اگر گذارتان به غرب کشور و شهر
ایلام افتاد، توصیه می‌کنیم تماشای
قلعه والی را از دست ندهید.
قلعه زیبای قاجاری که شاید بتوان لقب
بی‌نظیرترین بنای دوران را به آن داد.
برای دیدن قلعه والی باید خود را به خیابان پاسداران ایلام برسانید و در ضلع شمالی این خیابان، ورودی قلعه را ببینید. قلعه والی در سال 1326 قمری به دستور
غلام رضا خان والی فیلی، در محله ای بنام حسین آباد فیلی كه به ده بالا مشهور بود ساخته شد تا سکونتگاه تابستانی جناب والی باشد. او دستور داد قلعه اش را بر روی تپه ای بسازند که حدود 4 متر ارتفاع داشت تا بتواند منظره بهتری را از ایوان خانه تماشا کند.
قلعه والی با ساختمان ذوزنقه شکلش، سال‌ها در فضایی كاملا باز قرار داشت. اما با گذشت زمان و رشد شهرنشینی، روز به روز محصورتر شد تا این که امروز جزیی از خیابان‌های اصلی شهر به حساب می‌آید. البته موقعیت این قلعه به شکلی است كه از سمت شمال با كوچه ای شش متری و از سمت غرب با خیابانی هشت متری از ساختمان‌های مسكونی اطراف خود جدا شده است.
این بنا از سمت شرق هم با ساختمان اداری اداره كل امور اقتصاد و دارائی ایلام محصور شده شده و از جنوب به خیابان پاسداران منتهی می‌شود.
اگر گذارتان به قلعه والی بیفتد، می‌توانید تالار شاهنشین زیبای آن را ببینید که در ضلع شمالی قرار گرفته و اندازه ای بزرگتر از اتاق‌های دیگر دارد. در وسط این تالار حوض كوچكی قرار گرفته كه اطراف و داخل آن را با سنگ مرمر و كاشی‌های رنگی پوشانده اند. نرده‌های فیروزه ای رنگ، تراس سرپوشیده ضلع جنوبی، سقف‌های آینه کاری شده، پنجره‌های مشبك با شیشه‌های رنگی، ستون‌های دایره ای با سرستون‌های منقوش و... جذابیت‌های دیگری هستند که در کنار درختان بلند و كهنسال كاج و حوض مستطیل شكل صحن جلوی قلعه، تصویری رویایی از یک کاخ سنتی ایرانی را مقابل چشمانتان می‌آورند.
البته قلعه والی در زمان جنگ تا حدود زیادی تخریب شد. به طوری که گفته می‌شود نیمی از این بنا آسیب دید. اما با همکاری سازمان میراث فرهنگی، درست در پایان جنگ عملیات بازسازی آن شروع و بعد از دو سال، به پایان رسید.
قلعه والی سه در ورودی در سه ضلع جنوب شرق و غرب دارد.
با این حال، ورودی اصلی قلعه در ضلع جنوبی قرار گرفته كه به سبك یونانی بنا شده و با 11 پله شما را به اتاق نگهبانی و سپس با هشت پله دیگر به كف حیاط می‌رساند.
درهای دیگر قلعه به صورت خصوصی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و معمولا به رفت و آمد مهمان‌ها اختصاص داشتند. به همین دلیل با عبور از راهروهایی سرپوشیده به داخل حیاط می‌رسند.