صفحه نخست » رفتارشناسی عمومی » جذاب

شایعه خبر یا اطلاعى غیر موثق است که مبتنى بر مشهورات یاقول اجماع است یعنى اعتبار خود را از تواتر و شیوع خود مى‌گیرد یعنى از هرکس بپرسیم که علت صحت این خبر چیست، پاسخ مى‌دهد” “چون همه مى‌گویند پس صحت دارد.””

به گزارش بانکی دات آی آر این تعریفی است که متخصصان علوم ارتباطات در مورد شایعه ارائه می کنند.اما آیا شایعه شیرینی وجذابیتی هم دارد؟

معمولا شایعه ایجاد ترس و نگرانى در جامعه مى‌نماید و مردم به علت عدم دسترسى به اطلاعات دقیق به آن پناه مى‌برند و آن را دهان به دهان نقل مى‌کنند و گاه بر آن مى‌افزایند.

آنچه مسلم است هرگاه مساله‌‌اى مهم در جامعه باشد و یا بروز کند، اما نسبت به آنها ابهام و پوشیدگى ایجاد شود و اخبار آن به درستى و صادقانه مطرح نشود، اهمیت و ابهام افکار عمومى را وادار مى‌کند که جوینده حقیقت و اطلاعات باشند، درست همین زمان است که شایعه رنگ می گیرد و شایعه پراکنان از کم اطلاعی مردم سود می برند.

جالب اینجاست که تکرار این نوع از گفته ها از نظر بسیاری از افراد باعث سرگرمی است. حتی برخی پژوهش ها نشان داده برخی افراد با هدف همرنگی با جماعت یا جلب نظر هم سالان شایعات را تکرار می کنندو به تبعات آن نمی اندیشند.

یکی از انواع شایعه ها شایعه اقتصادی است که در پی ایجاد حالتى از نگرانى و ترس در بازار مالى یا اوضاع اقتصادى کشور به ویژه در زمان بحرانها و جنگهاست.

مثلا: در آمریکا شایعاتى پیرامون تولیدات رستورانهاى مک دونالد ظاهر شد که مى‌گفت: این رستورانها به محتواى ساندویچ‌هاى خود کرمهایى اضافه مى‌کند تا پروتئین آنها افزایش یابد. در پى این شایعه تعداد زیادى از مردم به علت سلامتى خود از خرید این تولیدات خوددارى کردند و مدیریت این رستورانها را مجبور به صرف هزاران دلار نمود تا بر این شایعه ویرانگر سیطره یابد.

در زمان جنگ تحمیلی شاهد بودیم بعضا برخی افراد از فضای حاکم بر جامعه  سوء استفاده می کردند و با شایع کردن قحطی یک کالای خاص ثروتهای هنگفت به جیب می زدند و میلیاردر می شدند. این نوع شایعات برای آنها به شیرینی عسل بوده اما کام مردم را تلخ می کرد.

برخی از افراد بعضا از تجربه سالهای جنگ خود برای کسب درآمد از طریق شایعه حتی  این روزها هم سود می برند . شایعه گران شدن قیمت چای که سال گذشته مطرح شد و یا شایعه آلوده بودن برنج های وارداتی از جمله مصادیق این پدیده است.

بنابر این شایعه می تواند باعث جابه جایی پول های زیادی شود برخی را مجبور کند برای از بین بردن اثرات منفی شایعه برزندگی شان مبالغ هنگفتی هزینه کنند و یا برخی دیگر از راه رواج شایعه کسب درآمد کنند.

شایعه کاربردهای فراوانی دارد بعضا برخی دولت ها پیش از انجام یک طرح یا تصویب یک قانون اجرای آن را در جامعه شایع می کنند و با توجه به بازخورد های عمومی در مورد اجرا یا عدم اجرای آن تصمیم می گیرند.

از این رو می توان گفت شایعه در دست شایعه پراکنان به مثابه ابزاری است که به وسیله آن افکار عمومی را به سویی که می خواهند هدایت می کنند .

اما آیا مخاطب در مقابل شایعه منفعل خواهد بود و ناچار به پذیرش آن است؟

پاسخ این سوال منفی است هریک از ما حد اقل می توانیم در خصوص مطالبی که منبع آن مشخص نیست تردید کنیم واز افراد کارشناسی که در جریان اخبار هستند بپرسیم.