PH , KH , GH
PH و نحوه اندازه گيري آن
PH از لغت فرانسوی Hydrogene گرفته شده ، به معنی قدرت یونی هیدروژن می باشد و بیان کننده ی میزان اسیدی یا بازی ( قلیایی ) بودن آب است .
اما به جز PH ، دانستن میزان آمونیاک ، نیتریت و نیترات در آب ضروری می باشد .
PH طبیعی آب آشامیدنی حدود 7.0 می باشد و این در حالی است که بیش تر ماهیان آب شیرین در محدوده ی PH = 5.5 – 7.5 قادر به زندگی می باشند ، اما خانواده ای از سیچلاید ها به نام سیچلاید آفریقایی در PH= 8 قابل به نگهداری هستند .
شرایط آب ایده آل :
آمونیاک = 0 ppm، نیتریت = 0 ppm ، نیترات = 20 ppm ،
PH = 6-8.4 بسته به نوع ماهی ، GH = 5-10 بسته به نوع ماهی
اما اصلاً تنظیم نبودن PH آب چه پیامد هایی دارد ؟
در صورتی که آب از حد مورد نیاز ماهی ، اسیدی تر باشد ، علاوه بر آسیب رسیدن به دستگاه تنفس و چشم های ماهی ها ، امکان مرگ زودرس آنها را فراهم می کند . در ضمن ماهی در محیط های خیلی اسیدی یا قلیایی تولید مثل نمی کند .
نحوه ی اندازه گیری PH آب :
برای محاسبه ی سختی آب ( PH ) می توان از بسته ( کیت ) های تنظیم خصوصیات فیزیکو شیمیایی آب استفاده کرد .
1- معرفهای کاغذی :
کاغذ تورنسل : به صورت نوار کاغذی باریکی به فروش می رسد که با فرو بردن این کاغذ در آب ، در صورت قلیایی بودن آب ( PH بیش تر از 7 ) به رنگ آبی در آمده و در صورت اسیدی بودن آن ( PH کمتر از 7 ) به رنگ قرمز در می آید .
نکته : کاغذ تورنسل در محیط خنثی به رنگ بنفش ظاهر می شود .
مزایا : بسیار ارزان بوده و به راحتی قابل استفاده می باشد .
معایب : دقت کمی داشته و عدد دقیقی به ما نمی دهد .
سایر معرفهای معروف :
2- PH متر دیجیتالی : کار با آن بسیار ساده بوده به طوری که پس از قرار گرفتن در آب ، میزان دقیق PH در صفحه ی نمایشگر به نمایش در می آید .
مزایا : بسیار دقیق بوده و کار با آن بسیار ساده می باشد .
معایب : نسبتاً گران می باشد .
نکته : مقدار PH آب را می توان با وسیله های دیگری همچون PH متر الکتروشیمیایی هم اندازه گرفت که کار با آن به سادگی کاغذ های معرف نمی باشد .
راه های کاهش PH آب
1- استفاده از ذغال اکتیو که معمولاً در فیلتر های خارجی آکواریوم مورد استفاده قرار می گیرد .
2- تعویض قسمتی از آب
3- استفاده از چوب درختان در آب
4- جوشاندن آب
راه های افزایش PH آب
1- در معرض هوا قرار دادن سطح آب ( با ورود و حل شدن Co2 در آب ، میزان PH افزایش می یابد . )
2- استفاده از سنگ های آهکی یا مرجان ( اگر خرد شده باشند سریع تر عمل می کنند . )
3- استفاده از جوش شیرین در آب
نکته : استفاده از گیاه در تانک سبب تعادل میزان PH شده و از افزایش یا کاهش آن جلوگیری می کند .
PH مناسب برای تعدادی از ماهی ها به صورت زیر است :
آنجل ( فرشته ماهی ) : 6.0-7.0 ؛ بارب ها : 6.0-7.5 ؛ سیچلاید های آمریکایی : 7.0-7.5 ؛ کریدوراس : 6.5-7.5 ؛ دیسکاس : 6.0-6.5 ؛ گلدفیش ها : 7.2-7.5 ؛ گورامی : 6.0-7.5 ؛ زنده زاها : 7.5-8.0 ؛ سیچلاید های ملاوی : 8.0-8.5 ؛ تتراها: 6.0-7.0
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
GH ، KH و نحوه ی اندازه گیری آنها
GH یا سختی کلی بیانگر مقادیر یون های منیزیم و کلسیم حل شده در آب می باشد . در واقع سختی کلی وسیله ی سنجش یون های فلزاتی چون کلسیم ، منیزیم و روی می باشد که بر اثر عبور آب باران از میان سنگ ها به وجود می آیند .
در بیش تر آب ها ترکیبی از کلسیم ، منیزیم ، نمک و مقادیر کمی از سایر فلزات وجود دارد که این سختی ها به رسیدگی و جلوگیری از افزایش یون های محلول احتیاج دارد .
ابتدا در آب سختی موقت شکل گرفته و با ورود کربنات به آب ، سختی کلی یا GH شکل می گیرد .
اما در حالت کلی در آکواریوم عاملی برای افزایش یا کاهش GH وجود نداشته و این مطلب تنها جهت اطلاع رسانی بیان شده است .
نکته : GH بیش تر در استخر های پرورش ماهیانی چون قزل آلا که در آنها مواد آهکی و کربن دار استفاده می شود ، اندازه گرفته شده و نیاز به کنترل دارد ؛ اما در آکواریوم های خانگی نیازی به اندازه گیری آن نیست .
راه های افزایش GH :
1- اضافه کردن سنگ آهک به آب
راه های کاهش GH :
1- اضافه کردن کود گیاهی به آب
2- اضافه کردن آب تصفیه شده
3- اضافه کردن کلسیم کربنات به آب
4- استفاده از سبک کننده های تجاری آب
نکته : KH ، GH و PH با هم رابطه ی مستقیم داشته و افزایش یکی از آنها سبب افزایش دو تای دیگر نیز می شود .
تذکر : در صورت نیاز به اندازه گیری GH در آب ، می توان از کاغذهای اندازه گیری آن استفاده کرد که طرز کار آن همانند کاغذهای اندازه گیری PH می باشد .
KH چیست ؟
قلیایی بودن آب یا سختی کربنات به سختی ناشی از یون های کربنات و بی کربنات محلول در آب باز می گردد که پس از تشکیل یون های نیترات و سولفات ، در آب سختی پایدار شکل می گیرد .
راه های افزایش KH
1- اضافه کردن سدیم بی کربنات به آب
راه های کاهش KH
1- اضافه کردن کربن دی اکسید به آب ( می توان با افزایش سطح آب ، میزان کربن دی اکسید آب را افزایش داد . )
KH نمادی برای اندازه گیری مقادیر یون های نیترات و سولفات است که از راه های زیر می توان آنرا افزایش یا کاهش داد : 2- اضافه کردن ذغال اکتیو برای افزایش سطح کربن 3- اضافه کردن سایر فرآورده های صنعتی که باعث افزایش KH در آب می شوند . 2- جوشاندن آب سبب از بین رفتن یون های کربنات و بی کربنات در آب و در نتیجه کاهش KH می شود . 3- اضافه کردن سایر فرآورده های صنعتی که به این منظور ساخته شده اند .
جدول سختی کربنات ( KH )
نکته : با بسته های اندازه گیری PH ، می توان مقادیر KH را نیز اندازه گرفت .