تعریف نژاد: نژاد عبارتست ازگروهی ازحیوانات یک گونه که ازلحاظ ژنوتیپ وفنوتیپ به قدری شبیه هم هستند که چنانچه درآنها ازدیاد نسلی صورت گیرد فرزندانی شبیه به خود بوجود آورند. به عبارت دیگرشباهت ژنتیکی وشکلی به قدری زیاد است که فرزندان آنها نیزشبیه به خود آنها هستند. برای بیشترروشن شدن مفهوم نژاد چند مثال ذکرمی شود. فرزندان دوفرد سفید پوست خالص قطعا سفید پوست هستند. پس این افراد وفرزندان آنها وتمام افراد سفید ازنژاد سفید به حساب می آیند. ازسوی دیگرفرزندان دوفرد سیاه پوست خالص قطعا سیاه پوست هستند واین افراد نژاد سیاه قلمداد می شوند. همین مسئله درمورد نژاد زرد وسرخ نیزصادق است .

مثال دیگر: سگهای خالص نژاد ژرمن شیپرد دارای رنگ مشگی – کرم وگوشهای افراشته هستند.

فرزندان این سگها نیزباید همین خصوصیات را داشته باشند. بنابراین تولد فرزندی که دارای رنگ قهوه ای یا گوشهای افتاده باشد دلیل برناخالص بودن آن وهم نژاد نبودن والدین یا مخلوط بودن هردوی آنها است. به همین دلیل برای شناسائی وحفظ خصوصیات یک نژاد دربعضی ازکشورها موسساتی وجود دارد که علاوه برتعیین مشخصات استاندارد برای هرنژاد نسبت به ثبت اعضاء آنها نیزاقدام می کنند. درمورد سگها موسسه ای به نام American kennel club درکشورآمریکا وجود دارد که درسال 1884 میلادی تاسیس گردیده واستانداردهای مربوط به نژادهای خالص سگ را ثبت وتعیین می نماید. که دستورالعمل آن به این شرح می باشد:

1-    ظاهرعمومی

2-    انداره . تناسب اندام . استحکام بدن

3-    سر

                قیافه وحالت

                چشمها

                گوشها

                شکل جمجمه

                شکل پوزه

                وضعیت دندانها

4-    گردن . خط پشت وتنه

                     گردن

                     خط پشت

                     تنه

                     دم

5-    اندامهای حرکتی قدامی (دستها)

6-    اندامهای حرکتی خلفی  ( پاها)

7-    پوشش خارجی مو

8-    رنگ

9-    طرز راه رفتن

10- خلق وخو

سگهای دوست داشتنی

خوشبختانه اکثرسگ هایی که به عنوان حیوان خانگی نگهداری می شوند مایه تفنن ودوستان خوبی هستند. با خوشحالی وسروصدا با صاحب خود بازی یا همراهی می کنند. اگرازآنها به خوبی نگهداری شود اکثرا جدی. باوفا وبا عاطفه هستند. حس مشترکی ازانتخاب یک سگ نگهبان شروربه عنوان یک سگ دوست داشتنی خانگی جلوگیری می کند. برخی ازسگها را به خاطرماهیت فوق العاده ودوستانه آنها پرورش می دهند. این سگها گران قیمت هستند اما مشخصات آنها این مسئله را تحت الشعاع قرارمی دهد. نژاد های خاصی ازلحاظ همدمی وبردباری وجود دارند که برای ملازمت وهمدمی با اطفال کوچک یا افراد پیری که می خواهند تنها زندگی کنند بسیارعالی هستند. بسیاری ازسگ هایی که دراین گروه قرارمی گیرند سگهای بزرگ جثه ای هستند که قوی وآرام به نظرمی رسند. درحالی که نژادهای کوچکتراغلب تحریک پذیربوده وگاهی اوقات گازمی گیرند.

