صفحه نخست » دیگر حیوانات » همستر و خرگوش شکلان » روزانه های پرشین پت

آلوپسی (ریزش پوشش خارجی)
مهمترین عوامل ایجاد آلوپسی در همستر عبارتند از:
درماتوفیتوز، آلوپسی های ارثی، نئوپلازیهای غدد آندوکرین، بیماری های مزمن کلیوی، اصطکاک با دیوارۀ فلزی قفس و محل نگهداری حیوان، علاوه بر موارد ذکر شده، آلودگی به جرب دمودسی یکی از علل مهم آلوپسی های شدید در همستر است. در تشخیص تفریقی این بیماری لازم است به غدد پهلویی حیوان نر توجه خاصی مبذول داشت تا این غدد تیره رنگ به عنوان آلوپسی شناخته نشوند. در محلهایی که تعدادی همستر نر در کنار هم قرار دارند ممکن است که حیوانات غدد پهلویی همدیگر را گاز بگیرن و اطراف این غدد مو ریختگی ایجاد شود. باید با پیدا کردن علت اصلی، بیماری را درمان کرد.

انگلهای خارجی
جرب دمودسی: از جرب های مهم قابل مشاهده در همستر است. از بین گونه های مختلف این جرب، دو گونه creceti و aurati بیش از همه در همستر مشاهده. آلودگی به این جرب اغلب در سنین بالای 18 ماه رخ می دهد و قسمتهای پشت بدن بیش از بقیه جاها درگیر می شوند.
پوست ضخیم شده و بر روی پشت و پهلو های حیوان پوستولهایی به وجود می آید. تشخیص دقیق بیماری با خراش دادن قسمتهای آلوده پوست و نمونه برداری و مشاهده مستقیم جرب در زیر میکروسکوپ صورت می گیرد. درمان بیماری با سموم رایج برای درمان سگها و گربه ها امکان پذیر می باشد. به علاوه استفاده از محلول 4% پروپیلین گلیکول به صورت روزانه و برای مدت یک هفته توصیه شده است.
به منظور پیشگیری، توجه به شرایط زندگی حیوان، نوع قفس و احیانا چوب ها و پوشال های به کار رفته در بستر اهمیت دارد زیرا عامل بیماری می تواند در مکانهای یادشده مخفی و باعث بروز بیماری گردد.

جرب نوتوادرس: علاوه بر جرب دمودسی، موارد آلودگی با جرب نوتوادرس نیز در همستر گزارش شده است. نوتوادرس اغلب موجب بروز درماتیت در گوشها، صورت و دست و پا می شود. بهترین درمان توصیه شده برای آلودگی با جرب ها استفاده از ایورمکتین به میزان 200 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می باشد. تزریق ها هر دو هفته یکبار تکرار شده و جمعا سه نوبت درمان صورت می گیرد.

انگلهای داخلی
مهم ترین کرمهای انگلی که در همستر مشاهده می شود، گونه های همینولیپیس می باشند. همینولیپیس ها هم در حیوان ایجاد بیماری می نمایند و هم از نظر بهداشت عمومی، حائز اهمیت می باشند. از همینولیپیس های مهم می توان به دو گونه همینولیپیس نانا و همینولیپیس دیمینوتا اشاره کرد.

همینولیپیس نانا (hymenoleps nana )
که به نام کرم کوتوله نیز شهرت دارد. طول آن 2 تا 4 سانتیمتر است. و در روده باریک انسان و جوندگان زندگی می کند. اهمیت ویژه این کرم دارا بودن سیر تکاملی مستقیم است؛ به طوری که انسان و حیوانات مستقیما با بلعیدن تخم کرم آلوده می شوند. بعد از بلع تخم کرم، انکوسفر شش قلابی در روده میزبان آزاد می شود. انکوسفر ها به داخل پرزهای روده وارد شده و تبدیل به سیستی سرکوئیدهای بدون دم می گردند. این سرکوئیدها از محل اتصال خود جدا شده، در قسمتهای پایین تر مجددا به روده متصل و به کرم بالغ تبدیل می شوند. در صورتی که تخم کرم توسط حشرات بلعیده شود، انکوسفر در بدن حشرات تبدیل به سیستی سرکوئید دمدار می شود.
به دنبال بلعیده شدن مستقیم تخم کرم یا حشره آلوده توسط انسان یا جوندگان دیگر، ادامه بلوغ انگل در بدن میزبان نهایی طی می شود. علاوه بر این، گاهی مهاجرت بافتی کرم اتفاق می افتد و در این مواقع ممکن است شکل حاد بیماری نیز بروز کند.

