صفحه نخست » گزارش ویژه » خزندگان

تاريخچه پرورش قارچ خوراكي:
از نظر تاريخچه پرورش قارچ در هاله اي از ابهام به سر برده. آزتكها از قارچها به عنوان مواد توهم زا در فالگيري استفاده ميكردند وقارچ را گوشت خدا مي ناميد ند. ولي بدون شك معلوم شده است كه قارچ شي-اي تا كه در ژاپن وقارچ برنج در چين تقريبآ از دو هزار سال قبل با ساده ترين روش والهام از طبيعت بر روي چوب درختان كشت ميشده است و تكنولوژي روش كاشت اين قارچها جزو هنرهاي خيلي قديمي و محرمانه اين سرزمينها بوده است. فقط تاريخ مشخص در پرورش قارچ دكمه اي بدست آمده است كه طبق آن كاشت اين قارچ در حدود 700 سال قبل از ميلاد در حومه پاريس بوسيله يك باغبان ناشناس فرانسوي صورت گرفت.كشت قارچ در گلخانه ها براي اولين بار در حدود سال 1754 در سوئد ابداع شد و سپس به انگلستان و ساير نقاط اروپا گسترش يافت. در سال 1910 در ايالات متحده آمريكا سالنهاي استاندارد پرورش قارچ ساخته شد.توسعه تجربه تكنولوژي از يك سو و ياري جستن از دانشمندان از سوي ديگر زمينه بوجود آمدن ايزوله هاي خالص در نهايت تهيه بذرخالص- امكان توليد صنعتي قارچ را در سطح وسيع فراهم آورد. و در انستيتو پاستور فرانسه روشهاي علمي كشت و جوانه زدن اسپور و توليد آسان در شرايط تبديل ابداع نمودند و تا سال 1905 به صورت يك راز در اختيار انستيتو پاستور باقي ماند.سيند ن: در سال 1932 تهيه بذر قارچ روي غلات را ابداع كرد و سبب تحويل انقلاب صنعتي در تهيه كمپوست مصنوعي براي صنعت پرورش قارچهاي خوراكي را بوجود آورد.در طي بيست سال گذشته به دليل ماشيني شدن تكنولوژي پرورش قارچ و انجام تحقيقات بنيادي بسياري از مسائل و مشكلات تئليد صنعتي حل شده و مسائل علمي مختلف مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است تا حداكثر توليد محصول در واحد سطح به دست آيد.نكته جالب: پرورش قارچ تروفل بر روي نهالهاي جان درخت بلوط صورت ميگيرد. كه اين بستر كاشت درخت بلوط را قبل از كاشت با قارچ تروفل آلوده كرده و سپس به مدت 2تا 3سال در گلخانه به طور موقت كشت ميشوند.
پروتيين:
ميزان پروتيين قارچهاي خوراكي از حداقل 8/1 تا 9/5 درصد وزن تر قارچ گزارش شده است. بهترين عوامل موثر در ميزان پروتيين قارچ عبارتند از:گونه فسوار قارچ- شرايط زراعي اندام مورد آزمايش مرحله رشدي قارچ ميزان آب موجود در بافت چرخه بار دهي و فاصله زماني بين زمان برداشت و زمان اندازه گيري پروتيين در مقايسه با ساير غذا ها، پروتيين قارچ تازه در حدود 2 برابر پروتيين اغلب سبزيجات( به استثنا نخود سبز و كلم) و حبوبات(نخود لوبيا عدس) است.
اما قارچ خوراكي از لحاظ پروتيين نسبت به منابع پروتييني استاندارد مانند گوشت(14-20 درصد) ماهي (20-15 درصد) تخم مرغ(13درصد) پنير(25درصد) در درجه دوم اهميت قرار دارند.
قابليت هضم پروتيين قارچ خوراكي عامل بسيار مهم در تعيين ارزش غذايي آن ميباشد. در حدود 71% تا 90% پروتيين قارچ قابل هضم است كه اين مقدار تا حدودي كمتر از ميزان هضم پروتيين گوشت (99%) است.