کوموندور(Komondor) عظیم الجثه اگرچه یک سگ نگهبان قوی وخوب است درعین حال با بچه ها بسیارمهربان می باشد. لئون برگر(Leonberger) سگ مهربان عظیم الجثه دیگری است ویک سگ نگهبان خوب به شمارمی آید اما علاقمند به اعضا جوانترخانه می باشد. وفاداری این سگ به صاحب خود درآلمان مشهوراست. سگهای نیوفوندلند(New Found ( (Land بزرگ وپشمالو نیزشهرتی مشابه دراین گروه دارند. گاهی اوقات یک ماهیت کاملا صلح دوست درمحیط های دیگریعنی خارج ازخانه وخانواده مفیداست. نژادهای بریتانی اسپانیل یل(Brittany Spaniel). کلامبراسپانیل یل(Clumber Spaniel) وگلدن رتریور((Golden Retreiver سگهای ورزشی هستند که می توانند به عنوان حیوانات خانگی وخانوادگی تلقی شوند. اطاعت. فرمانبرداری وفعال بودن گلدن رتریورآن را به عنوان یک سگ شکاری وخانگی خوب مطرح ساخته است. این سگ با کودکان بسیارمهربان می باشد. دربین سگهای شکاری فرمانبردار. وفاداروبامحبت. اسپانی یلها(spaniels) با آن چشمهای اشک آلود. گوشهای بزرگ آویخته وموهای ابریشمی نرم. جایگاه ویژه ای دارند. این سگها اساس سگهای ورزشی بسیارعالی هستند که درخشکی وآب کارای داشته وهمچنین درمسابقات نیزازارزش زیادی برخوردارند. دهان این سگها قوی وعضلانی است. موی آنها ابریشمی ولی تاحدی چرب است ونسبت به آب وخارگیاهان مقاومت دارد. گفته می شود که نژاد (( English Springer Spaniel ازقدیمی ترین اسپانی یلهای ورزشی است. با یک بارپریدن پرنده ای دردهان یا درپنجه های اوخواهد بود. نژادWelsh Springer Spaniel بسیارشبیه به نقاشی های سگ درقرن 18 می باشد. سگ کاربسیارخوب که برای نگهداری درخانه بسیارمناسب است. به شرطی که امکان فعالیت بدنی داشته باشد. امروزه ازنژاد کاکراسپانیل یل(Coker Spaniel) کمتربرای ورزش استفاده می شود زیرا موهای پرپشت وپرمانند وتنوع رنگهای بسیارزیاد این نژاد را به یک حیوان خانگی دلربا تبدیل کرده است. نژادAmerican Coker Spaniel سگ بسیارزیبائی است. موهای ابریشمی بلند آن به اصلاح وآرایش زیادی نیازمند است واین نژاد را به یک سگ نمایشی تبدیل کرده است. کوچکترین نژاد این گروه King Charles Spaniel با بدنی توپرو گوشهای بلند پرمانند. چشمهای بزرگ مشکی ورنگهای جالب ازقهوه ای ومشکی گرفته تا قرمزپررنگ می باشد. تعیین پارامترهایی که یک سگ را همیشه اجتماعی ودوست داشتنی می سازد دشواراست. برخی ازآنها شکل وشمایل خوبی ندارند. مثلا باست هاند(  (Basset Houndبا قیافه ای غمناک می تواند یک دوست واقعی ویک سگ دوست داشتنی باشد. نژاد جک راسل تریر(Jack Russell Terrier) حتی به عنوان یک نژاد عالی تلقی نمی شود ولی یک همدم باهوش ودوست داشتنی است. این سگ کوچک یک شکارچی باهوش جانوران موذی است که انواع حیله ها را می آموزد. کورجی(Corgi) سگ کوچک دیگری است که روزگاری نگهبان گله های گاو بود. اما همنشینی با انسان آن را چنان به یک سگ خانگی یا سگ نمایشی مبدل ساخته که ماهیت خشن وتهاجمی آن را تحت الشعاع قرارداده است. اگرچه هنوزهم ممکن است با یک تحریک تندو تیزوچابک باشد. نژاد داشهوند(Dachshund) یا داکل با