همینولیپیس دیمینوتا (H.dimenuta )
که به نام کرم نواری موش معروف است. کرم بالغ در بدن جوندگان حدود 2 تا 6 سانتیمتر طول دارد. برای تکمیل چرخه زندگی این انگل یک میزبان واسط لازم است. در اغلب مواقع، حشرات مدفوع خوار نقش مهمی در انتقال آلودگی ایفا می کنند و انسان اغلب به دنبال بلعیدن حشرات آلوده مبتلا می شود. آلوده بودن بستر حیوان به مدفوع سایر جوندگان و گوشتخواران، در بروز بیماری حائز اهمیت است. به علاوه عواملی چون سن، جنس، سویه حیوان و حدت انگل در اپیدمیولوژی بیماری نقش تعیین کننده ای دارد.
نشانه های بیماری: آلودگی به گونه ها همینولپیس ممکن است فاقد نشانه بالینی باشد اما در عین حال، در آلودگی های شدید باعث بروز اسهال، یبوست، کاهش وزن و مرگ می شود. در کالبدگشایی در اغلب مواقع، یافته خاصی ملاحظه نمی شود ولی گاهی اسهال کاتارال، لاغری مفرط و بروز آبسه در عقده های لنفاوی دیده می شود.
کرم های بالغ در روده باریک و ندرتا در مجرای صفراوی و پانکراس یافت می شوند. گاهی انسداد و انباشتگی در روده ها پدید می آید. در ابتدا وقتی که میزبان، غذای آلوده را مصرف می نماید، کرم ها در دو سوم ابتدایی روده باریک مستقر می شوند. سپس وقتی که روده حیوان خالی باشد کرم ها به دو سوم خافی روده باریک مهاجرت می کنند. تشخیص بیماری با مشاهده تخم کرم در مدفوع امکان پذیر است. البته شناور سازی تخمها روش مناسبی برای مشاهده تخمهای این انگل نیست.

تنیاتینیه فورمیس
تنیا نیز ممکن است به شکل میزبان واسط در جوندگان مشاهده شود. البته احتمال آلودگی حیواناتی که فقط در منزل نگهداری می شوند به این انگل خیلی کم است. مراحل نوزادی این کرم استروبیلوسرکوس است و به نام سیسی سرکوس فاسیولارسیس در کبد جوندگان زندگی می کند. کرم بالغ در روده گربه، سمور، گاهی سگ و روباه یافت می شود.
کیست های نوزاد به شکل کیستهایی با جداره ضخیم، به رنگ سفید و یا شفاف بر روی کبد قرار می گیرند. کیستها مانند آبسه به نظر می رسند و حاوی یک استروپیل می باشند. میزبان های نهایی به دنبال خوردن جونده آلوده به بیماری مبتلا می شوند. این انگل برای جوندگان چندان بیماری زا نیست و تنها خطر آن برای انسان موقعی است که جونده توسط انسان خورده شود!

برای درمان آلودگی های انگلی همستر ها تجویز دو نوع دارو، یکی علیه کرم های گرد و دیگر بر ضد کرمهای نواری ضرورت دارد. برای درمان ضد انگلی علیه نماتودها، دو نوع دارو توصیه شده است: پیپرازین و آیورمکتین.
پیپرازین (ملح سیترات) را باید به آب آشامیدنی حیوان اضافه کرد. مصرف پیپرازین باید به مدت هفت روز مداوم صورت گیرد. پس از هفت روز قطع دارو، مجددا یک دورۀ هفت روزه مصرف تجویز می شود.
آیورمکتین به صورت زیر جلدی تزریق می شود. تزریق آیورمکتین درد و سوزش زیادی در محل تزریق ایجاد می کند؛ بنابراین دارو باید به سرعت تزریق شود. آیورمکتین، 8 تا 10 روز بعد مجددا تکرار می شود.
جهت درمان تنیازیس تنها داروی مجاز در همستر، پرازیکوانتل است. چنانچه شکل تزریقی دارو در دسترس باشد، تجویز این شکل دارو ارجحیت دارد. دوز مصرفی برای هر دو شکل خوراکی و تزریقی یکسان است.
لازم است تا پرازیکوانتل را پس از 12 روز مجددا تکرار کرد.