اهميت قارچ در رژيم غذايي:
پس از جنگ جهني دوم ميزان كل توليد قارچ خوراكي در سطح جهان افزايش يافته است. در سال 1986 ميزان كل توليد جهاني 000/182/2 تن گزارش شده است. كشورهاي اصلي توليد كننده در جهان عبارتند از چين- فرانسه- هلند- ايتاليا- ژاپن- انگلستان- آمريكا. كشور آلمان با مصرف سرانه 5/2 كيلوگرم در سال بالاترين مصرف سرانه جهان را دارا ميباشد.
قارچهاي خوراكي صدفي:كشت و پرورش قارچهاي خوراكي صدفي بسيار ارزان و كم هزينه است.انتخاب و پرورش اين قارچ در صنايع توليد غذايي براي كشاورزان با درآمدهاي محدود ميتواند منبع درآمدي مناسب باشد.گونه هاي پلوروتوس از جمله قارچهاي خوراكي ميباشند كه در مناطق گرمسيري از رشد مطلوبي برخوردارند و و داراي قدرت توليد بالا و كيفيت مناسب در شرايط حرارتي بالا ميباشند. بسياري از گونه هاي پلوروتوس بر روي چوبهاي پوسيده يا در حال پوسيدن و نيز در سطح تمام چوبهاي سخت و بقاياي چوبي از خاك اره و ضايعات كاغذ ساقه هاي سبز موز- برگ نخل و بسياري از مواد ليگنو سلولزي ديگر رشد ميكنند. كشت پلوروتوس در كشورهاي جنوب شرقي آسيا- اروپا-آمريكا بسيار رايج است و در طول فصول رشد ميتوان از آنها برداشت كرد. از نظر تغذيه و رفع گرسنگي و نيز احياي اقتصاد كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه پرورش گونه هاي پلوروتوس نسبت به ساير قارچهاي خوراكي از اهميت و امتياز بالايي برخوردار است . قارچهاي صدفي حاوي پروتئينهاي اصلي و ضروري بوده كه بر اساس وزن خشك قارچ مقدار آن برابر۱۵-۳۵ درصد از منابع علمي گزارش شده است اين قارچها داراي اسيد آمينه آزاد نيز ميباشند.اين قارچها سرشار از ويتامينهاي مفيد از جمله ويتامين سي - بي - فياسين ميباشند. تفاوتهاي موجود در گونه هاي قارچ صدفي از نظر ميزان مواد غذايي به چند عامل بستگي دارد:
مقدار پروتئين قارچ تحت تاثير نوعي ماده مصرفي در بستر تفاوت ميزان تركيب مواد غذايي و عملكرد قارچهاي گونه پلوروتوس بسيار محرز است.قارچهاي صدفي به رنگهاي سفيد آب- خاكستري قهوه اي- رنگارنگ- طلايي و صورتي ديده ميشود.از نظر توليد محصول قارچهاي صدفي محصولات با ارزشي ميباشند كه به دنبال تكامل حوضه قارچ از كمپوست مصرف شده آن به عنوان غذا براي نشخوار كنند گان پرورش حلپور استفاده ميشود.توده كاه كه به عنوان يك منبع غذايي براي پرورش قارچ صدفي استفتده ميشود بعد از برداشت محصول كمپوست مصرف شده آن تركيب مناسبي براي تهيه كود برگ- كوابيلوژن و خاكهاي جديد ميباشد. قارچهاي صدفي با توليد مواد ضد نماتد به سالم سازي محيط كمك ميكند.