ظاهرکنجکاو وبا آن بدن سوسیسی شکل وپاهای کوتاه بسیاردوست داشتنی است. داشهوند علیرغم جثه کوچک یک شکارچی جسوربوده وقابلیت حفاری آن قابل تقدیراست. درحدود 6 تیپ مختلف شامل انواع موکوتاه وموبلند ازاین سگ وجود دارد. نژاد Hairy Scottish Terrier یکی دیگرازسگهای شکارچی عضلانی است که یک حیوان خانگی دوست داشتنی به شمارمی رود. به طورکلی نژادهای بزرگتراجتماعی ترهستند. نژاد Old English Sheepdog پشمالوبا آن موهای درهم وبرهم وماهیت با محبت. نژاد باهوش وبینی درازکالی (Collie) با موهای صاف یا خشن ونژاد مشابه آن ولی کوچکتربه نام شتلند شیپ داگ (Shetland Sheepdog) با موهایی رنگارنگ درزمره سگهای دوست داشتنی قرارمی گیرند. برخی ازسگها را به عنوان یک کالای لوکس وبه خاطررفتارهای متکبرانه آنها نگهداری می کنند. انعطاف زیاد بدن آنها به نحوی است که به نظرمی رسد این حیوانات بدون اعمال هیچ فشاری برروی پاهای بلند خود حرکت می کنند. سرخود را درتمام اوقات متکبرانه بالا نگه می دارند وچشمان آنها مغرورانه حرکت می کند. ودرچمن ویا لابلای درختان به طرزدلنشینی به جست وخیزمی پردازند. بسیاری ازاین سگها به تیپ قدیمی گریهاند وابستگی دارند. این تیپ مورد پرستش مصریان قدیم بوده وتصویرآن درنقاشی های 4000 سال قبل ازمیلاد وجود دارد. نژاد Pharaoh Hound یکی ازبازماندگان آنها است. این سگ کوچک وسریع تقریبا شبیه تصویرآنوبیس خدای سگ است. نژادIbizan Hound درواقع یک سگ گریهاند شکاری دراسپانیا است. شکل بدن نژادهای تازی به نحوی است که بدن این سگها مثل یک ورق انعطاف پذیرشده است. با آنکه این سگها قوی وعضلانی هستند وتوانائی های ویژه ای را درفعالیتهای ورزشی وحضوردرمسابقات ازخود نشان داده اند به دلیل قیافه باوقاربه عنوان یک سگ خانگی مطرح هستند. چادرنشینان عرب ازنژاد  Sloughiبرای شکاربزکوهی وخرگوش استفاده می کردند. این نژاد دارای بدنی لاغروسرعتی استثنائی است. زیبائی و وقاراین سگ تعجب آوراست. حضوراین خصائص دراین نژاد ماحصل همخونی های حساب شده درنسل گیری ازآن می باشد. بدین ترتیب که تمام توله های ضعیف یا ناقص ازچرخه پرورش حذف شده اند. سالوکی (Saluki) شکارچی نیزیک نژاد زیبا ودلنشین با گوشهای ابریشمی درازویک دم پرمانند است. نژاد بورزوی (Borzoi) سگی است ظریف وقلمی با گوشهای موجدارو ابریشمی وپشت کمی خمیده که تزارهای روسیه برای شکارگرگ ازآنها استفاده می کردند. همانطورکه اشاره شد سلاطین بسیاری ازکشورها گروههای خاصی ازسگهای شکاری ونگهبان را نگهداری می کردند. نژاد بورزوی دردربار تزارهای روس وپادشاهان انگلستان ازارزش زیادی برخورداربوده است. نژاد دیگرگریهاند ایتالیائی است که سالها به منظورشکارو همچنین ترکیب بدنی زیبا درقصرها زندگی کرده است. نژاد دیگردراین خصوص افغان هوند(Afghan Hound) است که بدوا یک سگ شکاری به حساب می آید. با این وجود همسران ودختران سلاطین ودرباریان بیشتربه سگهای کوچک اندام نظیرمالتز(Maltese) علاقه نشان می دادند. گاهی اوقات نیزاین نژادها مورد توجه شخص پادشاه قرارمی گرفتند. مثلا نژاد کینگ چارلزاسپانی یل(King Charles