چكيده
اين آزمايش جهت تعيين اثرات سطوح مختلف چربي و آلفاتوكوفرول استات (ويتامين E) در جيره جوجه هاي گوشتي بر عملكرد رشد و كيفيت گوشت بعد از كشتار (TBARS) و اسيديته گوشت انجام شد. در اين تحقيق از 405 قطعه جوجه 1 روزه سويه راس 308 استفاده شد. اين آزمايش در قالب يک طرح کاملا تصادفي با آرايش فاکتوريل 3*3 شامل سه سطح روغن سويا (صفر، 5/1 و 3 درصد) و سه سطح آلفاتوكوفرول استات (صفر، 02/0 و 04/0 درصد) با 9 تيمار و 3 تكرار و 15 قطعه جوجه گوشتي به ازاي هر تکرار انجام شد. آزمايش در يک دوره 42 روزه شامل آغازين و رشد انجام شد که در طي دوره پرورش فراسنجه هاي عملکرد از قبيل اضافه وزن روزانه، خوراک مصرفي روزانه، ضريب تبديل خوراک (FCR)، نسبت بازده پروتئين (PER) و نسبت بازده انرژي (EER) اندازه گيري شدند. در انتهاي دوره از هر واحد آزمايشي يک قطعه پرنده كشتار گرديد و نمونه هاي گوشت ران مربوط به هر جوجه نيز به منظور ارزيابي کيفيت گوشت (TBARS) در روزهاي اول و 12 بعد از کشتار، در پاکت¬هاي مخصوص قرار داده شده و در فريزر نگهداري شدند. نتايج اين تحقيق نشان داد که در كل دوره پرورش اثرات اصلي و اثر متقابل تيمارها بر خوراك مصرفي، افزايش وزن روزانه، ضريب تبديل غذايي ، نسبت بازده پروتئين و نسبت بازده انرژي تاثير معني داري از لحاظ آماري نداشت (0.05≤P)، اما اثر سطح چربي و اثرات متقابل سطح چربي و سطح آلفاتوکوفرول بر وزن نهايي تاثير معني داري داشتند (0.05≥P). نتايج آزمايشات تعيين کيفيت گوشت بعد از کشتار نشان دادند که اثر تيمارهاي آزمايشي در روز اول اندازه گيري بر پارامترهاي TBARS و pH معني دار نيست (0.05≤P). حال آنکه در روز 12 اندازه گيري، اثرات سطوح مختلف چربي بر فراسنجه TBARS از لحاظ آماري معني دار بود (0.05≥P). با توجه به نتايج به دست آمده از اين آزمايش، توصيه مي شود که از چربي و آلفاتوکوفرول استات مي توان همزمان در جيره جوجه هاي گوشتي استفاده کرد، بدون اينکه تاثير منفي بر عملکرد جوجه هاي گوشتي داشته باشند.
.
