آرام باید سفر كرد؛ آنقدر آرام و با طمانینه كه سفر را به نظاره بنشینی. جاده كناره را می‌گویم. مسیر ساری و گنبد و در نهایت بجنورد؛ هر جا كه آب باشد زندگی جریان دارد، آب مایع حیات است و نشاط و بهانه‌ای خوب برای سرزندگی و شكوفه زدن.
بعضی از استان‌ها برای ما بیشتر از این‌كه آشنا باشند غریبه‌اند، مثل خراسان شمالی، كهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری كه اتفاقا می‌توان به بهشت تعبیرشان كرد. بهشت خدا در روی زمین درست با همان تعبیرات بهشتی جوی‌های روان، درختان سر به فلك كشیده، آوای خوش و نسیم مطبوع... .
ساری را كه پشت سر بگذاری و گلستان و تركمن صحرا را نیز، منظومه نقاشی طبیعت پیش رویت گشوده می‌شود. ابتدا یك سو سبزی جنگل است و سوی دیگر آبی دریا، آرام‌آرام دریا و جنگل كه به پایان می‌رسد دشت نمایان می‌شود و بیش از همه پنبه و گندم و باز هم كه جلوتر بروی آن‌گاه به خراسان شمالی می‌رسی تركیبی از كوهستان، كوه‌های آلاداغ، رودخانه و دشت. مسیری در تاریخ؛ جاده ابریشم.

خراسان شمالی؛ ریشه در تاریخ كهن
منطقه بجنورد و خراسان شمالی از جمله مناطقی هستند كه ریشه در تاریخ كهن ادیان دارند از ایوب گرفته تا زرتشت و آیین مهر؛ چنار و سرو در آیین مهر جایگاه خاصی داشته است؛ بویژه درخت سرو كه ایرانیان باستان معتقد بوده‌اند زرتشت درخت سرو را از بهشت هدیه آورده است و جای‌جای خراسان شمالی از اسفراین گرفته تا تمام روستاهای اطراف بجنورد و شیروان پر است از این درخت‌های دیرزیر به عنوان نماد قدمت این سرزمین.


مینیاتوری از اقوام
خراسان شمالی را می‌توان مینیاتوری از اقوام دانست و وجود هر یك از اقوام كرد، ترك، بلوچ، كرمانج، عرب، لر، بلوچ و تات بخشی از زیبایی‌های این مینیاتور زیبا را برساخته است. مهاجرت بسیاری از اقوام به این منطقه مانند كرد، لر و بلوچ ریشه در مهاجرت‌های اجباری در طول تاریخ داشته است، اما وجود اقوامی مانند تات در این استان از سرمایه‌های معنوی گرانبهای این استان محسوب می‌شود.
تات‌ها اصالت آریایی دارند. در فرهنگ لغات كلمه «تات» و «تاجیك» به معنای غیرعرب و غیرترك به كار گرفته شده است، به همین دلیل به فارس‌های آذربایجان نیز تات می‌گفته‌اند. زبان تاتی ریشه در زبان دری دارد و در مناطقی مانند ماوراءالنهر، تاجیكستان و افغانستان كنونی كاربرد دارد و اصالت این قوم می‌تواند برای گردشگران فرهنگی و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران، حتی گردشگران خارجی جالب توجه باشد.


روستاهای هدف گردشگری
تردیدی نیست كه خراسان شمالی، هم به جهت اقلیم و هم به سبب تاریخ نهفته در آن از توان بالقوه خوبی برای جذب گردشگر برخوردار است؛ این در حالی است كه به جز گردشگران خطه شمال شرق و یا گردشگران حرفه‌ای، عموم مردم كمتر به این استان سفر كرده‌اند. این امر دلایل مختلفی دارد، از جمله كمبود منابع و امكانات اقامتی، تسهیلات رفاهی و عدم تبلیغ مناسب برای معرفی جذابیت‌های این استان مرزی و....
در خراسان شمالی بیش از هزار روستا وجود دارد كه بی‌تردید هر یك از آنها با توجه به اقلیم منحصر به فرد این استان، جذابیت‌های خاص خود را دارد؛ بنابراین چنانچه امكان سفر به هر یك از این روستاها برایتان میسر است این فرصت را از دست ندهید، اما در بین این روستاها 7روستا به سبب ویژگی‌های منحصر به فردشان از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان روستای هدف گردشگری انتخاب شده است كه در ادامه به صورت مختصر این روستاها را معرفی می‌كنیم:


اسپیدان، روستایی بر فراز پلكان‌ها
اسپیدان را اگر بخواهیم با چند نماد بشناسیم، بی‌تردید مهم‌ترین نماد این روستای محصور در دره را می‌توانیم ساختار پلكانی روستا بدانیم؛ روستایی پلكانی كه هر چهار طرف آن به مرز كوه پیوند خورده است.
اسپیدان در 45 كلیومتری جاده بجنورد به اسفراین قرار دارد و ویژگی دوم منحصر به فرد آن عبور رودخانه‌ اسپیدان از میان روستاست كه خود علاوه بر رونق‌دادن به فضای روستا و آبیاری باغ‌های متعدد سبب جلب گردشگران نیز شده است و محصولات باغی و انواع خشكبار این باغات سوغات روستاست كه در كنار صنایع‌دستی حاصل از هنر زنان اسپیدانی توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌كند.
آبشار هنرور از دیگر جاذبه‌های این روستاست كه در فاصله 3 كیلومتری آن واقع شده و میعادگاهی است برای سیزدهم نوروز مردم بومی منطقه.
مردم روستای اسپیدان شیعه مذهب هستند و حضور امامزاده محمد بن باقر فرزند امام موسی كاظم از مفاخر این روستا برای آنها محسوب می‌شود.
مردم اسپیدان به تركی سخن می‌گویند و مردمان مهمان‌نوازی محسوب می‌شوند و در فصل‌های مسافرت مانند بهار و تابستان با اجاره دادن خانه‌های خود تلاش می‌كنند ضعف كمبود تاسیسات اقامتی را برای مهمانانی كه به دامن طبیعت كوهستانی و بكر اسپیدان پناه آورده‌اند را جبران كنند.
وجود جنگل‌های تنك خزری، ارتفاعات پیرامون روستا را زیبایی خاصی بخشیده است. این ارتفاعات محل زیست انواع جانوران و پرندگان مانند آهو، كبك و گراز است و غار هنرور نیز در این منطقه آن را به مكانی برای علاقه‌مندان به غارنوردی تبدیل كرده است.


فاروج، شهر آجیل
فاروج بین دو شهرستان شیروان و قوچان واقع شده است؛ مناسب بودن شرایط آب و هوایی این شهر در نهایت دره‌ای از جنگل‌های بادام و گردو شكل داده است و در نهایت به سبب همین تولیدات فاروج را به نام شهر آجیلی نیز می‌شناسند و علاوه بر گردو و بادام، كشمش بی‌دانه سلطانی این شهر دارای شهرت جهانی است. از میان 7 روستای گردشگری خراسان شمالی، 3 روستای آن از توابع فاروج محسوب می‌شوند؛ این روستاها عبارتند از: خسرویه، استاد و اسفجیر.
خسرویه در 25 كیلومتری جنوب غربی فاروج در دل دره‌ای سبز از رشته كوه‌های زیبای شاه‌جهان قرار دارد. خسرویه از بسیاری جهات روستایی منحصر به فرد محسوب می‌شود از جمله این‌كه عبور رودخانه كال‌خونی از میانه روستا آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم كرده است. یخچال طبیعی كركان از جمله جاذبه‌های طبیعی خسرویه است كه همه ساله مشتاقان زیادی را به خود جلب می‌كند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به امامزاده بابا و بی‌بی قلعه سنگی و سنگ قبرهای گورستان قدیمی با خط ثلث جلی با قدمت بیش از 700 سال و 2 صندق منبت‌كاری شده امامزاده اشاره نمود كه حكایت از قدمت روستا دارد.
روستای استاد در30 كیلومتری جنوب غرب فاروج نیز از دیگر روستاهای گردشگری این استان است كه علاوه بر آب و هوای معتدل و كوهستانی، به جهت تاریخی نیز حائز اهمیت است و بیانگر تاریخ كهن این منطقه از پیش از اسلام تا دوره‌های مختلف پس از اسلام مانند سامانیان و صفویه است. آثار تاریخی همچون برج حصار، قلعه كهنه، مسجد جامع، حمام قدیمی و بنای امامزاده اولیا از جمله آثاری هستند كه هم‌اكنون در این روستا قابل بازدیدند و در نهایت این روستا به جهت صنایع‌دستی نیز حائز اهمیت است و صنعت قالیبافی از جمله صنایع رایج این روستاست. همچنین ورزش‌هایی مانند كشتی باچوخه نیز از جمله ورزش‌های بومی این روستا محسوب می‌شود؛ كشك، گردو و كشمش مهم‌ترین سوغات استاد است و اگر علاقه‌مند به غذاهای محلی نیز هستید بد نیست بدانید حلیم با نان محلی مهم‌ترین غذای محلی این روستاست كه جذابیت زیادی برای گردشگران دارد.


