میان وعده ها نقشی اساسی در
لاغری دارند، آیا می دانید چه میان وعده ای بیشترین نقش را دارد؟
آیا بیسكویت یك میان‌وعده مناسب برای دانش‌آموز محسوب می‌شود؟ در میان انواع و اقسام بیسكویت‌های كرم‌دار، سبوس‌دار، رژیمی، ویفری، شكلاتی و كراكرنمكی كدام‌یك ارزش تغذیه‌ای بیشتری دارد؟ آیا بیسكویت‌های سبوس‌دار واقعا رژیمی است؟ اینها سوالاتی است كه این روزها اغلب خانواده‌هایی كه بچه مدرسه‌ای دارند از كارشناسان و متخصصان علوم غذایی می‌پرسند.
اما براستی بیسكویت چه خاصیتی دارد؟
یكی از خاصیت‌های خوب بیسكویت، ماندگاری بالای آن است. این محصول به دلیل قطر كم، بخوبی پخته و به دلیل رطوبت پایین دچار كپك‌زدگی و فساد میكروبی زودرس نمی‌شود.
بیسكویت از موادی چون آرد گندم، شكر، تخم‌مرغ، روغن جامد، نشاسته و برخی افزودنی‌های دیگر تهیه می‌شود. در خمیر اغلب بیسكویت‌ها به جای مخمر از جوش‌شیرین و بهبوددهنده‌های سنتزی استفاده می‌شود كه ارزش تغذیه‌ای چندانی ندارد.
روغن به كار رفته در این محصول نیز از نوع روغن مخصوص قنادی با درجه اشباع بالاست و ساختار آن با روغن‌های خانگی متفاوت است.
بیشتر بیسكویت‌ها، پركالری و در هر صدگرم آنها 330 كالری انرژی نهفته است. البته این میزان در بیسكویت‌های كرم‌دار و شكلاتی بیشتر است.
بیسكویت كرم‌دار؛ پرچرب و پركالری
در میان طیف وسیع بیسكویت‌ها، انواع كرم‌دار آن كالری بسیار بالایی دارد و چاق‌كننده است. كالری بالای این محصول به دلیل كرم خامه‌ای‌شكل پرچربی است كه به صورت یك لایه میان هر دو عدد بیسكویت استفاده می‌شود.
این كرم از مخلوط روغن جامد، پودر شكر، مواد رنگی و اسانس تهیه می‌شود و برخلاف ظاهر خامه‌ای مزایای تغذیه‌ای خامه لبنی را ندارد. این بیسكویت برای مبتلایان به دیابت، چربی خون بالا و دانش‌آموزان چاق محدودیت مصرف دارد.
ویفرها، كم‌كالری
ویفرها به دلیل داشتن طعم‌های متنوع و ایجاد حس مطلوب در زمان جویدن بیشتر مورد استقبال كودكان است. كرم موجود در این محصول از بیسكویت كرم‌دار،كم‌حجم‌تر و كم‌كالری‌تر بوده و چاق‌كنندگی كمتری دارد، اما نكته مهم آن‌كه برخی تولیدكنندگان غیرمتعهد برای افزایش جذب مصرف‌كننده از اسانس‌های میوه‌ای شیمیایی در دوزهای بالا استفاده می‌كنند كه می‌تواند برای كودكان در حال رشد و افرادی كه سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مخاطره‌آمیز باشد.
از این رو از مصرف ویفرهایی كه طعم و بوی قوی دارد اجتناب كنید. طعم كاكائویی و قهوه در اغلب ویفرها منشا طبیعی دارد.
بیسكویت سبوس‌دار، رژیمی نیست
متاسفانه این روزها بیسكویت سبوس‌دار از نظر افراد چاق، رژیمی و كم‌كالری و از نظر مبتلایان به دیابت به دلیل دارا بودن سبوس گندم بی‌ضرر محسوب می‌شود.
