زومیت: حتما تا کنون درباره نمایشگرهای OLED – Organic Light-Emitting Diodes چیزهای زیادی شنیده‌اید. ال‌جی و سامسونگ در نمایشگاه CES امسال از برخی از محصولات مجهز به پنل های oled پرده برداری کردند که یکی از نمایشگرهای ال جی برنده جایزه بهترین محصول CES از سوی CNET گردید. به نظر می رسد باید از رسیدن به این تکنولوژی جدید خوشحال باشیم. در حقیقت تکنولوژی oled مهمترین پیشرفت در صنعت تلویزیون طی چند دهه اخیر محسوب می شود. یک قدم بزرگ برای گذر از LCD و پلاسما!
تلویزیون oled چیست؟
برای ایجاد یک تصویر در تلویزیون تنها نیاز به نورهای قرمز، سبز و آبی دارید. OLEDها در واقع با عبور جریان الکتریسیته از موادی که این رنگ ها را تولید می کنند، کار می کنند. هیچ تکنولوژی تلویزیون دیگری این طور مستقیم نور را به وجود نمی آورد. LCD از فیلتر رنگ و مایع کریستالی بر روی نور پس زمینه بهره می برد و پلاسما نیز از نور ماوراء بنفش تولید شده توسط بسته‌های گازی که فسفرهای رنگی قرمز، آبی و سبز را تحریک می‌کنند، بهره می‌برد.
چرا oled TV ها گام بزرگی محسوب می شوند؟
تلویزیون‌های oled نازک تر، سبک تر و مناسب‌تر بوده و عملکردی بهتر نسبت به تکنولوژی‌های دیگر تلویزیون‌ها دارند. هر پیکسل با خاموش شدن می‌تواند مشکی مطلق را به وجود آورد که این یکی از خصوصیات منحصر به فرد oled است که موجب ایجاد وضوح تصویر استثنایی می‌شود. به عنوان مثال، تلویزیون ۵۵ اینچی oled که توسط LG در CES معرفی شد، وزنی در حدود ۷٫۵ کیلوگرم و کمتر از یک اینچ ضخامت داشت.
با این تفاسیر به هیجان نیامدن از تکنولوژی oled کار سختی است چرا که تمام ویژگی های یک تلویزیون رویایی از جمله وضوح شگفت انگیز، نازکی باور نکردنی و مصرف اندک انرژی را دارد.
LEDیا OLED؟
همانطور که قبلا گفتیم تلویزیون های LED موجود در بازار در واقع LED نیستند. آنها همان LCD هستند که برای نور پس زمینه یا Backlight از LED استفاده می‌کنند. این نوع تلویزیون‌ها مصرف انرژی کمتری نسبت به LCD و پلاسما دارند اما باز هم قابل مقایسه با oled نیستند. در oled از موادی استفاده می‌شود که از کربن ارگانیک ساخته شده‌اند. این مواد با عبور جریان نور تولید می‌کنند. اگر بخواهیم به شکل ساده‌تری توضیح دهیم، LEDها همچون لامپ‌های کوچک کنار هم قرار می‌گیرند در حالی که oled ها سطوحی هستند که نور ساتع می کنند.
تنها LED TV واقعی که تا به امروز عرضه شده، مدل نمونه Crystal LED سونی بود که در CES امسال معرفی شد. اگر این مدل نمونه از مرحله آزمایش عبور کرده و به تولید انبوه برسد در مورد آن زیاد خواهیم شنید.
RGB oled یا White OLED؟
تکنولوژی کنونی oled موجود در بازار به دو دسته تقسیم می شود: RGB و White؛
نوع RGB تکنولوژی شبیه پلاسما با عناصر پیکسل مجزای قرمز، سبز و آبی دارد.
White oled کمی پیچیده تر است و عناصر رنگ های قرمز و سبز و آبی با هم ترکیب شده اند. و قتی جریان از آنها عبور می‌کند این عناصر نور سفید تولید می‌کنند. این نور سفید از یک فیلتر رنگی عبور می‌کنند تا عناصر پیکسل قرمز، سبز و آبی تولید شوند.
