صفحه نخست » رفتارشناسی عمومی » اقتصادی

در هدفمندی یارانه ها ، طبقات فرودست اقتصادی جامعه ، به معنای واقعی کلمه متمتع شدند. آنها برای دهه های متمادی ، به دلیل کم مصرف بودنشان ، کمترین بهره ها را از یارانه ها می بردند ولی در این طرح ، سهم و حق خود از یارانه ها را ستاندند به گونه ای که گاه درآمد برخی خانوارهای فقیر و پرجمعیت با دریافت یارانه ها به دو الی سه برابر قبل رسید و اوضاع آنها را نسبت به قبل بهبود بخشید که البته دستاوردی مناسب -و البته غیرپایدار- در عرصه تحقق عدالت اجتماعی است.

اقشار پردرآمد نیز هر چند در طرح هدفمندی با افزایش هزینه هایی به مراتب بیشتر از یارانه دریافتی مواجه شدند اما توان مالی شان به حدی بالا هست که بتوانند بدون آسیب اقتصادی گذران زندگی کنند. وانگهی بسیاری از این افراد ، در پروسه های اقتصادی حضور دارند و قادرند فشار مالی را به حلقه های بعدی منتقل کنند.

در این میان ، بخش عمده ای از مردم که طبقه متوسط را تشکیل می دهند ، برغم دریافت یارانه های 44 هزار و 500 تومانی ، نتوانسته اند موازنه ای بین دخل و خرج شان بعد از طرح هدفمندی ایجاد کنند چه آن که یارانه دریافتی ، به هیچ وجه تکافوی هزینه های رو به رشد و قیمت های روز افزون را نمی کند به گونه ای که یارانه بسیاری از خانوارهای طبقه متوسط ، صرفاً به کار پرداخت بخشی از قبوض آب و برق و گاز و تلفن می آید و این درحالی است که غیر از قبوض مذکور ،  چیزهای دیگر نیز در این مدت به شدت گران شده است ؛ هم از این روست که بسیاری از مردم می گویند که نه یارانه ها را می خواهیم و نه افزایش قیمت ها را.

با همه این اوصاف ، مدتی است که دولت آمادگی خود را برای اجرای فاز دوم طرح هدفمندی اعلام می کند و حتی واریز 28 هزار تومان (فعلاً غیرقابل برداشت) به حساب مردم را نیز مقدمه اجرای مرحله دوم می داند.

اجرای مرحله دوم ، قطعاً موج جدیدی از افزایش قیمت ها را به دنبال خواهد داشت. این موضوعی محرمانه نیست و رئیس سازمان هدفمندی نیز در گفت و گوی اخیر تلویویزنی خود بدان صحه گذاشته و از "اصلاح" مجدد قیمت حامل های انرژی سخن گفته است.

طبق تجربه، افزایش قیمت ها در مرحله جدید نیز بیش از افزایش مبلغ یارانه خواهد بود ؛ وانگهی افزایش یارانه بسیاری از مردم نیز رسماً منتفی شده است. حقوق ، دستمزد و سایر درآمدهای مردم هم که افزایش متناسبی نداشته است. لذا می توان گفت که اجرای عجولانه مرحله دوم هدفمندی ، منجر به تشدید فشارهای اقتصادی بر مردم و مشخصاً طبقه متوسط -که عمدتاً کارمند و کارگر و کاسب جزء  هستند- می شود.

دولتمردان که به این راحتی از افزایش قیمت ها حرف می زنند و در قبال آن ، می گویند که 14 یا 28 هزار تومان بیشتر یارانه می دهند (آن هم نه به همه) آیا نمی دانند که مردم همین الان و با همین قیمت ها در رنج اقتصادی هستند؟ و اگر قیمت ها باز هم بالاتر برود ، واقعاً چه باید بکنند؟ آیا این رواست که اندکی یارانه بدهند و بیش از آن را از مردم بستانند؟ واقعاً مردم از کجا بیاورند؟

دولتمردان بدانند که اقتصاد خانوارهای متوسط ایرانی دیگر بیش از این ظرفیت فشار و تورم را ندارد و همین قیمت های کنونی هم جداً کمر شکن شده است. واقعاً آیا قرار است مردم برای یک کیلو مرغ بیش از 5000 تومان کنونی بپردازند یا برای یک قالب کره 25 گرمی ،از 270 تومان فعلی هم بیشتر باید بدهند؟ یعنی در این مملکت ، یک گرم کره حدود 11 تومان است و قرار است بالاتر هم برود؟! همین طور است قیمت برنج و حبوبات و چای و دارو و پوشاک و میوه و هر آنچه که مورد نیاز مردم است.
دولتمردان باور کنند که با چندرغاز افزایش یارانه ، توان مالی مردم بالانس نمی شود و معیشت شان بسیار سخت تر می شود.

اکثر مردم - دستکم طبقات متوسط - اینک نگران اجرای فاز دوم هدفمندی و گرانی های ناشی از آن هستند؛ این نگرانی ، البته صرفاً در میان مردم کوچه و خیابان نیست و دغدغه برخی مسوولان را نیز باعث شده است ؛ حتی رئیس مجلس هم که چندی پیش گفته بود فاز دوم هدفمندی "توفان تورم" ایجاد می کند ، طی نامه ای به رهبر انقلاب از ایشان خواسته با استفاده از اختیارات شان ، جلوی دولت در اجرای فاز دوم هدفمندی را بگیرند.