روئین، روستای شكوفه‌های سیب و قدمت تاریخ
روئین از بسیاری جهات یگانه است. آب و هوای مطبوع آن در دامنه جنوبی آلاداغ موقعیت خاصی به این روستای واقع شده در 24 كیلومتری شمال شهرستان اسفراین داده است. پلكانی بودن خانه‌های این روستا و واقع شدن در دره‌ای با شیبی به نسبت تند در میانه ارتفاعات سر به فلك كشیده آلاداغ، زیبایی مسحوركننده‌ای به این روستا داده است.
وجود باغ‌های انبوه میوه بهار و تابستانی متفاوت برای این روستا ترسیم می‌كند و از آنجا كه خداوند طبیعت را بر این سرزمین تمام كرده است فراوانی شكوفه‌های سیب در فروردین ماه جلوه‌ای رویایی به كوچه باغ‌های گره خورده در دل كوه روئین می‌دهد كه به همین سبب روئین را به روستای شكوفه‌های سیب نیز می‌شناسند.
روئین 500 سال قدمت دارد كه بافت قدیمی روستا، بارگاه امامزاده اسحاق و تپه‌های باستانی می‌توانند گویای این مدعا باشند. روئین همچنین دارای رودخانه‌ای است كه از داخل روستا می‌گذرد و منجر به رونق كشاورزی، باغداری، دامداری و زنبورداری در این روستا شده است. صنایع‌دستی نظیر چادرشب‌بافی و پارچه‌بافی نیز از هنرهای رایج زنان روستای روئین است.
این آبادی از آنجا كه نسبت به روستاهای دیگر بلندتر و سرسبزتر است به روئین معروف است. مردم این روستا در اعیاد مذهبی با برپایی مراسم جشن در میدان مركزی روستا به شادمانی پرداخته و هنگام تحویل سال نو نیز روئینی‌ها آداب خاص خود را دارند؛ مراسم شب یلدا و چهارشنبه پایان سال نیز در این روستا رونق خاصی دارد و همچنین ورزش‌های محلی خراسان مانند كشتی باچوخه نیز در این روستا بسیار مورد توجه مردان و جوانان است.
پر به جاست كه بگوییم روئین به سبب همه نصیبش از طبیعت كوهستان و رودخانه و همچنین قدمت تاریخی‌اش می‌تواند به قطب گردشگری مهمی تبدیل شود.


گیفان، روستای ایوب پیامبر
دره گیفان و روستای گیفان در فاصله حدود 90 كیلومتری شمال بجنورد به خودی خود یك قطب گردشگری است كه البته این روستای آرمیده بر بستر جاده تاریخی ابریشم.
گیفان از آب و دشت و جلگه و استعداد برای كشاورزی هیچ كم ندارد، به همین سبب كشاورزان گیفانی از این دشت حاصلخیز سالی دوبار محصول برداشت می‌كنند؛ اما فراتر از اینها در دل طبیعت گیفان آب‌گرمی وجود دارد با دمای ثابت 47 درجه سانتی‌گراد و این دما با تنظیمات درونی خود حوضچه‌های آب گرم و آب سرد منطقه تنظیم می‌شود.
بعد دیگر آب‌گرم گیفان به بعد تاریخ ادیان آن برمی‌گردد. برخی از اهالی محلی و حتی مورخان معتقدند قبری كه در فاصله حدود 300 متری این آب گرم وجود دارد متعلق به حضرت ایوب است، اما سایر مورخان با رد تعلق این قبر به حضرت ایوب معتقدند كه حضرت ایوب برای معالجه بیماریش در این آب‌گرم خود را شستشو داده و بسیاری را عقیده بر این است كه این آب‌گرم هنگامی پدید آمده است كه حضرت ایوب در این نقطه عصای خود را بر زمین زد و از این محل آب جوشید؛ در هر صورت همه این جذابیت‌ها باعث شده است كه سالانه تعداد زیادی گردشگر جذب گیفان شوند و از طبیعت و آب‌گرم آن استفاده كنند.
گیفان از جمله مناطقی است كه در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است، اما متاسفانه هم‌اكنون به دلیل نبود جاده مناسب دسترسی به آن با مشكل روبرو شده است و همه ساله تعدادی از گردشگران به سبب غیراستاندارد بودن جاده آن جان خود را از دست می‌دهند.


آغاز سفر
خراسان شمالی سرزمین بكری است كه بسیاری آب و هوای آن را به آب و هوای مدیترانه‌ای تشبیه می‌كنند، سرزمین اقوام، ادیان، درخت‌های سربه فلك‌كشیده، آرامش آرمیده در پس رودخانه‌های جاری، سرزمین موسیقی اصیل خراسانی، سرزمین كشتی‌های بومی و سرزمینی كه باید سفر كرد تا بتوان آن را درك كرد؛ همه اینها فقط داستانی بود از واقعیتی بزرگ كه ما را انتظار می‌كشد.