پرورش قارچ صدفي:
قارچ صدفي را ميتوان در فضاي سر بسته كشت داد. اين فضا ميتواند يك اتاق گاراژ و حتي آلونك ساده اي باشد كه كاربرد زيادي براي ساير امور ندارد وجود قفسه هايي در اتاق جهت پر آويزان نمودن يا قرار دادن توده هاي كشت بر روي آن لازم است تا توده ها با كف اتاق تماس پيدا نكنند.سالن كشت و پرورش: گونه هاي پلوروكوس را اغلب در محيط هاي سر پوشيده پرورش ميدهند. اتاقهايي كه از امكان هوا دهي خوب برخوردار باشند براي اين كار مناسبند .در نواحي مرطوب ، اتاقهاي قديمي مناطق روستايي كه با چوب يا خشت و آجر ساخته شده و روي بدنه يا سقف پشت بام آنها با كاه گل اندود داده شده بسيار مناسب است . كف چنين اتاقها بايد از سيمان باشد و لوله هاي لازم براي هوادهي نيز در سقف يا ديوار آنها نصب شود.بهتر است اتاقها داراي ابعاد 5/3×3×3 متر و با دو دريچه گوچك در عقب و يك در ورودي در جلو باشد.2-بستر قارچ: بيشتر بقاياي گياهي سلولز دار از قبيل كاه و كلش غلات ساقه هاي ذرت- نيشكر-تفاله نيشكر- برگهاي موز- شاخه هاي كاذ ب و بقاياي برگ ساير گياهان - كاغذ هاي زايد مواد پنبه و غيره ميتوانند براي تهيه سبك قارچ مورد استفاده قرار گيرند. برگ و ساقه برنج و گندم بهترين مواد براي تهيه بستر قارچ ميباشند . براي اين منظور ساقههاي برنج را به اندازه هايي حدود 3 تا 6 سانتيمتر خرد تا مواد سلولزي آن توسط آنزيمهاي قارچ راحت تر شكسته شود و كاه حاصل را يك شب در آب ميخوابانند، سپس از آب خارج كرده و مورد استفاده قرار ميدهند.براي استفاده از كاه گندم آنها را به اندازه هاي حدود 5-6 سانتيمتر خرد ميكنند. شستشو ميدهند تا زردي و نا خالصي آن بر طرف شود ،‌سپس به منظور ضد عفوني كردن و افزايش رطوبت كاه آنرا به مدت 15 دقيقه در داخل قابلمه يا بشكه ريخته ،‌ ميجوشانند. به طوري كه وزن كاه مذ بور 4 برابر وزن كاه خشك افزايش يابد . محتواي بشكه را بر روي سافي ميريزند تا آب آن خارج و خنك گردد .
روش تهيه:
براي تهيه بذر قارچ ابندا دانه هاي گندم مرغوب را شسته و يك شب در آن خيس ميكنند . سپس آب آنرا عوض كرده و دانه هاي خيس خورده را به خوبي در آب ميجوشانند تا كاملا نرم شوند . آب اضافي را تخليه و گندمها را روي يك سطح صاف پارچه اي يا توري پهن ميكنند تا آب موجود در سطح انها كاملا تبخير شود. به منظور جلوگيري از ليز شدن و به هم چسبيدن دانه ها به ميزان 2% پودر كربنات كلسيم به آنها افزوده و به خوبي مخلوط ميكنند و آنها را تا 4/3 حجم در شيشه هاي 5/1 ليتري يا 5/0 ليتري تميز ميريزند.
شيشه ها را با درپوشهاي پنبه اي محكم پوشانده و پس از قرار دادن يك لايه ورق آلومينيم روي آن به مدت يك ساعت در حرارت 121 درجه سانتيگراد و فشار 15 پوند استريل ميكنند.
كيسه هاي پلاستيكي را تا نصف از گندم آماده شده پر ميكنند. يك حلقه آلومينيومي را به قطر و ارتفاع 4 تا 5
سانتيمتر تهيه كرده و دهانه كيسه را از داخل آن عبور ميدهند سپس لبه هاي آنرا روي حلقه برگردانده و به كمك نخ روي حلقه محكم بسته ميشود.
پس از استريل كيسه ها يا شيشه حاوي دانه گندم عمل تلقيح با دقت كامل و در شرايط استريل انجام ميشود.
براي تلقيح شيشه ها يا كيسه ها را در محل مناسب با حرارت 25 درجه سانتيگراد نگهداري ميكنند . در اين شرايط پس از 10 تا 20 روز ميسيلم در تمامي توده بذر نفوذ كرده و بذر براي استفاده بر روي بستر آماده استمصرف سريع آن پس از آماده شدن بهتر است ،‌زيرا توده هاي مسيلم قارچ با گذشت زمان و در موقع استفاده سبب يكنواختي در سطح بستر خواهد شد.

پرورش قارچ برای همه
پرورش قارچ در منزل
فصل کاشت:
بهترين موقع براي پرورش قارچ در خانه بين ماههاي مهر تا آذر است ولي چنانچه امکانات تهويه هوا و متعادل نمودن درجه حرارت محيط محل پرورش وجود داشته باشد مي توان قارچ را در ماههاي ديگر سال تعميم داد.
