صفحه نخست » بخش عمومي » دکتر علیرضا شیری » سگ

تقویت مثبت (تایید مثبت) چیست و مزایای استفاده از آن در تربیت سگ چه می باشد؟

استفاده از تقویت مثبت در تربیت سگ به این معنی است که شما به رفتارها و عملکرد صحیح سگ پاداش خواهید داد و نادیده گرفته شدن و بی توجهی به فرمان توسط سگ، قابلیت دریافت پاداش را از او سلب می کند و با این روش سگ متوجه می شود عمل او مورد قبول صاحب قرار نگرفته است.
برای پاداش دادن به سگ می توان از خوراکی های تشویقی، ستایش کلامی، بازی کردن، پیاده روی و یا هر چیزی که سگ به آن علاقمند است استفاده کرد و از آنجایی که سگ به طور غریزی برای جلب توجه و رضایت صاحب مشتاق است، استفاده از روش تقویت مثبت در تربیت آن بسیار موثر می باشد.

مزایای استفاده از تقویت مثبت در تربیت سگ:
1_ استفاده ار تقویت مثبت این اجازه را به تمام افراد خانواده می دهد که در تربیت سگ نقش داشته باشند. 
به عنوان مثال، ممکن است اجرای روش های دیگر آموزشی برای کودک شما خطر آفرین باشد مانند استفاده از بندها و قلاده های شوک در روش های کنترلی (اصلاح رفتاری) و یا تنبیهی، اما در روش تقویت مثبت فرزندان شما با تعدادی خوراکی تشویقی، بدون کوچکترین خطری می توانند به تمرین با سگ منزل بپردازند. با نظارت شما کودکانتان نیز می توانند به شیوۀ شما سگ را آموزش دهند زیرا در روش تقویت مثبت نیاز به داشتن قدرت بدنی، تُن صدای بلند و استفاده از خشونت رفتاری نیست به همین علت شما یا دیگر افراد خانواده در معرض خطری بالقوه قرار نمی گیرد. هر فردی از افراد خانواده می تواند در زمان آموزش سگ با رفتاری دوستانه به او پاداش دهند و این روش نیاز به داشتن اطلاعات تخصصی و تجربۀ تربیتی ندارد.

2_ این روش اجازه می دهد که صاحب و سگ ارتباطی دوستانه و مشخص باهم داشته باشند.
شما به عنوان صاحب تصمیم می گیرید که چه فرمانی را به سگ آموزش دهید و در صورتی که سگ فرمان را به درستی انجام داد به او پاداش می دهید و در صورتی که به فرمان توجه نداشت و یا به صورتی نادرست آنرا اجرا کرد، از دریافت پاداش محروم می شود. زمانی که به علت انجام کار صحیح سگ پاداش می گیرد به احتمال زیاد به تکرار آن ادامه خواهد داد.
به عنوان مثال، یکی از مشکلات متداول که سگ ها برای آن مورد تنبیه و سرزنش قرار می گیرند، انجام عمل دفع در منزل و بر روی فرش یا هر مکان نادرست است. معمولا در این زمان صاحب با فریاد به سرزنش سگ می پردازد و یا با توسل به ترفندهای قدیمی و منسوخ مانند تنبیه بدنی با روزنامه لوله شده، گرفتن پشت گردن سگ و نزدیک کردن پوزۀ حیوان به محل دفع، اشتباه بودن رفتار را تذکر می دهند!!!
قصد صاحب این است که با استفاده از روش های یاد شده به سگ بفهماند این کار مورد قبولش نیست و مکان دفع را اشتباه انتخاب کرده است. درصورتی که آن چیزی که سگ از رفتار صاحب متوجه می شود این است که در زمان حضور صاحب نباید در این مکان و یا در منزل دفع کند و باید تا زمان نبود او صبر کند!
یکی از سئوالات متداول صاحبان این است که سگ ما مکان درست دفع را کاملا می داند اما زمانی که منزل نیستم به خطا در مکان دیگری ادرار می کند؟!
ایجاد چنین روندی قطعا به علت وجود مشکلات ارتباطی بین صاحب و سگ است. اینبار برای رفع اشتباهات سگ در انتخاب مکان دفع از روش تقویت مثبت استفاده کنید. هر زمان که سگ را از منزل خارج کردید و حیوان در مکان مورد نظر و صحیح دفع کرد سریعا سگ را مورد تشویق قرار دهید و سعی کنید در زمان های مشخص سگ را برای انجام عمل دفع به خارج از منزل هدایت کنید. در کمتر از یک هفته سگ کاملا متوجه می شود که ارتباطی مستقیم بین خارج شدن از منزل، دفع و خوراکی تشویقی مورده علاقه اش وجود دارد و خارج شدن از منزل برای او یک اتفاق خوب به همراه خواهد داشت. 
اما زمانی که سگ به اشتباه در مکان نادرست ادرار کرد به او پاداشی نمی دهید و همین امر باعث می شود که سگ برای بدست آوردن پاداش خود تمام تلاشش را انجام دهد.
موفقیت در این آموزش نشان می دهد که ارتباط درستی بین شما و سگ برقرار شده است.

