دشتهای مملو از گل‌های رنگارنگ رابر این روزها شاهد فصل دوم برداشت عسل است با این وجود بیماری لوک آمریکایی، واردات بی رویه عسل چینی و عدم برنامه ریزی در بازاریابی به مشکلات عمده تولید کنندگان عسل تبدیل شده است.
به گزارش مهر، شهرستان رابر در استان کرمان به بهشت گمشده ای می ماند که زیبایی های طبیعت را در خود جای داده است وجود جنگل‌های انبوه، رودخانه‌های جاری در اعماق دره ها، چشمه ساران و زیبایی های بی نظیر و زیبای طبیعی در مناطق کوهستانی این شهرستان، رابر را به یکی از بکرترین و زیباترین مناطق استان کرمان تبدیل کرده است.
دشتهای مملو از گل و گیاه این شهرستان جشنواره ای از رنگ را در ایام مختلف سال تشکیل می دهد که مردم سخت کوش این دیار این تلولو زیبای طبیعت را در قالب زنبورداری بر سر سفره های ایرانیان آورده اند و در نهایت محصول این هنرنمایی به یکی از خوش طعم ترین عسلهای ایران زمین تبدیل شده است.
جشنواره‌ای از رنگ و طعم
عسل رابر در کنار خواص درمانی و طعم منحصر به فردش دارای تنوع رنگی و طعم متفاوت است به طوری که عسل هر یک از دهستانهای رابر طعم و رنگ خاص خود را به دلیل وجود گیاهان مختلف دارد و این امر در طول سال نیز رخ می دهد به این گونه که در هر یک از ایام سال عسل تولیدی دارای رنگ و خاصیت درمانی خاص است.
شرایط اقلیمی خاص و بکر بودن منطقه در کنار شیوه های سنتی و دست نخورده تولید عسل در رابر موجب شده است این شهرستان به پایتخت تولید عسل استان کرمان و یکی از مشهورترین تولید کنندگان عسل ایران تبدیل شود.
پرورش زنبور عسل و تولید این محصول در کنار تولید گردو و دامداری از مهمترین پایه های اقتصادی مردم این منطقه محسوب می شود که متاسفانه کمتر از سوی مسئولان با برنامه ریزی و ساماندهی همراه بوده اند و در برخی مواقع نیز بی سلیقگی هایی در پرداختن به این پتاسیلها حتی موجب ضربه زدن به این پتاسیلهای بومی شده است.
از این جمله می توان به عدم برپایی جشنواره گردو در کرمان و همچنین عدم معرفی صحیح عسل این مناطق نام برد از سوی دیگر صنایع بالادستی هیچ یک از این تولیدات در استان وجود ندارد و سیستم بازاریابی و بسته بندی نیز آرزویی است برای تولید کنندگان عسل و گردوی رابر و سایر مناطق استان کرمان.
عدم معرفی برند برای این محصولات موجب شده است این فراورده های بسیار مهم اکثرا به صورت فله ای و در نهایت به دست دلالان خریداری و در نهایت به بازار مصرف داخلی و یا خارجی ارسال شود.
این امر را اگر در کنار واردات بی رویه عسل چینی بگذاریم فرمولی را خواهیم یافت که دو طرف معادله اش هیچ توازنی با هم ندارد.
عسل چینی در ویترین مغازه‌ها
در حالی سعی در معرفی تولیدات داخلی از جمله عسل خوش طعم و منحصر به فرد رابر داریم و این معجون را به عنوان نجات بخش اقتصاد رابر می دانیم که عسلهای چینی به صورت عمده و با کیفیت بسیار نازل از خارج با استفاده از کشتیهای تجاری در بنادر پهلو می گیرند و زنبور دار رابری که در کوهستانها و دشتهای این شهرستان سالها منتظر دست رنجش و عرضه به بازار مصرف است در نهایت تعجب عسلهای چینی را در ویترین مغازه ها می بیند که با وجود کیفیت بسیار اندک با بسته بندیهای زیبا و قیمتی متناسب با عسل داخلی عرضه می شود، این درحالی است که کارشناسان بهداشتی به دلیل آلودگی بسیار شدید عسلهای چینی نسبت به شیوع بیماریهای کبدی ناشی از مصرف این عسلهای چینی هشدار می دهند.