بطور کلي طرز پرورش قارچ مخصوص به خود آنست و مي توان آنرا در محيط تاريک پرورش داد و بجز نور مستقيم آفتاب، هر مقدار نور را تحمل مي کند. در هر صورت در محل پرورش قارچ علاوه بر آنکه، بايستي تهويه هوا به خوبي انجام گيرد، درجه هواي محيط پرورش نيز بايد بين 15 - 10 درجه نگهداري شود. علاوه بر اين محل پرورش بايستي کاملا تميز، قابل شستشو و فاقد درز يا محلي براي پرورش باکتريها، حشرات و قارچهاي مضر باشد.
اطاق پرورش قارچ:
عرض اطاق پرورش بايستي بحدي باشد که بتوان از راهروهايي که براي آن تعبيه مي گردد، براحتي عبور نمود( حدود 70 سانتي متر) عرض طبقات پرورش قارچ را نيز حداکثر 180 سانتي متر در نظر مي گيرند تا بتوان از دو طرف به وسط بستر قارچ دسترسي پيدا نمود و چنانچه طبقات پرورش قارچ در کنار ديوار باشد عرض آنرا حداکثر 90 سانتي متر قرار مي دهند. همچنين مي توان قارچ را در جعبه هاي چوبي در اندازه 60 در 90 سانتي متر و عمق 20 تا 25 سانتي متر پرورش داد. به منظور صرفه جويي در هزينه اوليه مي توان، هر طبقه را با تخته هاي سه سانتي متري به عرض 90 تا 180 سانتي متر پوشانده و کود را مستقيما کف هر طبقه ريخته و قارچ را در آن کاشت و به اين طرتيب احتياجي به جعبه هاي چوبي نخواهد بود. طبقه بندي ها معمولا در طول اطاق پرورش انجام مي گردد. روي سطح زمين نبايستي طبقه اي مستقر نمود، حداقل فاصله بين طبقه اول تا کف زمين 15 سانتي متر و فاصله هر طبقه از هم 60 سانتي متر مي باشد.
بطور معمول براي پرورش قارچ در خانه فقط سه طبقه در نظر مي گيرند و چنانچه اطاق به حد کافي وسيع باشد يک رديف در طول اطاق در مجاور ديوار و يک طبقه (دو طرفه) در وسط و يک طبقه در طرف ديگر اطاق قرار مي دهند بطوريکه دو راهرو به عرض 70 سانتي متر در دو طرف طبقه وسط، 180 سانتي متر باشد.
در يک اطاق بزرگ به طول 9 و عرض 5/6 متر مي توان مساحتي در حدود يکصد متر مربع براي پرورش قارچ آماده نمود که از اين سالن در هر فصل برداشت مي توان استفاده نمود. و به 8 تا 850 کيلو قارچ دست يافت و چنانچه کاشت قارچ در جعبه هاي چوبي انجام گيرد توليد محصول از اين ميزان تا حدي بيشتر خواهد شد و در سالني به ابعاد 5/9 و عرض 5/6 متر تعداد 180 جعبه جايگزين مي گردد که محصول آن در يک فصل برداشت به حدود يک تن مي رسد.
چنانچه محل پرورش قارچ محدود و کوچک باشد ميزان احتياج به کود و محليکه بايد آنرا تخمير نمود، متناسب مي باشد. لذا ترجيح داده مي شود يک محوطه بتوني به ابعاد 5/1 متر ساخته و در مجاور آن محلي براي خروج آب مازاد کود در نظر بگيرند که فاضل آب را بتوان داخل سطل يا يک مخزن بتوني کوچک به ابعاد 40 سانتي متر وارد نمود. کف مخزن اصلي را به ضخامت 15 سانتي متر کاه ريخته و روي سطح کاه يک جعبه اي به ابعاد يک متر از جنس تور سيمي ضخيم که شبکه سوراخهاي آن 5/0 سانتي متر باشد بطوري قرار مي دهند که از هر طرف با ديواره مخزن بتوني 25 سانتي متر فاصله داشته باشد و اطراف اين توري را از کاه پر نموده و داخل توري را از پهن اسبي مخلوط با کاه پر نموده و پهن را خوب متراکم نموده و سطح کود را نيز بطور کنبد مانند توده نموده تا آب باران به داخل توده کود نفوذ ننمايد.