Spaniel) اسم خود را ازتوجهات پادشاهان انگلستان چارلزاول وچارلزدوم کسب کرده است. این سگ احتمالا ازچین منشا گرفته وبه اروپا به خصوص فرانسه وسپس به انگلستان راه یافته است. همچنین نژاد تینی پاپیلون (Tiny Papillon) با ارتفاعی کمتراز28 سانتیمتر روزگاری یک سگ سلطنتی به حساب می آمد. سگ های بزرگ اصولا برای نگهداری درخانه های بزرگ مناسب هستند تا بتوانند فعالیتهای بدنی خود را به خوبی انجام دهند. این قبیل سگها پرسروصدا ولی صمیمی بوده وسرگرم کننده خوبی به حساب می آیند اما درمنزل کوچک خسته کننده می باشند.چنانچه وقت شما محدود است یا درآپارتمان زندگی می کنید ویا ترجیح می دهید حیوانی داشته باشید که بتوان آن را دربغل گرفت انتخاب یکی ازنژادهای کوچک ایده آل ومناسب ترخواهد بود. به همین دلایل است که برخی ازنژادهای کلاسیک کوچک بی اندازه مورد قبول وتوجه واقع شده اند وبه طورخود به خود مورد انتخاب برخی ازافراد قرارمی گیرند. حتی اگرهم این سگ بمیرد معمولا با همین نژاد جایگزین خواهد شد. سگ های پودل(Poodle) به خصوص سگهای باهوش وسرگرم کننده ای هستند. (اگرچه پودلهای برزگتروشکارچی نیزوجود دارند) وبه عنوان یک موجود دوست داشتنی با آن موهای مجعد نازک وماهیت سرگم کننده ونمایشی علاقمندان بسیارزیادی درسرتاسردنیا دارد. نژاد مورد قبول دیگرداشهوند است که به علت داشتن بدنی کشیده وپاهای نازک به آنها سگهای سوسیسی هم اطلاق می شود. ازدیگرسگهای آپارتمانی می توان به Cairn Terrier , West Highland Wite Terrier , Pug , English Bull Dog  اشاره کرد. برخی ازاین سگها بسیاردلفریب ودستی هستند. نژادهای کارکراسپانیل با چشم هایی اشک آلود. منیاتورپینشر(Miniature Pinscher) که شبیه به یک آهوی بسیارکوچک است ویا نژاد چوچو((Chow Chowکه شبیه به یک شیرکوچک بوده وعلیرغم اندازه کوچک یک سگ نگهبان خوب به حساب می آید نیزازجمله سگهای آپارتمانی می باشند. دربین سگهای آپارتمانی برخی نژادها هستند که جنبه زینتی پیدا کرده اند. ازقدیم الایام بسیاری ازشاهزادگان وزنان دربارهای سلطنتی اروپا تا زنان امروزی ازداشتن سگی که بتوانند آن را درآستین لباس یا کیف دستی خود قراردهند آنها را دربغل گیرند یا به گردش وپیاده روی ببرند لذت می بردند. این عمل دراروپا ازقرن شانزدهم متداول بوده ودرچین قدیم وژاپن نیزقدمت طولانی تری دارد. برخی ازاین سگهای زینتی وکوچک درواقع شکل مینیاتورنژادهای بزرگترهستند. به عنوان مثال سگهای پودل منیاتوریا داشهوند منیاتورو پینشرمنیاتورنیز وجود دارند. کوچکترین نژاد سگ دردنیا به نام شی هواهوا((Chihuahua تنها با 16 الی 20 سانتی مترقد و وزن کمترازیک کیلو وموهای ابریشمی بلند به سختی ازیک خرگوش بزرگترمی شود. یورک شایرتریر(Yorkshire Terrier) سگ زینتی دیگری است با بدن لاغروموهای بلند ابریشمی که معمولا موهای سرآن را به وسیله یک ربان دربالای سرمی بندند. این سگ چنانچه به خوبی آرایش شود سگ نمایشی بسیارارزنده ای خواهد بود. ازدیگرسگهای زینتی می توان به شی تسو(Shih Tzu) و لهاسا آپسو(Lhasa Apso) و پاپیلونPapillon)) نیزاشاره کرد.