3_ تقویت مثبت را می توان برای طیف گسترده ای از سگ ها با خصوصیات اخلاقی و نژادی گوناگون مورد استفاده قرار داد.
استفاده از روش های آموزشی اصلاحات کنترلی (Leash Correction) و یا روش های تنبیهی برای تمام سگ ها موثر نمی باشند. فی الواقع در اکثر موارد مجازات و تنبیه می تواند باعث ایجاد مشکلات رفتاری بیشتری گردد. سگ هایی که دچار خشونت رفتاری هستند نمونه ای واضح از این نوع آموزش ها می باشند در اغلب موارد سگ ها تهاجمی شده و حتی در مقابل افزایش تنبیه ها خشونت و سرسختی آنها نیز افزایش می یابد و یا این روش ها می تواند سبب ایجاد ترس شدید در سگ ها گردد و حیوان نسبت به کوچکترین تنبیه، صدای بلند و حرکتی رفتاری همراه با ترس و استرس از خود نمایان می سازد. اگر در مقابل این گونه روش ها سگی دچار خشونت رفتاری نگردد بدون سگ ترس کاذب را کسب خواهد کرد.
حتی سگ هایی که دچار اینگونه ناهنجاریهای رفتاری می گردند استفاده از تقویت مثبت می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.

4_ تمرین های ذهنی می تواند باعث تخلیۀ بیش از حد انرژی در سگ ها گردد.
سگ برای بدست آوردن تشویقی مجبور است از ذهن خود استفاده کند و علت و روش دریافت پاداش را به خاطر بسپارد و برای بدست آوردن مجدد تشویقی آموخته های ذهنی خود را مرور کند. اما در روش های دیگر سگ تنها به علت ترس از تنبیه و از روی اجبار عملی را انجام می دهد.
خستگی عامل مهمی برای جلوگیری از بروز مشکلات رفتاری در سگ ها می باشد. مانند: حفر کردن، جویدن، لیس زدن بیش از حد و پارس کردن. آموزش و تمرین روزانه، یک روش عالی برای تخلیه انرژی سگ ها می باشد. شما می توانید به سادگی با اضافه کردن چند آموزش کوتاه همراه با تقویت مثبت مقدار زیادی از انرژی سگ خود را در روز کسر کرده و نسبت به رفتار او شگفت زده شوید.

5_ این روش سرگرم کننده است!
اگر جلسات آموزشی کوتاه و خوشایند باشد روش استفاده از تقویت مثبت می تواند برای صاحب و سگ بسیار سرگرم کننده باشد. هنگامی که سگ تشخیص دهد شروع آموزش به معنی شروع اتفاق های خوشایند برای او است، جلسات آموزشی را به عنوان آغاز بازی و سرگرمی می داند و خیلی سریع یاد می گیرد که با نشان دادن رفتار خوب و انجام صحیح فرمان ها علاوه براینکه پاداش مورد علاقۀ خود را دریافت می کند، صاحبی شاد و خوشحال نیز همراه خود دارد که این خود بزرگترین پاداش برای یک سگ محسوب می شود. مطمئن باشید هر لبخند شما اشتیاق یادگیری سگ را افزایش می دهد.

6_ تقویت مثبت باعث ایجاد ارتباطی عمیق بین صاحب و سگ می شود.
برای بسیاری از ما سگ نقش دوست و همراه را دارد. با این روش آنها به بخشی از خانوادۀ ما تبدیل می شوند. استفاده از روش تقویت مثبت در آموزش ها می تواند به تقویت ارتباط بین صاحب و سگ کمک شایانی کند. در حالی که روش های آموزشی دیگر ممکن است باعث شود سگ رفتاری صحیح داشته باشد اما سگ همیشه احساس ترس و نا امنی نسبت به صاحب خود پیدا می کند و آن اطمینان و امنیت لازمه بین صاحب و سگ از بین می رود.
برای درک این مطلب مثالی ساده وجود دارد: اگر در محل کار خود رئیسی جدی و سرسخت داشته باشید که همیشه شما را مجبور به انجام کاری می کند و هر زمان که مسئولیتتان را به درستی انجام دهید بدون تشکر و پاداشی از آن بگذرد و یا با کوچکترین اشتباهی شما را مورد مواخذه و تنبیه قرار دهد، تفکر شما دربارۀ این فرد چگونه خواهد بود؟ آیا فکر نمی کنید که او خوب کار کردن شما را وظیفه می داند؟ آیا از روی میل و رغبت در این محیط کار می کنید؟ آیا تمایلی به ادامۀ فعالیت با این فرد را خواهید داشت؟
حال اگر رئیس شما حتی برای کارهایی که وظیفۀ شغلیتان است تشکر کرده و شما را مورد تشویق قرار دهد، بی شک انگیزۀ و علاقۀ شما برای فعالیت افزایش یافته و حتی با رضایت حاضر به انجام کارهای سخت تر و بیشتری هستید و ارتباط دوستانه و صمیمی با این فرد برقرار می کنید. چرا؟ چون او شما را بیش از حد مورد ستایش قرار می دهد.
این دقیقا همان احساسی است که سگ شما نسبت بع رفتارتان بدست می آورد. در صورتی که شما در روند آموزش از تقویت مثبت استفاده کنید سگ علاوه بر اینکه از ارتباط با شما لذت بیشتری می برد، همیشه در هر سنی بدون ترس از مجازات به یادگیری و پیشرفت ادامه می دهد.
پس با صرف وقت در روش تقویت مثبت به آموزش سگ خود بپردازید و مطمئن باشید که در تمام مراحل ارتباط خوب و قویی بین شما برقرار خواهد بود.
_________________
ترجمه و تدوین: سارا رنجبر