مقدمه
هدف از پرورش طيور گوشتي، توليد گوشت سفيد مي باشد كه گوشت طيور منبع بسيار خوبي از نظر پروتئين، آهن و فسفر بوده و از نظر هضم بهتر از ساير دام هااست (5). امروزه در صنعت مرغداري از چربي ها و اسيد هاي چرب به عنوان منابع انرژي قابل دسترس براي جوجه ها و تأمين اسيدهاي چرب ضروري (لينولنيك، لينولئيك و اولئيك) استفاده مي شود (8) و بيشتر روغن هاي گياهي از جمله روغن سويا داراي اسيدهاي چرب ضروري هستند (15). عموماً اسيدهاي چرب غيراشباع راحت تر از اسيدهاي چرب اشباع مي توانند هضم شوند (3). ميزان انرژي چربي ها حدوداً 25/2 برابر انرژي حاصل از كربوهيدرات ها و پروتئين ها است و بنابراين استفاده از چربي ها يك روش مطلوب براي دستيابي به انرژي مورد نياز محسوب مي شود (6 و 7) و از طرفي چربي ها باعث افزايش خوشخوراكي و كاهش گرد و غبار جيره مي شوند (4). مقدار انرژي و ارزش غذايي اسيدهاي چرب گياهي بيشتر از چربي هاي حيواني است ولي چربي هاي گياهي به علت وجود اسيد هاي چرب غيراشباع که مستعد فرآيندهاي اكسيداتيو هستند و توليد راديكال هاي آزاد اسيدهاي چرب، سوپراكسيد ( )، پراكسيد هيدروژن ( )، هيدروكسيل (OH) و محصولات نامطلوب با بوي تندپ و خواص سمي (اسيدهاي چرب كوتاه زنجير، آلدئيدها، كتون ها، اسيدها، اپوكسيدها و پلي مرها) مي كنند، سريع تر فاسد مي شوند (3). مالونالدئيد از محصولات نامطلوب اكسيداسيون چربي ها است كه در آزمايش كيفيت گوشت (TBARS) از ميزان مالونالدئيد اندازه گيري شده، كيفيت گوشت بررسي مي شود (7). نور، حرارت، شدت تماس روغن با اكسيژن هوا، ميزان پيوندهاي مضاعف اسيدهاي چرب اشباع نشده، وجود عناصر سنگين مثل مثل آهن و مس، ميزان اسيد چرب آزاد در چربي ها و روغن ها و عدم وجود آنتي اكسيدانت در شدت اكسيداسيون چربي ها و روغن ها مؤثرند (4 و 8) آنتي اكسيدانت ها تركيباتي هستند كه تا زماني كه خنثي نشوند از اكسيداسيون اسيدهاي چرب غيراشباع جلوگيري مي كنند (5)‌. مهم ترين آنتي اكسيدان طبيعي ويتامين E است كه با از بين بردن راديكال هاي آزاد از پراکسيداسيون چربي ها محافظت مي كند (4). ويتامين E جزء ‌ويتامين هاي محلول در چربي است كه با چربي هاي جيره از طريق مكانيسم مشابهي هضم و جذب مي شوند و مي تواند در مقادير مناسبي ذخيره شود (3) و در بافت هاي حيواني تأثير مهمي در پايداري ليپيدها در طول زمان ذخيره گوشت دارد و از چربي ها در برابر اكسيداسيون محافظت مي كند (8). شكل استات ويتامين پايدار و شكل الكل آن بسيار ناپايدار است (2). متداول ترين منابع ويتامين E تركيباتي مانند جوانه غلات، اغلب دانه هاي روغني، لبنيات، بافت هاي دامي و سبزيجات برگ دار هستند (1). اسيدهاي چرب غيراشباع به سرعت در محل اتم كربن چسبيده به باند دوگانه چهت توليد هيدروپراكسيد اكسيده مي شوند. از شكستن هيدروپراكسيدها راديكال هاي آزاد به وجود مي آيند كه خيلي سريع تر از اكسيژن به اسيدهاي چرب ديگر متصل مي شوند. ميزان راديكال هاي آزاد به سرعت افزايش پيدا كرده و نهايتاً باهم تركيب مي شوند و واكنش خاتمه مي يابد (5). ويتامين E يك اتم H آزاد مي كند كه توسط راديكال پيروكسيل جذب مي شود و تشكيل هيدروپراكسيد مي دهد. راديكال هاي E پايدار هستند و با PUFA واكنش نمي دهند و مي توانند با راديكال هاي ديگر واكنش دهند و بنابراين زنجيره ي اكسيداسيون ليپيد در اين نقطه پايان يابد. ويتامين E بعد از اكسيده شدن و قبل از در معرض فساد قرار گرفتن، مي تواند دوباره احيا شود كه توسط ويتامين C و آنزيم گلوتايتون پراكسيداز داخل سلولي صورت مي گيرد. اكسيداسيون گوشت مي تواند توسط آنتي اكسيدان ها كنترل شود. - توكوفرول استات جيره در ماهيچه و چربي گوشت ذخيره مي شود و از اكسيداسيون گوشت بعد از كشتار محافظت مي كند
_____________________
'گرداورنده:دکترافسانه زرگر