صفحه نخست » رفتارشناسی عمومی » سینمایی

 

در این یكی دو ساله اخیر شاهد نمایش مجموعه های تاریخی «در چشم باد» و «مختارنامه» بودیم که از پروژه‌های عظیم و الف ویژه تلویزیون به حساب می‌آمدند اما سریال دیگری که در همان دوران ساخت این دو سریال در دستور کار قرار گرفت، «کلاه پهلوی» بود. «کلاه پهلوی» سریال عظیم و پربازیگری است که از سال 80 به بعد در مرحله نگارش و بازنویسی چند باره قرار گرفت که به قول کارگردان هنوز هم این مراحل ادامه دارد.

سپس فیلمبرداری این مجموعه 5سال بعد یعنی از 15تیرماه 1385 آغاز شد که چندین بار هم با توقفهای ناگزیری مواجه گردید اما بالاخره «كلاه پهلوی»به روزهای پایانی فیلمبرداری اش نزدیک می‌شود كه اخیرا تدوین نهایی سریال توسط سیامک مهمان دوست آغاز شده و به احتمال زیاد پس از پایان سریال «مختارنامه» در کنداکتور پخش شبکه اول سیما قرار می‌گیرد.

سید ضیاء الدین دری نویسنده و کارگردان سریال، صحبتهای مفصلی در رابطه با این مجموعه عظیم کرد که با خواندن این گزارش می‌توانید تا حدودی در جریان روندی که «کلاه پهلوی» پیش رو داشته، قرار بگیرید.

 

سید ضیاء الدین دری که مجموعه به یاد ماندنی «کیف انگلیسی» و فیلمهای «سینما سینماست»، «باد و شقایق»، «لژیون» و «من و دبورا» را ساخته است، قصد داشته که مجموعه ای تاریخی را از سال 61 برای تلویزیون کلید بزند اما فراهم نشدن شرایط مناسب از دلایلی بود كه باعث شد فیلمنامه «کلاه پهلوی» سالهای سال در آرشیو آینده کاری اش باقی بماند: «هسته اصلی فیلمنامه «کلاه پهلوی» به سال 61 باز می‌گردد که در آن زمان فیلمنامه را به صورت داستان کوتاهی در آورده بودم و محوریت داستان به یکی از شخصیتهای مثبت و مهم مذهبی تعلق داشت.

در زمان ریاست آقای محمد هاشمی در صدا و سیما، قرار شد که فیلمنامه به شکل مجموعه تله تئاتر3قسمتی نوشته شود اما من منصرف شدم و قرار داد در همان حال، بدون دریافت پولی باقی ماند.»

 

پس از مدتی سیدضیاءالدین دری آن طرح سریالی «کلاه پهلوی» را به صورت فیلمنامه ای سینمایی در آورد: «در سال 65 فیلمنامه سینمایی «كلاه پهلوی» را كه به شكل فیلمی سه ساعته در می‌آمد به فارابی و ارشاد ارائه دادم و حتی دو سال بعد حوزه هنری هم تلاشهای فراوانی كرد تا زمینه ساخت آن را فراهم نماید و با كارگردانان متعددی هم برای ساخت آن مذاكراتی شده بود اما هربار به مرحله ساخت و نتیجه ای نرسیدند. البته در سال 65 این متن سینمایی سه ساعته در قالب یک فیلمنامه به چاپ رسید و به بازار کتاب آمد.»

 

اما از سال 80 به بعد دری كم كم توانست از این حالت بلاتكلیفی در آید: «بعد از جریانات و وقفه های طولانی مدتی که از سال 80تا85 برای ساخت «کلاه پهلوی» رخ داد، این بار تصمیم گرفتم که طرح فیلمنامه را به شبكه یك ارائه دهم. این طرح توسط شبکه تایید شد و پس از آن چندین مرتبه به صورتهای مختلفی فیلمنامه را بازنویسی كردم که نهایتا به 2500دقیقه رسید. در هرحال این بار البته با تاخیراتی هم كه به خاطر سرمایه گذاری سریال پیش آمد، توانستیم با دستور آقای ضرغامی در 15تیرماه سال 85 «کلاه پهلوی» را كلید بزنیم.»