دیس پنه
علت اصلی بروز دیس پنه در همستر ها وارد آمدن ضربه به حیوان است. در اغلب موارد همستر، در اثر فشار وارده هنگام گرفته شدن توسط کودکان و افراد ناوارد، واکنش نشان داده و دست آنها را گاز می گیرد. این امر موجب پرت کردن حیوان، وارد آمدن ضربه و بروز دیس پنه ضربه ای در همستر می شود.
تشخیص بیماری براساس تاریخچه و وجود خون دماغ در حیوان است. برای معالجه، درمانهای حمایتی توصیه می شود. بدین ترتیب استفاده از کورتیکوستروئیدها، مایع درمانی و فراهم نمودن محیطی گرم برای حیوان مفید است. پیش آگهی بیماری بستگی به وخامت اوضاع و ضربه وارد شده دارد.

بیرون زدگی رکتوم
در این عارضه مقعد به شکل یک بیرون زدگی قرمز تیره و مدور به نظر می رسد. این حالت به دنبال انتریت های حاد و تورم پرولیفراتیو روده ها رخ می دهد. برای درمان باید به علت اصلی بیماری توجه کرد.

کمبود ویتامین E
همستر نسبت به کمبود ویتامین E فوق العاده حساس است. کمبود این ویتامین منجر به دیسروفی و ضعف عضلانی، ضعف تناسلی، کاهش وزن و مرگ می شود. بنابراین باید توجه خاصی به تامین ویتامین E برای حیوان داشت.

بیماری تیزر
عامل بیماری نوعی باکتری گرم مثبت به نام سیلوس پیلای فورمیس می باشد. این بیماری در کره اسب، گربه، جوندگان و میمون رزوس دیده می شود. در اغلب مواقع، به شکل تحت بالینی بروز می کند.
مصرف کورتیکوستروئید ها و استرس، نقش مهمی در بروز آن دارد. ضایعات کبدی مهمترین ویژگی بیماری در همه مبتلایان است. از نشانه های دیگر بیماری می توان به اسهال و مرگ ناگهانی اشاره کرد. باکتری ایجاد هاگ می کند و برای از بین بردن آن می توان از محلول نیم درصد هیپوکلریت استفاده کرد. تشخیص بیماری از راه کشت باکتری دشوار است زیرا این باکتری براحتی جدا نمی شود. باوجود این با رنگ آمیزی محل ضایعه می توان باکتری را به صورت مشخص مشاهده کرد. برای درمان استفاده از تتراسیکلین بسیار مناسب است. جدا کردن مبتلایان از سایرین نیز توصیه می شود.

سالمونلوز
همستر در مقایسه با سایر جوندگان نسبت به سالمونلوز حساسیت کمتری دارد. مهمترین سوش های جدا شده از حیوانات آزمایشگاهی سالمونلا تیفی موریوم و سالمونلا انتریتیدیس هستند. انتقال بیماری از راه مدفوعی دهانی صورت می گیرد.
عوامل موثر در ابتلا به بیماری عبارتند از : سن کم یا زیاد، کمبود مواد غدایی، حساسیت ژنتیکی، عوامل محیطی و وجود سایر بیماریها. بیماری در حیوانات آزمایشگاهی دو چهره آنزئوتیک و اپی زئوتیک دارد.
نشانه های بیماری: بی اشتهایی، ژولیدگی موها، کاهش وزن، مدفوع نرم به رنگ روشن، ترشحات چشمی، اختلالات تنفسی و سقط جنین از جمله نشانه های بالینی است. در کالبدگشایی یافته هایی نظیر بزرگی، پرخونی و وجود نقاط نکروز در کبد، طحال و بافتهای لنفاوی روده ها دیده می شود.
برای تشخیص، علاوه بر کالبدگشایی انجام کشت از مدفوع، غدد لنفاوی، مزانتر و روده کور می تواند مفید واقع شود. با درمان بیماری ممکن است شکل اپی زئوتیک بیماری به شکل انزئوتیک تبدیل شود. به واسطه اهمیت بهداشتی سالمونلوز لازم است تا در گله های بزرگ، حاملین آلودگی شناسایی و معدوم گردد. بنابراین برای عرضه به بازار و کارهای تحقیقاتی باید از حیوانات سالم استفاده شود.
یکی از روش های مفید برای کنترل بیماری به قرار زیر است:
استفاده از اکسی یا تتراسیکلین به میزان 10 گرم در هر لیتر آب آشامیدنی یا تجویز روزانه 25 میلی گرم به ازای هر کیلو وزن بدن. این بیماری ممکن است هم از حیوان به انسان و هم از انسان به حیوان انتقال پیدا کند.