پس از 3 تا 4 روز به علت فعاليت باکتريهاي تخمير، درجه حرارت محيط توده به 70 درجه مي رسد و مقداري از حجم توده کم مي شود و در اين موقع تمام توده کودي را که در مخزن قرار دارد براي هوادهي به محوطه مجاور توده برمي گردانند و در موقع برگرداندن کود بايستي سعي کرد حتي الامکان به تمام ذرات کود، هوا برسد تا اکسيژن مورد نياز باکتريهاي مخمر تامين گردد و پس از چند ساعت اين توده را مجددا به داخل مخزن بذري ريخته و سطح آنرا با کاه بحد کافي انباشته تا سطح کود گنبدي شکل بشود. چنانچه در مخزن کوچک مجاور محل تخمير فاضل آب جمع شده بوسيله سطل آنرا روي سطح کود مي پاشند تا رطوبت توده تامين گردد مدت عمليات بين 15 - 10 روز به طول مي انجامد و در اين مدت 3 - 4 مرتبه بايستي کود برگردان بشود. و در خاتمه دوره سوم يا چهارم کود به رنگ قهوه اي تيره در آمده و ذرات آن ترد و شکننده شده و بوي مطبوعي از آن به مشام مي رسد و چنانچه اين شرايط در کود مشاهده نشود دليل بر آن است که عمليات تخمير به خوبي انجام نگرفته و در نحوه کار اشکالي وجود داشته است.
نحوه اسکلت بندي:
اسکلت بندي طبقات از نبشي 10 -12 که با ضد زنگ رنگ شده باشد و يا از الوار چهار چوب 10 سانتي متري ساخته مي شود و بين ستونها چهار چوبي 5 سانتي متري پيش بيني مي گردد. فاصله ستونهاي عمودي از يکديگر 5/1 متر و اين فاصله در دو طرف بستر، بايستي حفظ گردد.
تهيه بستر براي پرورش قارچ:
بهترين ماده براي پرورش قارچ، پهن اسبي و کاه مي باشد. براي تهيه کود جهت پرورش قارچ مقداري پهن اسبي و کاه را مخلوط نموده و در ابعاد مناسبي در حدود 3 متري آنرا انبار نموده و آنها را روي هم بخوبي بکوبيد.(لگد کنيد) تا متراکم شود بطوريکه از نفوذ باران به داخل آن جلوگيري گردد. پس از مدتي کوتاه عمليات تخمير داخل توده کود شروع مي شود و درجه حرارت محيط کود بالا مي رود. همچنين مي توان قبل از توده کردن کود مقداري آهک در حدود يک پنجم حجم پهن به آن اضافه و کاملا مخلوط کنيد. سپس آنرا توده نمود اين عمل باعث مي گردد که عمل تخمير به تعويق بيافتد و در عين حال آمونياک توليد شده را جذب و علاوه بر آن مقداري از رطوبت اضافي کود را جذب نمايد. بعد از سه روز مجددا اين توده را برگ و هوا داده و آنرا مانند دفعه اول، انباشته و روي آنرا بکوبيد. سطح آنرا شيب دهيد تا آب باران به داخل آن نفوذ نکند و اين عمل به فاصله 4 - 2 روز، چهار تا شش مرتبه بايد تکرار گردد. لازم به يادآوريست که چنانچه در مرحله اول به کود، آهک داده شده فاصله برگردان کود چهار روزه و در صورتيکه آهک داده نشده باشد فاصله برگردان کود دو روز مي باشد.
بايد توجه داشت که بايستي دقت و مراقبت در نگهداري ميزان رطوبت و حرارت داخل توده به عمل آيد. زيرا هر اندازه مقدار رطوبت پهن زياد باشد، محيط داخل کود، اسيدي شده و کود غير قابل استفاده مي گردد. بخصوص در موقع برگردان کردن کود، چنانچه مشاهده شود که کود بسيار خشک است، بايستي مقدار کمي غبار آب روي آن پاشيد، از علائم مشخصه ميزان رطوبت کود، آزمايش آنست، چنانچه مقداري کود را در دست بفشاريد، نبايستي قطرات آب، از لاي انگشتان(در هنگام فشار دادن) بچکد و فقط کافي است در اثر فشار به کود، کف دست، تر بشود. پس از آماده شدن بايستي اطاق پرورش را مجهز نمود.
