|
بحث رشد جنسی در کودکان به طور کلی تحت الشعاع نگرش ها و ارزشهای فرهنگی هر جامعه قرار می گیرد. بعضی فرهنگ ها درباره مسائل جنسی و آموزش آن به کودکان, مانند بسیاری از کشورهای اروپایی آسان گیر تر از جامعه ما یعنی ایران است. روانشناسان معتقدند, که آموزش مسائل جنسی بهتر است توسط والدین صورت گیرد. در مقطع کودکی, پدر و مادر مهمترین مربیان جنسی در کودک هستند هر چند که ظاهرا ً اطلاعات جنسی به کودک نمی دهند. والدین باید آموزش های خود را بر اساس ویژگی های زیستی – روانی کودک و آداب و رسوم و ارزشهای فرهنگی جامعه خود انجام دهند.
فرایند پرورش نقش یابی های جنسی یا ترجیهات و رفتارهای مربوط به جنسیت که جامعه پسند هستند, نقش یابی جنسی نامیده می شود. نقش های جنسیتی همان نامیدن مردانگی یا زنانگی در موقعیت های بیرونی و اجتماعی است. نقش جنسی تحت نفوذ سه دسته از عوامل زیست شناختی, شناختی و محیطی قرار دارد ( در این مطلب به مسائل محیطی و فرهنگی جامعه می پردازیم). کودکان بین سنین 18 ماهگی تا 3 سالگی در باره هویت و نقش یابی های جنسیتی, شناختی دست کم ناقص کسب می کنند. شناخت نقش های جنسیتی در کودک از همان سالهای اولیۀ پیش دبستانی( 3 تا 7 سالگی), در حال شکل گیری می باشد. کودکان می آموزند که خود و دیگران را به عنوان زن یا مرد طبقه بندی کنند. درک کودکان از جنسیت در دوران پیش از مدرسه محدود است. کودکان کم و بیش به این درک می رسند که جنسیت تغییر نمی کند, یعنی به ثبات جنسیت دست پیدا کرده است. کودکان ثبات جنسیت را در سه مرحله یاد می گیرند. اول کودکان در حدود 2 سالگی هویت جنسی را کسب می کنند, سپس در حدود 4 سالگی می آموزند که جنسیت با گذشت زمان تغییر نمی کند و در پایان در پنج یا شش سالگی غالب کودکان می فهمندکه علی رغم تغییر در قیافه ظاهری جنسیت تغییر نمی کند. گروهی از روانشناسان معتقدند که پذیرفتن نقش های جنسیتی مانند سایر معیار های اجتماعی, توسط کودک ازطریق همانند سازی با والد همجنس اختیار می شوند. گروهی از پژوهش ها همانند سازی با والد همجنس را تنها عامل موثر در شکل گیری نقش جنسی نمی دانند و عواملی همچون همسالان, معلمان و محیط اجتماعی را در کل با اهمیت می دانند.
کودکان در حدود 2 سالگی نامیدن جنس خودشان و دیگر افراد را شروع می کنند. کودکان پیش دبستانی بسیاری از اسباب بازی ها, بازی ها, مشاغل و حتی رنگ ها را به یک جنس نسبت می دهند. از همان ابتدا اجتماعی سازی کودکِ دختر با پسر تفاوت دارد. والدین از کودک پسر انتظار دارند که فعال , پر جنب و جوش و پرخاشگر تر باشد. زمانی که کودک پسر مطابق با این انتظارات عمل کنند آنها را تحسین کرده و در صورتی که از این اعمال امتناع کنند از آنها انتقاد می شود. همین گونه رفتار ها اگر از دختر ها نیز سر زند و بیش از اندازه پسرانه و پرخاشگر باشد از سوی والدین تنبیه می شوند و وقتی که مودب و بر اساس نقش دخترانه خود رفتار کند آنها را تشویق می کنند.
نقش های جنسیتی قراردادی است که در فرایند رشد به شیوه های گوناگون آموخته می شوند. دادن اسباب بازی های مختص به یک جنس واحد به کودک, تاثیرات فراوانی در نقش یابی های جنسیتی آنان دارد. کودکان, معمولا ً از طریق فرایند همانندسازی, خصوصا ً با والد همجنس خود نیز نقش جنسی مناسب را می یابند. همانند سازی با والد خصوصا ً با والد هم جنس , فرایندی است که کودک از طریق آن ارزش ها, نگرش ها, صفات رفتاری و ویژگی های شخصیتی والد را کسب و درونی می کند. یادگیری نقش های جنسیتی تقریبا ً ناآگاهانه و غیر مستقیم در ارتباط نزدیک والد– کودک شکل می گیرد.
شواهد قابل توجهی نشان می دهند که تاثیرات محیطی همچون تاثیرات خانوادگی, ترغیب معلمان و همسالان, الگوهای موجود در محیط اجتماعی مانند تلویزیون با یکدیگر ترکیب شده, تا نقش یابی جنسی را در اوایل کودکی ایجاد کنند. گروه دوستان و همتایان نیز در رشد جنسی, نقش به سزایی دارد. پسری که اطوار دخترانه داشته باشد معمولا ً از گروه همتایان خود طرد می شود. کودکان, هر روز بیشتر از روز پیش, می آموزند که مطابق با تعاریف غالب در فرهنگ و جامعۀ خود, چگونه دختر یا پسر باشند. تفاوت های جنسی را می توان در بازی های کودکان مشاهده کرد. کودکان در 7 سالگی به یک احساس ثبات جنسیتی دست پیدا می کنند. کودکان می فهمند که جنسیت همیشگی است یعنی دختر همیشه دختر است و دختر می ماند و بالعکس. کودکان می فهمند که جنسیت به آلت تناسلی بستگی دارد. آموزش مسائل جنسی به کودکان, به پایگاه اجتماعی و اقتصادی والدین بستگی دارد.
|