اما باید بدانید این بیسكویت درمقایسه با بیسكویت معمولی تنها سبوس بیشتری دارد و روغن و شكر به كار رفته در آن مانند سایر بیسكویت‌ها به یك میزان بوده و چاق‌كننده است و برای افراد دیابتی محدودیت مصرف دارد البته این محصول به دلیل آن‌كه از آرد كامل گندم و سبوس تهیه می‌شود از نظر تغذیه‌ای بر سایر بیسكویت‌ها برتری داشته و مصرف آن برای میان‌وعده دانش‌آموز گزینه مناسبی است.
بیسكویت رژیمی نداریم!
چند سالی است كه در برخی مغازه‌ها یا نانوایی‌های فانتزی، بیسكویت‌هایی تهیه می‌شود كه شیره توت، خرما، انگور یا شیرین‌كننده‌های مصنوعی جایگزین شكر شده و با نام رژیمی برای افراد دیابتی عرضه می‌شود؛ اما باید بدانید شیره‌ها همچون شكر، كالری یكسانی دارد و درصدی از قند موجود در آنها از نوع ساكاروز بوده و برای جذب، نیاز به انسولین دارد.
از سوی دیگر تهیه بیسكویت‌های رژیمی یك كار سنتی نیست كه یك نانوا یا كارگر معمولی بتواند آن را انجام دهد. این نوع محصولات باید زیر نظر متخصصان تغذیه و طبق یك فرمولاسیون استاندارد تهیه شود.
كراكر و چوب شور، نوعی بیسكویت نمكی
شاید تا به حال نام كراكر به گوشتان نخورده باشد. كراكر همان بیسكویت‌های ترد مربع‌شكل با سطوح آغشته به ذرات درشت نمك است كه این روزها در اشكال متنوع و اندازه‌های ریز و درشت تهیه می‌شود. این بیسكویت به دلیل دارا بودن نمك برای افراد با فشار خون بالا، بیماران كلیوی و قلبی محدودیت مصرف دارد.
نوع دیگر بیسكویت‌های نمكی، چوب شور است كه مصرف چند عدد آن برای افرادی كه سردرد یا سرگیجه ناشی از فشار خون پایین دارند، مناسب است. چوب‌های حاوی دانه‌های كنجد یا كره بادام زمینی گزینه بهتری است.
احتیاط كنید!
بیسكویت‌هایی كه با آرد گندم تهیه می‌شود برای كودكان كمتر از هفت ماه توصیه نمی‌شود. عوارض مصرف این خوراكی برای كودكان سه چهار ماهه می‌تواند به شكل آلرژی به گندم و اسهال‌های مزمن تظاهر كند. بیسكویت گندم برای مبتلایان به سلیاك (اختلال خودایمنی روده باریك با زمینه ژنتیكی) و انواع شكلاتی آن برای كودكان بیش‌فعال توصیه نمی‌شود.
خطر بیسكویت‌های سوخته
از مصرف بیسكویت‌های سوخته و تلخ بپرهیزید. در اثر سوخته و قهوه‌ای‌شدن محصولات دارای مواد كربوهیدراتی همچون بیسكویت در حرارت‌های بالای پخت، ماده‌ای سرطان‌زا به نام «آكریلامید» ایجاد می‌شود.
این ماده به محض ورود به بدن تجزیه شده و می‌تواند موجب تضعیف سیستم ایمنی و عصبی بدن شود و به بروز انواع سرطان بینجامد.
بیسكویت كیلویی نخرید
بیشتر بیسكویت‌هایی كه به صورت فله‌ای در برخی مغازه‌ها یا نانوایی‌های فانتزی از سوی كارگران تهیه می‌شود اغلب حاوی مواد افزودنی و نگه دارنده‌های غیرمجاز با دز بالا بوده و در شرایط غیربهداشتی تولید می‌شود.
این محصولات گرچه قیمت پایین‌تری داشته و به‌صرفه‌تر است، اما به دلیل آن‌كه تاریخ تولید نامعلوم، شرایط نگهداری نامساعد و مواد اولیه نامرغوب دارد و اغلب به صورت روباز و خارج از بسته‌بندی به دور از نظارت وزارت بهداشت تهیه و عرضه می‌شود برای سلامت مصرف‌كننده بخصوص كودكان و دانش‌آموزانی كه مصرف مستمر و طولانی‌مدت دارند، مخاطره‌آمیز است.