طرز کاشت قارچ در اطاق پرورش:
پس از آماده شدن کود آنرا به داخل سالن انتقال داده و روي سطح هر رديف به ضخامت 15 سانتي متر کود را گسترده و سطح آنرا کاملا مسطح مي نمايند و اين عمل را بايستي خيلي به سرعت و بدون آنکه کود حرارت خود را از دست بدهد انجام داد. پس از تکميل و انجام کار کليه درها و منافذ را بسته و مدت چهار روز کود را بحالت خود واگذار کنيد تا درجه حرارت کود و محيط اطاق بالا برود و حدود 54 تا 60 درجه برسد و اين حرارت به مدت 30 -48 ساعت ثابت باقي بماند، بعد از آن درجه حرارت کود پائين آمده و به 54 درجه مي رسد. اين عمل را عرق کردن محيط کشت مي نامند در حقيقت در اين حرارت قسمت اعظم از محيط در اثر حرارت زياد ضد عفوني شده و لارو حشرات و غيره از بين مي روند.
از اين تاريخ به بعد تا مدت 5 روز درجه حرارت محيط بستر 10 - 12 درجه پائين مي آيد تا آنکه درجه حرارت به 23 الي 24 درجه مي رسد. اين درجه حرارت براي کاشت قارچ مناسب خواهد بود.
اسپر آماده کاشت:
اسپر قارچ را نمي توان مستقيما کاشت زيرا امکان دارد همراه با اسپر قارچ تعداد زيادي قارچهاي سمي و غير مفيد وجود داشته باشد. بنابراين بايستي از اسپر آماده کاشت بنام اسپون که در محيط کاملا استريل، محفوظ و سلکته شده رشد کرده و به حالت خواب در آورده اند استفاده نمود.
طرز عمل و تهيه آن بدين ترتيب است که اسپر قارچ خالص شده را در محيط کاملا استريل آزمايشگاه قبلا پرورش داده، بطوريکه ميسليوم قارچ رشد خود را شروع نمايد. سپس آنرا در حالت عقيم برده و مانع رشد بيشتر آن مي شوند و در محيط کاملا استريل و محفوظ بنام اسپون قارچ به فروش مي رسانند.
طرز کاشت اسپون:
يک قطعه اسپون را که در محيط بسته و کاملا استريل محفوظ است باز کرده و به دوازده قطعه کوچک تقسيم نموده و قبلا سطح خاک بستر را به فاصله 25 سانتي متر، قطعه چوبهاي در خاک بستر فرو برده و علامت گذاري کنيد. در محل هر سوراخ قسمتي از خاک را تا عمق 5 سانتي متر با وسيله اي خارج کرده و با دست چپ يک قطعه اسپون بجاي آن گذاشته و روي آنرا بپوشانيد بطوريکه عمق کاشت 3-5 سانتي متر از سطح خاک باشد و به همين ترتيب پيش برويد تا کليه بستر کاشت شود.

پوشاندن سطح بستر:
ده تا چهارده روز بعد از تاريخ کاشت اسپون، بايستي سطح کشت را به وسيله يک لايه دو سانتي متري خاک استريل شده پوک و منفذدار پوشانده و کاملا آنرا مسطح و يکنواخت نمود. در اين موقع درجه حرارت بستر بايستي 5/15 درجه باشد. بايد توجه داشت که در موقع روکش کردن بستر، اسپون ها بايد رشد خود را شروع کرده باشند و ميسليوم قارچ در اطراف محلي که اسپون کاشته شده رشد نموده و گسترش پيدا نموده باشند. در اين موقع بوي مطبوع قارچ در محوطه و در محل بستر به مشام مي رسد و در اين موقع بايد کاملا دقت شود تا به هيچ وجه، بستر کشت تکان نخورد و جابجا نشود و مخصوصا اگر تخته کف و طبقات شکم داده و يا قدرت نگهداري بستر خاک را نداشته باشد ميسليوم قارچ ها پاره شده و تمام محصول از بين مي رود.
پس از پوشش نمودن سطح بستر، ميسليوم رشد سريع خود را شروع کرد و براي تسريع در رشد ميسليوم، درجه حرارت محيط بايستي بين 5/16 - 14 درجه باشد. در صورتيکه درجه حرارت محيط کشت خيلي بالا باشد، بکار بردن آهک در مخلوط خاک پوشش بستر صلاح نمي باشد.