هم اکنون از مجموع ۶۰۰ تن تولید عسل سالیانه استان کرمان بیش از ۲۰۰ تن مختص شهرستان رابر است و گفته می شود که ۲۳ هزار و ۳۳۸ کلنی زنبور در این شهرستان وجود دارد هر چند که شرایط جوی از جمله خشکسالی و سرمای شدید هوا تا حدودی مشکلاتی را در تولید این محصول ایجاد کرده است اما همچنان رابر در صدر تولید عسل کرمان قرار دارد و بارندگی به موقع و رشد و نمو گیاهان بومی موجب افزایش تولید این محصول در سال جاری شده است.
با وجود تمام مشکلات موجود در زمینه پرورش عسل در کرمان صادرات عسل رابر به خارج از کشور توانسته نقش قابل توجهی در درآمد زایی برای مردم منطقه و ارزآوری داشته باشد با این وجود به نظر می رسد حمایتهای اقتصادی از زنبور داران رابری می تواند زمینه را برای افزایش تولید ملی و تحول در اشتغال منطقه ایجاد کند.
صادرات عسل رابر/ لزوم حمایت مسئولان
محمد شمس الدینی یکی از تولید کنندگان عسل در رابر اظهارداشت: در شهرستان رابر همه شرایط مهیا شده است که محصول عسل به صورت طبیعی و بکر به دست مشتری برسد بطوریکه این شهرستان یکی از زیباترین عرصه های طبیعی رابه لحاظ تنوع رویش گیاهان مختلف در دشتها را دارد و شرایط آب و هوایی بهترین اقلیم را برای پرورش زنبور عسل فراهم کرده است و به همین دلیل بیشترین کولنیهای زنبور عسل در استان کرمان در رابر وجود دارد و از این منظر جایگاه مناسبی داریم.
این کارشناس پرورش زنبور عسل افزود: با توجه به نظر کارشناسان عسل رابر بیشتر از اینکه جنبه غذایی داشته باشد جنبه دارویی دارد و بسیاری از مصرف کنندگان نیز به همین دلیل از عسل رابر استفاده می کنند ضمن اینکه بخشی از بازارهای صادراتی عسل نیز توسط تولید کنندگان این شهرستان تامین می شود.
وی افزود: با وجود تمام این داشته ها متاسفانه آمارها نشان می دهد که مسئولان در این خصوص عقب تر از کشاورزان هستند.
وی ادامه داد: این در جهان چهارمین کشور دارای بیشترین کلنیهای زنبور است اما در تولید عسل مقام هشتم را داریم و این نشان از عدم بهره وری مناسب از داشته هایمان است.
شمس الدینی گفت: اینکه کشاورز از تمام توانش برای تولید عسل استفاده می کند اجرایی شده است اما اینکه تسهیلاتی برای توسعه این صنعت در کشور مهیا شود تنها در حد حرف است.
وی گفت: عسل باید تشکیلاتی جداگانه داشته باشد در حالیکه کمترین توجه به این بخش می شود.
ساختار فرسوده مهمترین مشکل تولید عسل
وی مهمترین چالش موجود در بخش تولید عسل در کشور و به تبع آن در استان کرمان را فرسوده شدن زیر ساختها می داند و می گوید باید از علم روز و تجهیزات روز دنیا برای تولید عسل استفاده کنیم و اگر اینچنین نیز نمی کنیم حداقل کندوهای فرسوده را جایگزین کنیم که این کار به دلیل هزینه بر بودن از عهده زنبوردار خارج است و باید مورد حمایت ویژه قرار گیرد.
