رشد ۴۶۰ درصدی گردشگران، یا تنها آماری برای دلخوشی؟ 
گردشگری - آمار گردشگران نوروزی هر ساله باعث ایجاد مناقشه بین مسئولان سازمان گردشگری و منتقدان آن است.
هادی معیری نزاد: هنوز مسئولان این سازمان اعلام نکردند که آمار نفر سفر چه تاثیری بر صنعت گردشگری کشور دارد اما این آمار جنجالی حذف شد.
تعداد نفر سفر گردشگران نوروزی از همان ابتدا که توسط سازمان میراث فرهنگی تحت ریاست اسفندیار رحیم‌مشایی اعلام شد تا نوروز سال گذشته همیشه مورد انتقاد رسانه‌ها و کارشناسان گردشگری بود. دلیل منتقدان نیز غیرواقعی و عجیب بودن آمارهای اعلام‌شده بود. نگاهی به آمارهای اعلام‌شده در این شش سال تعجب‌برانگیز بودن آنها را اثبات می‌کند.
براساس آمارهایی که مسوولان این سازمان منتشر کرده بودند در نوروز 85، 35میلیون، نوروز 86، 55میلیون، نوروز 87، 71میلیون، نوروز 88، 99میلیون، نوروز 89، بیش از 120میلیون و در نوروز سال 90، 162میلیون نفر سفر در کشور انجام شده است. این آمار حاکی از رشد 460درصدی آمار گردشگران نوروزی کشور طی این سال‌ها بوده است!
این در حالی بود که بسیار از این سفرها گذر های مسافران از مرزهای یک استان بود و اصولا هیچ تاثیر اقتصادی بر استان و یا شهر مورد نظر نداشت.
شهباز یزدانی معاون وقت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فروردین سال گذشته گفته بود: «ما در محاسبات خود برای تعیین تعداد گردشگران عبور هر نفر از مرز یک استان را یک نفر سفر محاسبه کرده‌ایم.» او همچنین مدعی شد مرجع ما برای این نحوه محاسبه اطلاعات سازمان جهانی گردشگری است.
اما منوچهر جهانیان جانشین او اعلام کرده است شیوه نفر سفر برای محاسبه آمار گردشگران نوروزی سال 91 محاسبه نمی‌شود. که روشن است این موضوع به دلیل آن است که این آمار اصولا نشان دهنده هیچ شاخصه خاصی در حوزه اقتصاد گردشگری نبود.
آماری وجود ندارد
اردشیر اروجی عضو هیات علمی دانشکده گردشگری و مدیرکل سابق دفتر برنامه‌ریزی و آمار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این‌باره به روزنامه شرق می‌گوید: در برنامه پنج‌ساله چهارم قرار بر این شد برای تنظیم و تهیه آمار گردشگری کشور و جلوگیری از تناقض آماری، طرح جامع آماری گردشگری کشور پایه‌گذاری شود. برای حل این مشکل هم مجلس مصوب کرد در هر سال اعتبارات مشخصی در بودجه برای این کار لحاظ شود. به عنوان مثال بودجه این کار برای سال 90 دو‌میلیارد تومان اعلام شد، در سال‌های قبل از آن هم در هر سال یک‌میلیارد اختصاص داده شد، با این حال اما تاکنون خبری از آمارهای دقیق و صحیح وضعیت گردشگری کشور نشده است.
این کارشناس می‌افزاید: آمار گردشگران کشور ما هم در بخش خارجی و خروجی و هم در بخش داخلی هنوز نامشخص است و هر منبعی یک آمار بیرون می‌دهد، که اکثر این آمارها متناقض و غیرواقعی است. در صورتی که در همه کشورهای توسعه‌یافته دنیا در زمینه گردشگری وضعیت بر این روال است که وب‌سایتی مختص این کار وجود دارد که آمارهای خود در همه زمینه‌ها را هر ماه به‌روز می‌کند. این آمار هم برای پژوهشگران و رسانه‌هاست و هم برای سازمان‌های اقتصادی و جهانی.
تراز گردشگری منفی است
طبق گفته‌های این کارشناس براساس محاسبات و تایید و اعلام مراجع معتبر جهانی تراز گردشگری ایران هم‌اکنون بین 75 تا 79درصد منفی است. او می‌افزاید: تراز گردشگری مانند تراز بازرگانی معیاری برای سنجش وضعیت و افق گردشگری کشورهاست و براساس نسبت میان ورود و خروج گردشگر از یک کشور محاسبه می‌شود. این وضعیت نشان می‌دهد ما در میان کشورهای گردشگر فرست دنیا قرار داریم و در مقابل توانایی‌مان برای جذب گردشگر به داخل هم به شدت اندک است.