شرايط براي پرورش و رشد قارچ:

تهويه:
تهويه در محيط اتاق کشت بايد بطور يکنواخت انجام شود و نبايستي روي سطح کشت را بيش از حد نياز هوا داد و تهويه در کليه نقاط اطاق بطور يکنواخت باشد.
درجه حرارت:
چنانچه درجه حرارت بستر کشت به کمتر از 14 درجه برسد و درجه حرارت محيط اطاق به حدود 5/7 درجه برسد بايستي اطراف بستر را با پارچه ضخيم پوشاند تا مانع تبادل حرارت به محيط شود. براي سرعت رشد قارچ مي توان درجه حرارت محيط را به 5/14 درجه رساند و ميزان تهويه را بالا برد ولي بايد دقت شود که جهت حرکت هوا به طرف سطح قارچ نباشد.
رطوبت هوا و آبياري:
در موقع تشکيل قارچ، محيط اطاق احتياج به رطوبت دارد. بطور متوسط بهترين درجه رطوبت براي کشت بين 70 - 80 درصد مي باشد. چنانچه درجه رطوبت هوا از اين مقدار کمتر شود سطح کلاهک ها ترک برداشته يا سطح کلاهک قارچ لک دار مي شود علاوه بر اين سطح بستر خشک شده و احتياج به آبياري بيشتري دارد. براي تقليل ميزان رطوبت هوا لازم است در نقاط مختلف اطاق، رطوبت سنج هاي کار گذاشته شود و بطور مرتب مورد بازديد قرار گيرد. در صورتي به علت خشک شدن خاک سطح بستر، احتياج به آبياري است. بايستي به وسيله غبار پاش روي سطح خاک آنهم بحدي که آب در سطح بستر جريان پيدا نکند و يا در يک جا جمع نشود آبپاشي کنيد. آبياري را با آب خالص و با درجه حرارت 32 درجه و بسيار با احتياط انجام دهيد.
درجه حرارت محيط:
چند هفته پس از روکش کردن سطح بستر، ميسيليوم هاي قارچ تمام سطح بستر را پر نموده و بطور متوسط 7-8 هفته پس از کاشت اسپون، قارچ هاي کوچک سر سنجاقي در تمام سطح کشت ظاهر مي شوند. در اين موقع درجه حرارت بستر بايستي بين 10 -14 درجه باشد ولي هر اندازه قارچها رشد بيشتري پيدا نمايند مي توان درجه حرارت را از 14 به 5/16 رساند و ميزان تهويه را نيز بالا برد ولي بايد دقت کرد که جهت حرکت هوا، به طرف سطح قارچ نباشد.
تقويت خاک بستر:
پس از آنکه قارچها بزرگ شده و نزديک به برداشت شوند مي توان روي سطح بستر کود مايع پاشيد ولي بايد دقت نمود که روي کلاهک قارچ پاشيده نشود اين عمل در بالا بردن ميزان محصول بسيار موثر است.

برداشت محصول:
به محض آنکه رشد قارچ بحد کافي رسيد و تاج آن شکل کامل خود را پيدا نمود بايستي قارچهاي رسيده را جمع آوري نمود و بطور مرتب در طول بستر کشت، بررسي کرد و قارچهاي رسيده را جمع آوري کرد. قارچهايي که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاريابي ندارند. علاوه بر اين وزن آن کم مي شود و همچنين قارچهايي که زودتر از موقع چيده شوند وزن آنها سبک بوده و از قارچهاي درجه دو محسوب شده و ارزش غذايي کمتري دارد.
در موقع جمع آوري نبايد از سبدهاي بزرگ براي اين منظور استفاده نمود. زيرا فشار قارچهاي روي سبد موجب مي گردد که قارچهاي زيرين خراش برداشته و سياه شوند براي جمع آوري قارچ، کافي است کلاهک را در دست گرفته و يک پيچ به آن داده تا پايه آن از زمين جدا شود و بلافاصله ساقه کثيف و آلوده را با چاقوي تيز قطع کرد. و قارچ تميز را داخل سبد گذاشته و حتي المقدور جمع آوري با دستکش انجام گيرد. بهره برداري هر 15 روز يکبار انجام مي گيرد و اين برنامه مدت دو تا سه ماه به طول مي انجامد.
----
pars biology :R.