شمس الدینی گفت: ما می گوییم عسل داریم و این محصول با کیفیت بسیار عالی تولید می شود اما نمی گوییم تا کنون برای توسعه این صنعت چه کرده ایم.
وی گفت: زنبور داری شغل آبا و اجدادی مردم رابر است و وجود این صنعت در منطقه عادی است اما باید دید برای گسترش صنعت چه کاری شده است.
وی ادامه داد: وقتی زنبوردار مجبور است محصول را فله ای تحویل بازار دهد حتی کسی متوجه نمی شود که این عسل تولید رابر است.
این کارشناس زنبورداری افزود: در حال حاضر محصول به صورت فله ای و در ظروف بزرگ پلاستیکی در عطاریهای کرمان عرضه می شود و در بهترین شرایط در ظروف کوچکتر به دست مصرف کننده می رسد اما هیچ برندی در خصوص معرفی عسل رابر وجود ندارد مثل گردوی رابر که درنهایت با اسم تویسرکان به خارج از کشور عرضه می شود.
سود زنبورداری نصیب دلالان می شود
علی شهابی زنبوردار رابری نیز در خصوص مشکلات زنبور داران این شهرستان به مهر گفت: هیچ حمایتی از تولید کننده عسل عملا صورت نمی گیرد و در نهایت پس از یک سال تلاش مداوم و برداشت عسل در دو فصل پائیز و بهار خریدار ما دلالهایی هستند که به قیمت پائین محصول را از تولید کننده می خرند و در نهایت در شهرهای دیگر با قیمتها چند برابر سود سالانه ما به مصرف کننده می فروشند.
وی افزود: برای تداوم زنبورداری در رابر باید جذابیت‌های لازم را نیز ایجاد کرد و حداقل زیر ساختهای تولید عسل و عرضه مناسب را به بازار به وجود آورد.
شهابی ادامه داد: مغازه ها مملو است از عسلهای چینی و غیراستاندارد که با بسته بندیهای بسیار شیک در فروشگاههای مختلف عرضه می شود اما چرا عسل رابر هیچ برند و مشخصه ای ندارد و بدون بسته بندی و به صورت کیلویی با قیمتی کم عرضه می شود؟
وی ادامه داد: حمایت از تولید ملی در رابر در قالب حمایت از تولید کننده عسل و گردو تبلور پیدا می کند و باید عملا در این راه قدم برداریم در صورتیکه این امر در رابر مسئله ای فراموش شده است.
تولید سالانه ۲۰۰ تن انگبین
ایام ذوالعلی، مدیرجهاد کشاورزی رابر در خصوص تولید این محصول به خبرنگار مهر می گوید: تولید سالانه محصول در رابر ۲۰۰ تن محصول است و صادرات نیز به استانهای دیگر و حتی خارج از استان صورت می گیرد.
وی ادامه داد: رابر قطب تولید این محصول در استان کرمان محسوب می شود و به دلیل کیفیت و طعم در سطح کیفی بسیارمطلوب درجه بندی شده است.
وی به وجود گیاهان متنوع در رابر اشاره کرد و گفت: تمام تمرکز ما بر حمایت از کشاورزان و دامدارن و زنبور داران قرار گرفته است و سعی می کنیم با آموزش و زنبورداران و بررسی های بهداشتی در راستای ارتقای کمی و کیفی محصول در شهرستان گام برداریم.
وی ادامه داد: کرمان در تولید عسل در کشور رتبه پانزدهم را دارد و در این میان رابر در استان کرمان رتبه نخست را به خود اختصاص داده است اما از نظر کیفیت عسل رابر و طعم و رنگ متنوع دارای بازار مصرف بسیار مناسب است و به همین دلیل توسعه این صنعت و سرمایه گذاری در این بخش بسیار مقرون به صرفه است.