تعداد دو میلیون پیکسل در تلویزیون‌ها وجود دارد (۱۹۲۰×۱۰۸۰) در طراحی تلویزیون‌های ال جی ساب-پیکسل‌های بیشتری نیز وجود دارد که منجر به روشنایی بیشتر و مصرف کمتر می‌شود. روشنایی بیشتر مهم ترین عامل در داشتن تصویر بهتر زیر نور آفتاب است.
تکنولوژی White oled در نگاه اول کمی عجیب به نظر می رسد. چرا باید وقتی سه رنگ داریم با ترکیبشان نور سفید بسازیم و دوباره با عبور آن از فیلتر رنگ خاصی ایجاد کنیم؟! مساله این است که این تکنولوژی چند مزیت دارد. نور سفید تولید شده در این روش پایدارتر بوده و تغییر رنگ در آن کمتر محتمل است. از سویی بنا به آن چه از مسئولین ال جی بیان شده این روش هزینه تولید کمتری نیز دارد. همچنین در WOLED تولید نمایشگرهایی با سایزهای مختلف ساده‌تر است و بنا به گفته LG امکان ساخت نمایشگرهایی با وضوح ۴,۰۰۰ با این تکنولوژی بسیار محتمل است که نوید آینده روشن این تکنولوژی را می دهد. ممکن است تصور شود استفاده از فیلتر یک عقب گرد به LCD ها است اما با کمی تحقیق بیشتر می توان مزایای فراوان آن نسبت به سایر تکنولوژی ها را درک کرد.
تا زمانی که این تکنولوژی به شکل فراگیر وارد بازار نشود، نمی توان درباره تمام مزایا و معایب آن و مقایسه مدل‌های مختلف آن بحث کرد اما چیزی که محرز است این تکنولوژی وضوح و عملکرد و مصرف انرژی بهتری نسبت به تلویزیون های کنونی دارد.
AMOLED یا OLED؟
بسیاری از گوشی های هوشمند و برخی از دستگاه‌های دیگرِ همراهِ کوچک معمولا از اصطلاح AMOLED به جای oled استفاده می کنند. “AM” مخفف “Active Matrix” است که منظور از آن روش آدرس‌دهی صفحه نمایش آنها است. این فقط یکی از روش های بکارگیری نمایشگرهای oled است که مزیت آن اجرای بهتر تصویر متحرک مثل ویدئو است و هر پیکسل امکان آدرس دهی مستقل را دارد.
حتما زمانی که LCD ها به دو دسته TFT و Active-Matrix تقسیم بندی می‌شدند را به خاطر می آورید. البته شاید به خاطر آوردنش سخت باشد چرا که تقریبا تمام LCDهایی که شما هم اکنون با آنها برخورد دارید (اعم از نمایشگر گوشی‌ها، تبلت‌ها و تلویزیون‌ها و …) از نوع active matrix هستند. همان ایده در مورد oled ها نیز امروز به کار گرفته می شود.
تکنولوژی oled کی به صورت فراگیر در بازار حضور خواهد یافت؟
مثل هر تکنولوژی نو ظهور دیگری oled TVها در ابتدا قیمتی بالا خواهند داشت. خیلی از زمانی که تلویزیون‌های پلاسما و LCD بزرگ وارد بازار شده بودند و کمتر کسی توانایی خریدشان را داشت، نمی گذرد. بهتر است اجازه دهیم اول آن یک درصد جمعیت تواناتر، نسل اول این محصولات که قیمتی در حدود ۸۰۰۰ دلار خواهند داشت را بخرند تا به مرور زمان با کاهش قیمت‌ها امثال ما نیز بتوانند این تکنولوژی را تجربه کنند. طی مدتی کوتاه باید انتظار داشته باشیم oled ها LCD ها و LED ها را کنار بزنند.
همین الان هم طی مدت کوتاهی که از عمر این تکنولوژی می گذرد بسیاری از گوشی‌های همراه از جمله محصولات سامسونگ و HTC مجهز به oled شده اند. کنسول بازی جدید سونی یعنی PS Vita نیز یک نمایشگر ۵ اینچ oled دارد. در آینده محدودیت‌های oled در سایز صفحه نمایش و وضوح تصویر کمتر خواهد شد. نمایشگرهای قابل انعطاف oled اما هنوز چند سالی با ما فاصله دارند. البته از هم‌اکنون کار بر روی این نوع نمایشگر های علمی تخیلی نیز آغاز شده است.