اگرچه امسال با گرانی بی حد و حساب تورهای خروجی امکان دارد آمار گردشگری خارجی با رشد منفی مواجه شده و تراز گردشگری اندکی به نفع ما بهبود یابد اما این بهبود به هیچ وجه نشان دهنده رشد گردشگری ما نیست.
چرا که به گفته اکثر مسافران نوروزی امسال اگرچه انتظار می رفت که سفرها نوروزی افزایش چشمگیری داشته باشد اما آش آنقدر ها هم شور نبود و افت در آمار خروج گردشگر نه با ورود گردشگر خارجی جبران شد نه با افزایش هدفمند سفرهای داخلی.
بسیاری از سفر های داخلی چنان که آمار نفر - سفر را با انتقاداتی مواجه کردند، هیچ تاثیر اقتصادی خاصی بر مقصد ندارند.
برخی از سفرها حتی از لحاظ لطمه به محیط زیست و هزینه های جبران این لطمه حتی اثر کاهنده دارند. وضعیت هتلها شهرهای مقصد البته به جز شهرهایی چون مشهد و اصفهان نشاندهنده عدم ارتقای کیفی وضعیت گردشگری است.
ضریب اشغال پایین و تهدید ورشکستگی هتلها و اقامت شخصی مسافران وعدم ورور سرمایه گردشگران به چرخه اقتصاد گردشگری مقصد از جمله این مشکلات است.
این در حالیست که به گفته مسئولان، در نوروز سال قبل بیش از 82 درصد سفرها توسط خودروهای شخصی انجام شده‌بود و 18 درصد این سفرها توسط وسایل نقلیه عمومی انجام شد. درحالی که مسئولان دم از افزایش10 تا 15 درصدی این سفرها توسط وسایل نقلیه عمومی می‌زدند،
اما مدیر اتحادیه هتلداران تهران با قرار دادن این آمار و ارقام در تناسبی از اقامت و سفر، خبر از کاهش سفر و تناسب 8 به یک آن داد.
این معادله رجبعلی خسروآبادی در طول سال نمود چشمگیری پیدا کرد و انتشار اخبار کاهش ضریب اشغال اتاق‌های هتلهای استان‌های مختلف گویای این مهم بود. چون تعریف درستی از اقامت در سفر وجوذ ندارد. او دراین باره به CHN گفت: "زمانی از ترافیک و اوج مسافر در عذاب هستیم و مکانی برای اقامت ایشان نداریم و زمانی هم به دلیل نبود مسافران تا مرز ورشکستگی پیش می‌رویم. نبود زیرساختها و جاذبه‌های گردشگری، بدی آب و هوا به واسطه بروز پدیده گرد و غبار، ساخته شدن تعداد زیادی از مهمانسراهای دولتی از جمله عواملی هستند که سبب کاهش بیش از 30 درصدی اقامت مسافران در هتلهای استان‌های جنوبی و غربی کشور همچون خوزستان، ایلام، کرمانشاه شد."
به گفته او هتلهای استان‌های شمالی مانند گیلان نیز از این کاهش ضریب اشغال در امان نماندند و با اجرایی شدن طرح هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی با مشکلات بسیار روبه‌رو شدند.
افزایش 35 درصدی
اما نکته اینجاست که رئیس ستاد تسهیلات سفرهای کشور از رشد 33،9 درصدی کل سفرهای نوروزی مردم تا روز دوازدهم فروردین ماه خبر داده است
منوچهر جهانیان درباره آمار کل سفرهای نوروزی در سال 91 به فارس گفت: "طبق آمار جمع آوری شده از کل دستگاه ها در ستاد تسهیلات سفرهای کشور از 25 اسفندماه سال گذشته که سفرهای نوروزی مردم آغاز شده تا 12 فروردین 91 شاهد رشد 33،9 درصدی سفرهای نوروزی هستیم. در این مدت زمانی، میزان اقامت مردم در مراکز اقامتی اعم از هتل ها، هتل آپارتمان ها، کمپ های اقامتی، منازل استیجاری، مدارس و چادرهای مسافرتی 24،8 درصد رشد نسبت به مدت زمانی مشابه در سال گذشته داشته ایم.
رئیس ستاد تسهیلات سفرهای کشور میزان رشد بازدید از جاذبه های تاریخی استانها در سراسر کشور را نیز در مجموع 39،3 درصد اعلام کرد."
47301