خود است.

هوشنگ افشار افزود: ايجاد انجمن ملي اسب كاسپين با مشاركت پرورش‌دهندگان اسبچه خزر در سطح كشور و با حمايت مركز اصلاح‌نژاد و معاونت امور دام وزارت جهاد كشاورزي، حمايت از پرورش‌دهندگان اين اسب گرانبها و تشويق مسوولان براي برگزاري همايش شناسايي اسبچه خزر در زادگاه اين اسب امري ضروري است.

وي با بيان اين كه زادگاه و مأمن اوليه اسبچه خزر به عنوان نياي تمام اسب‌هاي جهان در سواحل جنوبي درياي خزر و بويژه استان گيلان است بر لزوم احياء و معرفي آن تاكيد كرد.

رئيس هيات اسب‌سواري گيلان همچنين درخصوص نحوه تشخيص ميزان خلوص‌ نژادي اسبچه خزر خاطرنشان كرد: با اين هدف DNA اسب از هر تار موي اسبچه استخراج مي‌شود تا در كتاب انساب بين‌المللي درج شود، در حالي كه بعد از گذشت 4 سال از درگذشت خانم لوئيزفيروز بانوي اسب ايران، اسمي از ايران در اين كتاب ثبت نشده است.

وي يادآور شد: ثبت جهاني مالكيت معنوي و اصالت اسبچه خزر به نام ايران و كرانه‌هاي جنوبي درياي خزر به عنوان يك موضوع ملي حمايت و توجه بيش از پيش مسوولان ذيربط را طلب مي‌كند.

اسب خزر جزو نژادهاي در معرض انقراض

از آنجا كه بقا و ادامه حيات بدون توليد مثل امكان‌پذير نيست و موفقيت هر واحد پرورش اسب خزر بسته به راندمان توليد مثلي حيوانات آن دارد و با توجه به اين‌كه اسب خزر جزو نژادهاي در معرض انقراض است، تحقيقات توليد مثلي از اهميت خاصي برخوردار است تا ضمن تكثير طبيعي اسبان خزر اقدام به تكثير سريع‌تر آنها از طريق مصنوعي كرد تا جمعيت آن به حد مطلوب برسد.

 معاون بهبود توليدات دامي سازمان جهاد كشاورزي استان گيلان گفت: اسب خزر به عنوان يكي از ذخاير ژنتيكي ارزشمند كشور ايران بسيار مورد توجه است.

 مجيد غلامي افزود: شناخت رفتارهاي مختلف اسب خزر كه در ارتباط با ساختار فيزيكي، جسمي و رواني آن و محيط مورد استفاده است، از طريق درك ظرفيت‌هاي تغذيه اي، توليد مثلي، سازگاري و تربيت‌پذيري همچنين صفات منحصر به فرد اسب خزر امكان‌پذير است.

اسب خزر به عنوان يك دام بومي مناطق حاشيه جنوبي درياي خزر، منشاء به وجود آمدن تعدادي از نژادهاي اسب امروزه شناخته شده است، اين در حالي است كه جمعيت اين اسب در حال حاضر بسيار كم بوده و براي ادامه بقاء نياز به حمايت و پشتيباني ويژه دارد.

برهمين اساس و در راستاي حفظ ذخاير ژني دام‌هاي موجود كشور نگهداري، تكثير و احياء اين دام جزء وظايف و مسووليت‌هاي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان تهران بوده كه اهم اولويت‌هاي تحقيقاتي شامل شناسايي و تعيين احتياجات غذايي اسب خزر، بررسي روش‌هاي تغذيه و خوراك دهي اسب خزر، شناسايي منابع جديد و تعيين ارزش غذايي آنها براي تعليف اسب خزر، تعيين ارزش غذايي گياهان مرتعي مورد استفاده در تغذيه اسب خزر و بررسي تاثير نقش تغذيه بر راندمان توليد مثلي اسب خزر است.

از دو هزار سال قبل از ميلاد مسيح اهلي شدن اسب در فلات ايران شروع شده است، به طوري كه در تاريخ هردوت مي‌خوانيم: پرورش اسب در ايران چندان پراهميت است كه هر ساله بايد 120 هزار اسب جديد به انبوه اسبان ايراني اضافه شود، نخستين بار بستن اسب به وسايل سواري از ايران رايج شده است.

اما با وجود اين‌كه ايران مهد پرورش نژادهاي معروف اسب مثل خزر، تركمن، اصيل، كرد دره شوري و... بوده و هست متاسفانه به دليل بي توجهي و بي مهري نسبت به آن از يكسو و سياست‌هاي غلط از سوي ديگر نه تنها پيشرفتي در توليد و پرورش اين نژادهاي منحصر به فرد نداشته حتي باعث كاهش روز افزون آنها شده است و در حال حاضر نيز هجوم فرهنگ بيگانه واردات اسبان خارجي نيز هر روز از گذشته در حال انجام است و همراه با سهم عمده‌اي از سرمايه‌گذاري در صنعت اسب را به خود اختصاص داده است.

اردشير روحي ماسوله رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان گيلان در اين خصوص گفت: با برگزاري جشنواره‌ها و همايش‌ها مي‌توان ضمن تشويق اسب‌داران و روستاييان داراي اسب خزر زمينه‌هاي تكثير و توليد اسبان خزر مناسب را فراهم كرده و از سوي ديگر با شناساندن ارزش و جايگاه اسبان خزر باعث واقعي شدن قيمت آن شد.