آنتروتوکسمی
این بیماری توسط انواع کلستریدم ها به وجود می آید. در همستر بیماری اغلب به دنبال مصرف برخی آنتی بیوتیک های خاص رخ می دهد. در بروز بیماری به جز عوامل کلسترید یایی نمی توان نقش سایر باکتری ها، ویروسها و تک یاخته ها را نادیده گرفت. بیماری به دنبال تاثیر سموم حاصل از میکرب ها بر ساختمان روده ها و افزایش نفوذ پذیری بافت روده ها پدید می آید. انواع مهم کلوستریدیوم های بیماری زا در همستر C.Sordellii و Clostridium difficile هستند که به در انسان و خرگوش نیز مشاهده شده اند.
عامل بیماری از راه مدفوعی دهانی منتقل می شود. عامل اصلی در بروز بیماری مساعد شدن شرایط برای تکثیر و فعالیت کلوستریدیوم ها در روده فراهم می کند. افزایش حرکات روده و زیادی اسید معده موجب کاهش فعالیت آمیلاز می شود که به نوبه خود از عوامل زمینه ساز بیماری به شمار می رود. این عمل بر نقش مهم غذاهای دارای فیبر زیاد جهت پیشگیری از اسهال در جوندگان تاکید می کند. یکی دیگر از عوامل زمینه ساز بروز بیماری روتاویروسها هستند.
از نشانه های مهم بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اسهال رقیق به رنگ سبز قهوه ای دهیدراتاسیون، بی اشتهایی، تشنگی مفرط، کسلی و بیحالی، تب، نفخ، ازدیاد صدای روده ها و بوی متعفن از مدفوع.
در کالبدگشایی می توان بر روی بافت مغز، زیر سروز و زیر مخاط، خونریزی های سرسنجاقی را ملاحظه کرد.
دیواره روده ها ضخیم شده، در سطح مخاطی آنها ترشحات سبز قهوه ای به چشم می خورد. این بیماری ممکن است در همستر بدنبال مصرف نئومایسین، کلرامفنیکل و تتراسیکلین با دوز کم ایجاد شود.
درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد و می توان از روش های کلی درمان اسهال بهره برد.

سندرم اسهال
یکی از علل مهم بروز سندرم اسهال در حیوانات کوچک برهم خوردن و آشفتگی جمعیت طبیعی میکربهای روده به دلایل مختلف است. این آشفتگی ها شامل مواردی همچون تغییرات فشار اسمزی و میزان املاح مختلف است. تغییر در کمیت و کیفیت جمعیت میکروبی می تواند باعث فزایش یا کاهش حرکات روده ای، ازدیاد ترشحات یا سوء جذب گردد. سالمونلوز، کوکسیدیوز، بیماری تیزر، عفونت های کلستریدیایی و تجویز آنتی بیوتیک های نامناسب را می توان به عنوان علل مهم سندرم اسهال نام برد.به علاوه بسیاری از اختلالات رودهای به دنبال از شیر گرفتن نوزادان یا استروس بروز می کنند. برای درمان جوندگان موارد زیر توصیه می شود:
آنتی بیوتیک ها با دقت بسیار زیاد و با در نظر گرفتن این که بسیاری از آنها برای جوندگان منع مصرف دارند مورد استفاده قرار می گیرند.
مایع درمانی به عنوان رکن اساسی درمان اسهال باید مورد توجه قرار گیرد.
جداسازی مبتلایان از سایرین.
مصرف کائولین پکتین.
مصرف موادی مانند ماست، مخلوط آب و سرکه و چای نیز توصیه می شود.
مصرف استروئید ها در مواقع بروز توکسمی.

بیماری پلی کیستیک
گاهی همستر های بالای یکسال، مبتلا به کیست های کبدی می شوند. این کیست ها از مجاری صفراوی نشات می گیرد. در پاره ای موارد، کیست ها در زیر اپیدیدیم، وزیکول سمینال و پانکراس نیز روئت می شوند که در این حالت آن را بیماری پلی کیستیک می نامند. در بیشتر موارد، هیچ نوع نشانه بالینی به همراه این کیست ها دیده نمی شود و تنها با لمس کردن ناحیه شکمی می توان به وجود آنها پی برد. هیچ نوع درمانی نیز برای این مورد توصیه نشده است.