 

سریال عظیم سیدضیاءالدین دری با انبوهی از بازیگران به نام و سرشناس سینمایی ساخته شده. داریوش فرهنگ، امین حیایی، داوود رشیدی، محمدرضا شریفی‌نیا، رضا کیانیان، شادروان عباس امیری، سیروس گرجستانی، حسام نواب صفوی، داریوش کاردان، شقایق‌فراهانی، گوهر خیراندیش، مریلا زارعی، ماه‌چهره خلیلی، آنا نعمتی، بهاره افشار، نیلوفر خوش‌خلق، سید‌آناهیتا دری، امیرحسین آرمان و با معرفی امیر علی دانایی در نقش فرخ، از بازیگران اصلی «كلاه پهلوی» هستند.

حضور یكی از این بازیگران مثل امین حیایی، حسام نواب صفوی، رضا كیانیان و محمد رضا شریفی نیا می تواند تضمین كننده موفقیت یك سریال و یک فیلم باشد، چه برسد به اینكه همه آنها به عنوان نقشهای اصلی در مجموعه ای بازی داشته باشند. دری در رابطه با اینكه از همان ابتدای نوشتن فیلمنامه به این بازیگران فکر می کرده یا نه می‌گوید: «این سریال بالغ بر 170بازیگر اصلی و فرعی دارد كه خب تقریبا از همان ابتدای زمان نوشتن فیلمنامه به آنها فكر می كردیم. البته انتخابهایی هم داشتیم که در صورت مذاکره با بعضی از آنها به نتیجه‌ای نرسیدیم و نتوانستند با ما همکاری کنند. برخی هم دستمزدی را پیشنهاد دادند که پروژه از پرداخت آنها عاجز بود.»

 

«کلاه پهلوی» هر چقدر که بازیگران سرشناسی دارد در کنارش بازیگران جوان، تازه کار و مستعدی هم حضور دارند که قرار است با این سریال به مردم معرفی شوند: «من زیاد متمایل به این قضیه نبودم كه برای برخی از نقشها از بازیگران شناخته شده‌تری استفاده كنم. چون اگر برای همه نقشها از بازیگران شناخته شده تری استفاده می شد، تصویر،حالات ومیمیك‌هایشان برای مخاطب، عادی به نظر می‌رسید و نقشهای سریال طراوت‌شان را برای مخاطب از دست می دادند.

به هر‌حال از اینکه بازیگران تازه کاری را در«کلاه پهلوی»به کار گرفتم و خودشان هم با علاقه مندی تا آخر، سر این سریال ایستادند تا پخته شوند، احساس رضایت می‌كنم.»

 

بعضی از بازیگران اصلی و حرفه ای «کلاه پهلوی» همزمان با بازی در این سریال در کارهای دیگری هم بازی می کردند: «در طول این چند سالی كه از فیلمبرداری سریال می گذرد، برخی از بازیگران به خاطر طولانی شدن زمان فیلمبرداری حداقل از بازی در كارهایی كه احساس می‌كردند باید بازی كنند، صرفه نظر نمی‌كردند و مجبور بودند كه همزمان با این سریال در آن كارها هم حضور پیدا كنند. در هرحال ما كه نمی‌توانستیم از حضور آنها در پروژه های دیگری ممانعت به عمل آوریم.» اما اینکه این حضورهای همزمان تمرکز بازیگران را برای حضور در «کلاه پهلوی»به هم نمی‌ریخت یا می‌توانست برای کارگردان مشکل آفرین باشد هم از جمله مواردی است که شاید اگر سریالی به غیر از«کلاه پهلوی» بود و اینقدر برای بازیگران جدی نمی‌شد، می توانست مشکل ساز باشد: «این اتفاق حداقل برای «کلاه پهلوی» نیفتاد. شکر خدا منحنی بازی ها در کلاه پهلوی منحنی غلطی نیست. چون همه چیز یکدست از آب در آمده است.» ماه چهره خلیلی از جمله بازیگران این سریال است که در زمان حضور در «کلاه پهلوی» نسبت به بازیگران اصلی این سریال مثل امین حیایی و محمدرضا شریفی‌نیا آنقدر حرفه ای نشده بود اما او همزمان با بازی در این سریال در«مختارنامه» هم بازی کرد که بازی خوبی را هم از او در نقش جاریه می بینیم: «نقش خانم خلیلی در«کلاه پهلوی» به گونه ای بود که می توانست به راحتی در «مختارنامه» هم حضور پیدا کند. ضرورتی نداشت که ما برای چهار سال فیلمبرداری، تمام وقت ایشان را در اختیار داشته باشیم. اگرچه بعدها به تدریج نقش ایشان به لحاظ میزان کار همتراز با نقشهای اصلی شد اما بازیگران جوان دیگری هم در پروژه حضور داشتند که نمی‌توانستند همزمان با «کلاه پهلوی»در کارهای دیگری هم بازی داشته باشند. کسانی چون امیرعلی دانایی، بهاره افشار و نگین محسنی که باید در بست در اختیار ما می‌بودند.»

 

در داستان این سریال آمده كه فرخ پس از ادامه تحصیل در فرانسه به ایران می‌آید و در شهری کوچک فرماندار می‌شود.

در همین زمان با صدور فرمان کشف حجاب از سوی رضاخان او موظف به اجرای این فرمان می شود.

نقش فرخ را بازیگر جوان و تازه کاری به نام امیر علی دانایی بازی می کند که یکی از نقشهای اصلی را در کنار داریوش فرهنگ و امین حیایی برعهده دارد. او با بازی در این مجموعه تلویزیونی برای اولین بار در زمینه بازیگری به مردم معرفی می شود.

دیگر بازیگر اصلی «کلاه پهلوی» در کنار داریوش فرهنگ، امین حیایی است که قبلا سابقه بازی در مجموعه ای تاریخی را نداشته.

بازیگری که به نوعی اعتماد دری را به دست آورد و توانست در حین بازی در این سریال در فیلم های دیگری مثل «شب» (رسول صدرعاملی) بازی کند و جوایزی را هم به دست آورد، حیایی به نوعی نقش پیچیده ای را در این مجموعه بازی می‌كند: «امین حیایی نقش پر فراز و نشیبی را در «کلاه پهلوی» بازی می‌کند که کنکاشی از دریافت لحظات طنز هم دارد اما موقعیت طنزی که برای کریم (امین حیایی) در طول سریال رخ می‌دهد جزو کاراکتر او است. آقای حیایی این موقعیتهای طنز را به اجرای موفقی در آورده است. 15درصد در کارهای او بداهه پردازی وجود دارد و مابقی بر اساس فیلمنامه است. البته برای اکثر شخصیتهای این سریال موقعیتهای طنزی به وجود می آید و در زندگی عادی و روال طبیعی شخصیتهایشان این موقعیتها بروز پیدا می‌کند.»

 

البته سریال در کنار لحظات طنزی هم که دارد، موقعیتهای دراماتیک خاصی را هم روایت می‌کند: «سریالی که بیش از 50قسمت در بستر تاریخ کشورمان قرار دارد، هر نوع روایت و قالبی اعم از جنایی، اجتماعی، معمایی را هم شامل می شود.چون زندگی مردم یک شهر و اتفاقاتی را که در طول داستان برای هر کدام از شخصیتها می‌افتد به تصویر کشیده می‌شود (یعنی گسترده است). البته بار جنایی و مرگ و میر آدم ها در «کلاه پهلوی» زیاد نیست و فقط به خاطر ضروریاتی که در طبیعت قصه وجود دارد، برخی از شخصیتها حذف می‌شوند.»